Лойиҳа бошқаруви

§18. Лойиҳани якунлаш жараёнини бошқариш 
 
Кўпинча ташкилотлар, лойиҳа жамоалари лойиҳанинг якунига 
етарлича эътибор бермайдилар. Кўпинча барча қийинчиликлар алла-
қачон ортда қолди, лойиҳа тайёр деб ўйлаб, кейинги ишлар нозик 
хизматчиларга ишониб топширилиши мумкин бўлган мунтазам про-
цедуралар мавжуд ва лойиҳа жамоаси аъзолари муҳим шахсий муам-
моларни ҳал қиламан деб бошқа лойиҳа ёки ташкилотнинг функцио-
нал бўлимига, кундалик вазифаларига қайтиш мумкин. Шунинг учун, 
лойиҳани тугатиш жараёни ҳар доим ҳам тайёрланмай, эҳтиёткорлик 
ва аниқлик билан амалга оширилавермайди. 
Лойиҳани тугаллаш тартиби жараённи амалга оширишдан кўра 
эҳтиёткорлик билан режалаштирилган бўлиши керак. Лойиҳанинг 
суст бажарилиши, агар маҳсулот якунланмаган бўлса ёки унга тўлиқ 
техник ҳужжатлар бириктирилмаган бўлса ёки хизмат кўрсатувчи 
ходимлар тўғри ўқитилмаган бўлса, мижоз билан энг кучли муно-
сабатларни хавф остига қўйиши мумкин. 
Лойиҳани ёки фазани ёпиш - бу лойиҳа, фаза ёки контрактнинг 
барча операцияларини бажариш жараёни. Ушбу жараённинг муҳим 
афзалликлари - лойиҳа ёки фаза ҳақида архив маълумотларини бериш, 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 161 ~ 
режалаштирилган ишларни бажариш ва янги ишларда қатнашиш 
учун жамоанинг ташкилий ресурсларини бўшатиш. Ушбу жараён 
лойиҳада бир марта ёки олдиндан белгиланган вақтда амалга 
оширилади. 
Лойиҳа гуруҳига таъсир қилишдан ташқари, тугатиш жараёнини 
ёмон бажарилиши лойиҳа амалга оширилган ташкилотга салбий 
таъсир қилади, чунки у умумий харажатларни кўпайтиради ва обрўси-
га путур етказади. 
Лойиҳани амалга ошириш учун лойиҳа жамоаси ва ташкилот 
раҳбарияти амалга ошириши керак бўлган чора-тадбирлар жуда мун-
тазамдир, аммо улар умуман лойиҳанинг муваффақиятига сезиларли 
таъсир қилади. 
Лойиҳа ёпилганда, лойиҳа менежери барча ишларнинг бажари-
лишини ва лойиҳа ўз мақсадларига эришганлигини таъминлаш учун 
лойиҳани бошқариш режасини кўриб чиқади. 
 
Чизма 18.1. Лойиҳа ёки фазани ёпиш: кириш, инструмент ва 
услублар, чиқиш натижалари (PMBoK, 6-нашр) 

---

 
ЛОЙИҲА БОШҚАРУВИ 
~ 162 ~ 
Белгиланган мақсадларга эришилгандан сўнг ёки амалга ошириш 
тўхтатилганидан кейин лойиҳа ва унинг босқичлари якунланиши ке-
рак. Маъмурий тугатиш лойиҳа натижаларини тасдиқлаш ва ҳужжат-
лаштириш, буюртмачилар, инвесторлар ва фойдаланувчилар томони-
дан лойиҳа маҳсулотларини расмий қабул қилишдан иборат. Шунинг-
дек, у келажакда фойдаланиш ва лойиҳанинг самарадорлигини таҳлил 
қилиш учун мос бўлган лойиҳа материалларининг тўлиқ архивини 
яратишни ўз ичига олади. 
Маъмурий тугатиш лойиҳа тугамагунча кечиктирилмаслиги 
керак - муҳим ва фойдали маълумотларнинг йўқолишининг олдини 
олиш учун ҳар бир босқич тўғри бажарилиши керак. 
Лойиҳани тугатиш босқичи иш фаолиятини синовдан ўтказиш-
ни, лойиҳани етказиб бериш ва шартномани ёпишни ўз ичига олади. 
Лойиҳани тугатиш лойиҳадаги барча ишлар тугаллангандан сўнг, 
тугалланмаган лойиҳа бўйича ишларни тугатиш тўғрисида қарор 
қабул қилингандан сўнг бўлиши мумкин. 
Операцион синовлари пайтида танланган технологиянинг тўғри-
лигини тасдиқлайдиган ёки рад этадиган ускунанинг ҳақиқий ишчи 
хусусиятлари аниқланади.
Тест натижалари бўйича ҳисобот тайёрланади, у қуйидагиларни 
ўз ичига олади: 
• синовлар ўтказилаётган компания номи, манзили ва жойлашган 
жойи; 
• синовни тасдиқловчи технологик жараённинг номи; 
• синов мақсади;
• ҳақиқий ва режалаштирилган натижаларни таққослаш; 
• тавсиялар ва ечимлар. 
Синов натижалари тайёр объектларни қабул қилиш даврида 
жавобгарликни пудратчидан буюртмачига ўтказиш учун асос бўлади. 
Шартномани ёпишнинг асосий босқичлари: 
• молиявий ҳисоботни текшириш, сертификатлаштириш; 
• бажарилмаган мажбуриятларни аниқлаш; 
• бажарилмаган мажбуриятларнинг бажарилиши; 
• кафолат хизмати ва якуний ҳисоб-китоблар. 
Молиявий ҳисоботларни кўриб чиқиш буюртмачининг ва пуд-
ратчининг ҳисоботига тегишли. Буюртмачининг молиявий ҳисоботи-
нинг аудити қуйидагиларни ўз ичига олади: 

---