Loyihalarni texnik iqtisodiy asoslash

Korxonalarni loyihalashda texnik xavsizlik qoidlari
Reja
1. Korxonani loyihalash qayta jixozlash
2.Korxonani loyihalashda texnika xavsizlik qoidlari

Loyihalarni texnik iqtisodiy asoslash.

Yakuniy texnik-iqtisodiy asoslash yoki texnik-iqtisodiy hisoblash (keyingi o’rinlarda TIA (TIH) deb ataladi) - investitsiya loyihasini amalga oshirishning tanlov savdolari asosida va loyihani moliyalashtirish shartlarini hisobga olgan holda aniqlangan yakuniy, eng samarali texnik, tashkiliy va moliyaviy-iqtisodiy yechimlarini belgilovchi loyihaoldi hujjati.
Loyihalarni texnik-iqtisodiy asoslash (TIA) – bu investitsiya loyihasi bo’yicha uni amalga oshirishning maqsadga muvofiqligi va samara berishga qaratilgan kompleks hisob-tahlil xujjatlar, ya’ni asosiy texnik va tashkiliy qarorlar, smeta-hisob, baholash va boshqa bir qancha ko’rsatkichlarni qamrab olgan xujjatlar to’plamidir.
Loyihani moliyalashtirish to’liq yoki qisman byudjet yoki byudjetdan tashqari fondlar, vazirliklar va uyushmalarning markazlashtirilgan resurslari, davlat korxonalarining o’z mablag’lari hisobidan amalga oshirilayotgan bo’lsa, loyihani texnik-iqtisodiy asoslash majburiy tarzda amalga oshiriladi.
Loyihani moliyalashtirish boshqa manbalar hisobidan amalga oshirilayotgan bo’lsa, investitsiyaning samaradorligi to’g’risidagi, loyihani texnik-iqtisodiy asoslash zarurligi yoki zarur emasligi to’g’risidagi qarorni investorlarning o’zlari mustaqil ravishda belgilaydi.
Investitsiya loyihasini texnik-iqtisodiy asoslash loyihadan oldingi injener- konstruktorlik, texnologik va qurilish qarorlari, muqobil variantlarni taqqoslash va tanlab olingan aniq loyihani asoslash ishlarini bajarishni taqazo etadi. Bu jarayonda loyihaning iqtisodiy (tijorat va moliya) samaradorligi, tabiatni muhofaza qilish bilan
bog’liq bo’lgan ishlar (ekologik) chuqur va har taraflama o’rganib chiqiladi.
Loyihani texnik-iqtisodiy asoslash investorlar (kreditorlar)ga qurilayotgan korxona (ob’ekt) moliyaviy jihatdan barqaror va to’lovga qobiliyatligini asoslash uchun ishlatiladi va ular tomonidan kiritiladigan mablag’lariga to’lovlarni (dividend yoki foiz) o’z vaqtida olish imkoniyatiga ega bo’lishi asoslanadi. Odatda texnik- iqtisodiy asoslash ishlari loyihachi tashkilotlar tomonidan buyurtmachi o’rtasida tuzilgan shartnomaga asosan olib boriladi. Shartnomaga buyurtmachi tomonidan loyihani amalga oshirish uchun texnik-iqtisodiy asoslashning talablari ilova qilinadi.
Loyihani dastlabki texnik-iqtisodiy asoslash quyidagi tuzilishda amalga oshirilishi kerak:
Loyiha tarixi va uni amalga oshirish sabablari, loyiha homiylari, bajariladigan ilmiy-izlanish va tahlil ishlarining qiymati.
Bozor tahlili va marketing konsepsiyasi: asosiy g’oyani aniqlash, loyiha maqsadi va strategiyasi, talab va taklif, mahsulotni sotish prognozi, marketing xarajatlari, ishlab chiqarish dasturi.
Material resurslar – har bir turdagi xom-ashyo va materialga, boshqa turdagi resurslarga ehtiyoj va ularning qiymati.
Investitsiya ob’ektining joylashishi, uchastkasi, atrof-muhit.
Loyiha-konstruktorlik ishlari: loyiha-quvvati hisob-kitobi, texnologiya,
uskunalar, fuqarolik qurilishlari va k.h.
Tashkiliy va ustama xarajatlar: umumiy boshqaruv, sotish xarajatlari, kutilayotgan ustama xarajatlar.
Mehnat resurslari: ularga bo’lgan talab va ularning qondirilishi, ularga ish haqi to’lovlari.
Moliyaviy tahlil va investitsiya: umumiy investitsiya xarajatlari, loyihani moliyalashtirish, ishlab chiqarish xarajatalari, loyiha samaradorligini baholash, xarajatlar va foydaning tahlili.
