Логистика

partiyaning hajmini va boshqalarni aks ettiradi hamda JIT tizimlari uchun umumiy 
xarajatlarni hisoblashdan oldin bir nechta qo‘shimcha omillarni hisobga olish kerak. 
Birinchidan, Ballingerning zaxiralarni saqlash xarajatlari yiliga o‘rtacha naqd pul 
mablag‘larining 20 foizini tashkil etadi (shu jumladan uni sotib olish va tashish 
xarajatlari). Ikkinchidan, mavjud tizim uchun quyidagilarni hisobga olish kerak. 800 
km dan ortiq masofada joylashgan yetkazib beruvchilardan sotib olingan komponentlar 
uchun qo‘shimcha zaxirasi 4 hafta davomida saqlanadi. 160 dan 800 km gacha bo‘lgan 
yetkazib beruvchilardan sotib olingan komponentlar uchun qo‘shimcha zaxirasi 2 hafta 
davomida saqlanadi. Va yaqinroq manbalardan olingan tovarlar uchun qo‘shimcha 
zaxirasi 1 hafta davomida saqlanadi. Har bir komponentning o‘rtacha joriy zaxirasi 
sotib olingan partiyaning yarmiga teng. 
Agar siz Excel yoki boshqa elektron jadval bilan tanish bo‘lsangiz, uni hozir 
ishlatishga harakat qiling, garchi bu ixtiyoriy bo‘lsa ham. 
4.1-jadval-komponentlar zaxiralari (mavjud tizim) 
Komponent
Ishlab 
chiqaruvchidan 
masofa (km 
O‘rtacha 
haftalik 
ehtiyoj 
Partiya 
Birlik 
qiymati 
(doll.) 
Bir birlik uchun 
transportning 
o‘rtacha narxi 
(doll.) 
Gaz plitasi 
1832 
10 
200 
100 
20 
Unitaz 
970 
10 
240 
80 
18 
Nasos 
42 
56 
125 
16 
3 
Sovutgich (katta) 
35 
6 
120 
110 
20 
Sovutgich (kichik) 
35 
7 
15 
95 
15 
Ko‘pikli astarlar 
784 
675 
1500 
8 
2 
Havaskor 
radiostansiyalar (D 
turi) 
2880 
9 
24 
136 
11 
Plafonlar 
4,8 
824 
1720 
2 
0 
Osilgan polkalar 
77 
540 
1200 
4 
1 
Chivinlarga qarshi 
to‘rlar 
254 
570 
1240 
7 
1 
Gaz plitasi 
1832 
10 
10 
105 
22 
Unitaz
970 
10 
10 
100 
18 
Nasos 
42 
56 
7 
15 
4 
Sovutgich (katta) 
35 
6 
6 
113 
25 
Sovutgich (kichik) 
35 
7 
1 
85 
15 
Ko‘pikli astarlar 
784 
675 
75 
7 
3 
Havaskor 
radiostansiyalar (D 
turi) 
2880 
9 
3 
130 
26 
Plafonlar 
4,8 
824 
36 
4 
0 
Osilgan polkalar 
77 
540 
60 
5 
1 
Chivinlarga qarshi 
to‘rlar 
254 
570 
50 
7 
2 

---

98 
Eslatma. Zavod yiliga 52 hafta ishlaydi va haftasiga 10 ta
"Transportdagi mini uylar " 
ishlab chiqaradi. 
Vazifa: 
1. Mavjud tizim bilan butlovchi qismlar zaxiralarini saqlashning yillik umumiy 
qiymati qancha? 
2. JIT tizimida butlovchi qismlar zaxiralarini saqlashning yillik umumiy qiymati 
qanday bo‘ladi (qo‘shimcha zaxiralarining yo‘qligini nazarda tutadi)? 
3. BALLINGER e’tiborga olishi kerak bo‘lgan JIT tizimining boshqa xarajatlari 
yoki afzalliklari bormi? Agar shunday bo‘lsa, qaysi biri? 
4. Agar siz JIT tizimini qabul qilsangiz, unda biron bir komponentning 
qo‘shimcha zaxiralarini saqlashingiz kerakmi? Agar shunday bo‘lsa, unda qanday va 
qancha miqdorda? 
5. Agar siz JIT tizimini qabul qilsangiz, Ballinger firmasi va butlovchi qismlarni 
yetkazib beruvchi firmalar o‘rtasidagi munosabatlarda nima o‘zgaradi yoki umuman 
o‘zgarmaydi? Bu masalani muhokama qiling. 
6. Aytaylik, Ballinger JIT tizimiga o‘tdi. Kutilmaganda unga biznesdan chiqib 
ketayotgan raqib qo‘ng‘iroq qiladi. Ushbu raqib ballangerga jadvalda ko‘rsatilgan 
turdagi 7 ming soyani sotmoqchi. 3.1. Ballinger ularni sotib olishi kerakmi? Va agar 
shunday bo‘lsa, qanday narxda? 
7. Zaxiralarni saqlash xarajatlari 20% ni tashkil qiladi. Hozirgi Bellinger tizimi 
va JIT tizimi bir xil xarajatlarga ega bo‘lgan zaxiralar darajasi bormi? Agar shunday 
bo‘lsa, u nima?
Manba: 
https://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0130352802/manageme
ntc09-20/
  

---

99