Har qanday yangilikni moliyaviy-iqtisodiy baholash imkon qadar aniq bo'lishi va siyosiy, ma'muriy, iqtisodiy va boshqa ta'sir va oqibatlarni oldindan aniqlashi kerak. “Yosh islohotchilar” mulkni davlat tasarrufidan ajratishning iqtisodiy asosini qanday yozishni hammadan yaxshi biladilar, ammo bu bilimlarning oqibatlarini hozir jamiyat – katta qiyinchilik, alam va yo‘qotishlar bilan yengib o‘tmoqda. Ammo nafaqat sotib olishlarimiz, balki yo'qotishlarimizni ham pul ko'rinishida baholash kerak edi (bu iqtisodiy texnik-iqtisodiy asoslashning "qo'shimcha xarajatlar" deb nomlangan bo'limidan). Siz bunday o'zgarishlarning barcha manfaatdor tomonlarning moliyasiga va mutlaqo barcha darajadagi byudjetlariga ta'sirini aniqladingizmi
Kompaniya texnik qayta jihozlashga tayyor bo'lsa va maqsadlari va istalgan natijalarini belgilab qo'ygan bo'lsa, barcha ishlar ro'yxatini bajaradigan pudratchi kompaniyani topish kerak. Ba'zi zavodlar ishning asosiy qismini o'zlari, o'zlarining texnik xizmati bilan bajarishlari mumkin deb o'ylashadi. Ular uchinchi tomon kompaniyasining xizmatlaridan faqat uskunani sotib olish nuqtai nazaridan foydalanishga tayyor. Ushbu yondashuv dastlab noto'g'ri va ishlab chiqarish uchun eng qizg'in oqibatlarga olib kelmaydi. Mashinani bitta o'zgartirish etarli emas.
Qayta ishlash texnologiyalarini o'zgartirish, yangi echimlarni ishlab chiqish va amalga oshirish, ba'zan esa butun ishlab chiqarishni "qayta shakllantirish" yoki noldan yangisini yaratish kerak. Bularning barchasi qanchalik malakali bo'lmasin, kompaniya xodimlarining kuchidan tashqarida. Shuning uchun, eng yaxshi, optimal va samarali yechim uchinchi tomon kompaniyasi bilan texnik qayta jihozlash bo'yicha shartnoma tuzishdir. Asosiysi, bozordagi obro'si ko'p yillik amaliyot va boshqa kompaniyalarning ijobiy sharhlari bilan tasdiqlangan ishonchli pudratchini tanlashdir.
Ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish kimga ishonib topshirilishi mumkin?
Uni kerakli darajada olib borish uchun bu jarayonga har tomonlama yondashish zarur. Pumori-engineering invest bilan ushbu sohada ishlashning afzalligi shundaki, kompaniyada buning uchun barcha zarur narsalar mavjud. Mijoz bir manbadan keng qamrovli xizmatni oladi. Dizayn va tahliliy ishlar, asboblar va mashinalarni tanlash, kompaniya uchun trening o'tkazadiganlarni qidirish va h.k. uchun uchinchi tomon pudratchilariga murojaat qilishning hojati yo'q. Agar sizga metallga ishlov berish bo'yicha muhandislik xizmatlari kerak bo'lsa, Pumori-engineering invest bilan hamkorlik qilish eng yaxshi yechimdir.
Pumori-engineering invest kompaniyasining mutaxassisliklaridan biri bu metallga ishlov berish muhandisligi. Korxona o‘n yildan ortiq vaqtdan beri mashinasozlik sohasidagi korxonalarni texnik qayta jihozlash loyihalari bilan shug‘ullanadi. Mijozlarimiz orasida neft va gaz mashinasozligi, tibbiyot sanoati, energetika, aerokosmik, avtomobilsozlik, transport va ogʻir mashinasozlik korxonalari bor.
Yillar davomida biz turli xil murakkablikdagi texnik qayta jihozlash loyihalarida tajriba orttirdik. Ishlab chiqarishni texnologik modernizatsiya qilish uchun Pumori-engineering invest barcha resurslarga ega: muhandislik loyihalarini ishlab chiqish va amalga oshirish tajribasi, zamonaviy texnologiyalarni bilish, metall kesish uskunalarini ishonchli etkazib beruvchilar puli (Okuma, Okamoto, Manurxin). , Toshiba, Brother, Davi, Pegas Gonda, Hawemat va boshqalar). Biz torna, frezalash, silliqlash, tarmoqli arra, portal, elektroeroziv mashinalar, avtomatik tornalarni taklif qilishimiz mumkin.
Dastlabki texnik-iqtisodiy asoslash yoki dastlabki texnik-iqtisodiy hisoblash (keyingi o’rinlarda DTIA yoki DTIH deb ataladi) – variantlarni ko’rib chiqish asosida loyihani oqilona joylashtirish va amalga oshirishning eng samarali texnik, tashkiliy va iqtisodiy yechimini tanlashni, umuman loyihaning cheklangan qiymatini, shu jumladan, texnologik asbob-uskunalar qiymatini asoslovchi, uni moliyalashtirishning mumkin bo’lgan manbalari bo’yicha variantlarni hisobga olgan holda moliyalashtirishga bo’lgan ehtiyoj hajmini belgilovchi hujjat.
Loyihaga mablag’larni investitsiya qilish bo’yicha yakuniy qarorni qabul qilish loyihaning texnik-iqtisodiy asoslash ishlari yakunlangandan keyingina amalga oshirilishi mumkin, lekin, bu jarayon uzoq vaqtni va ko’p mablag’ni talab etadi. Shuning uchun ham loyihaga katta mablag’larni sarflashdan oldin loyihani dastlabki texnik-iqtisodiy asoslash ishlari amalga oshiriladi. Bundan asosiy maqsad – muqobil (alternativ) loyihalarni aniqlash, ularni amalga oshirish imkoniyatlarini o’rganib chiqish, mahsulot bozorini chuqur o’rganish va tahlil qilish, labaratoriya, tajriba-konstruktorlik ishlarini olib borishdir. Loyiha g’oyasi investor uchun loyihani amalga oshirish zarurligini yoki loyihani hayotga tatbiq etib bo’lmasligini aniq ko’rsatib berishi kerak.
Investitsiya loyihasi bo’yicha texnik-iqtisodiy asoslash loyiha bo’yicha barcha ma’lumotlarni o’z ichiga olgan bo’lishi kerak. Investorlar shu ma’lumotlar tahliliga asoslangan holda loyihaga mablag’larni investitsiya qilish yoki qilmaslik to’g’risida qaror qabul qilish imkoniyatiga ega bo’ladi. Loyiha bo’yicha texnik-iqtisodiy asoslash ishlari yuzaga kelishi mumkin bo’lgan tijorat, texnik, tadbirkorlik va boshqa xavf-xatarlarni o’rganib chiqish nuqtai-nazaridan tuzilgan bo’lishi va kelajakda bunday xavf-xatarlar korxonaning samaradorligiga ta’sir qilmasligi yoki juda ham kam miqdorda ta’sir qilishini hisobga olgan holda tayyorlanishi kerak.
Korxonaning loyihaga ta’sirini, ya’ni loyihaning ichki muhiti omillarini ko’rib chiqamiz.
Korxona rahbariyati – loyihaning maqsadi va asosiy talablarini aniqlashning bosh manbai hisoblanadi. Korxonaning rivojlanish strategiyasidan kelib chiqib, raxbariyat mutaxassislarning aloxida talablarini umumlashtiradi. Bunga raxbariyatning maxsus talablari qo’shiladi, loyihani amalga oshirish talabi, bo’linmalar va korxona mutaxassislari va x.k.lar tomonidan loyihaning maqsad va talablarini to’g’rilash (korrektirovka) tartibi va uslubiyati.
Moliya sohasi – mahsulotni seriyali ishlab chiqarish va loyiha xarajatlarini qoplash uchun kalkulyatsiyalar hisobi bilan loyihaning byudjet doirasini hamda loyihani moliyalashtirish usullari va manbalarini aniqlaydi.
Sotish sohasi – loyihaning muhim talab va shartlarini tashkil qiladi, bu esa sotish bozorlari va sotib oluvchilarni qarorlari bilan aniqlanadigan, raqobatchilarning mavjudligi va xarajatlar bilan bog’liq.
Tayyorlash sohasi – ishlab chiqarish vositalari bozori bilan bog’liq va o’zining maxsus talablarini oldinga suradi, masalan: texnologiya va uskunalardan foydalanish bo’yicha tavsiyalar, turib qolgan ishlab chiqarish maydonlarini ishga tushirish talabi, ma’lum texnologik jarayonlardan voz kechish, ishlab chiqarish vositalari bozori imkoniyatlarining loyiha talablariga mos kelishi va hakazo.
Moddiy ta’minot sohasi – xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlar bozori bilan bog’liq va maqbul narxlarda xom ashyo, material va uskunalar bilan ta’minlash imkoniyatidan kelib chiqib, loyihaga o’zining talablarini qo’yadi.
Infrastruktura sohasi – turli xizmatlar bozori bilan bog’liq va loyihaga va uning ta’minotiga o’z talablarini qo’yadi. Bunga, reklamaga, transportga, aloqa telekommunikatsiyaga, informatsion va boshqa tur ta’minotga bo’lgan talablar kiritiladi.
Ishlab chiqarish chiqindilaridan foydalanish va ulardan foydalanish sohasi – atrof muhit himoyasi xizmati va talablari hamda ishlab chiqarish chiqindilaridan oqilona foydalanish bilan bog’liq.
Korxonaning boshqa bo’linmalari tomonidan ham boshqa talablar ham bo’lishi mumkin.
Loyiha rahbari, uning jamoasi va loyiha menejmenti va vazifalariga quyidagilar kiradi: loyihaga bo’lgan jami talablarni yig’ish; barcha aloqador qatnashchilar loyiha ma’lumotlari bilan ta’minlash; talablarni qondirish imkoniyatlari va darajasini aniqlash; loyiha talablari va ularning o’zgarishlari to’g’risida ma’lumotlarni yig’ish shakli va ko’lamini aniqlash; loyiha muhiti dinamikasi bashoratining shakllanishi; prioritetlarni baholash me’yorlari va talablar ierarxiyasining shakllanishi; bajarish uchun majburiylarda «mayda istaklar»gacha.
Korxona muhiti ham loyihaga ham korxona ichidan ham bevosita katta ta’sir ko’rsatadi. Korxona muhitiga quyidagilar kiradi:
Siyosiy xarakteristikalar va omillar: siyosiy barqarorlik; loyihaning xukumat tomonidan qo’llab-quvvatlanishi; milliylikning yuzaga chiqishi; jinoyatchilik darajasi; ishtirokchi mamlakatlar bilan savdo balansi; xarbiy birlashmalarda ishtirok etish.
Iqtisodiy omillar: milliy xo’jalik strukturasi; javobgarlik va mulkiy xuquqlar turlari, jumladan, yer xuquqi; tarif va soliqlar, sug’urtalash; inflyatsiya darajasi va valyuta barqarorligi; bank tizimining rivojlanganligi; investitsiyalar va kapital qo’yilmalar manbalari; tadbirkorlik erkinligi va xo’jalik mustaqilligi darajasi; bozor infrastrukturasi rivojlanganligi; baholar darajasi; bozorlar holati; savdo, investitsiyalar, ishlab chiqarish vositalari, xom ashyo va mahsulotlar, ishchi kuchi va boshqalar.
Jamiyat – uning xarakteristikalari va omillari: hayot darajasi va sharoitlari, ta’lim darajasi; ko’chib yurish erkinligi, «kirish-chiqish», mehnat qonuniyligi, chiqish (zabastovka)larni taqiqlash; sog’liqni saqlash va meditsina, dam olish sharoitlari; jamoat tashkilotlari, pressa, televidenie; maxalliy axolini loyihalarga munosabati.
Qonun va xuquq: inson xuquqlari; tadbirkorlik xuquqlari; mulkka egalik xuquqlari; sug’urta va imtiyozlar berish to’g’risidagi qonun va normativ aktlar.
Fan va texnika: fundamental va yordamchi fanlarning rivojlanish darajasi; informatsion texnologiyalar va kompyuterlashtirish darajasi; sanoat va ishlab chiqarish texnologiyalari; energetik tizimlar; transport tizimlari; aloqa va kommunikatsiya.
Madaniyat: savodxonlik darajasi; tarix, madaniyat, urf-odatlar, din; madaniy talablar; hayot ta’limoti, ish, dam olish, sport va boshqalar.; natijalar sifatiga va mehnat sharoitlariga bo’lgan talablar darajasi.
Tabiiy va ekologik omillar: tabiiy iqlim sharoitlari; xarorat, yog’inlar, namlik, shamollar, dengiz satxidan balandlik, seysmiklik, landshaft va monografiya va boshqalar; tabiiy resurslar, transport tizimlari bilan aloqa va joylashuv; sifat bo’yicha standartlar; havo yo’llari, suv manbalari va tuproq qatlami; atrof-muhitga sanitar talablar; atrof muhitni muhofaza qilish bo’yicha qonunchilik; tendensiyalar tasnifi va ekologik tizimlarning holati: xavo, suv va tuproq.
Infrastruktura xarakteristikalari va omillari: transport vositalari. Aloqa va kommunikatsiya, yuk tashish, EXM tarmoqlari va informatsion tizimlar; energiya ta’minoti; aloqa xizmatlari; xom ashyo va xizmatlar; xo’jalik tarmoqlari, logistika va material texnik ta’minot; sanoat infrastrukturasi; xizmat ko’rsatuvchi tizimlar va boshqalar.

Loyiha tahlilining mohiyati va vazifalari

Loyiha taxlili – xarajatlar va daromadlar hamda loyiha bilan bog’liq bo’lgan qaltislikni (tavakkalchilikni) tizimli baholash va ochib berish asosida loyihalarni tayyorlash, baholash va tanlab olish usulidir. Loyiha taxlilining katta qismi loyiha davrining dastlabki bosqichida, ya’ni uni qabul qilish yoki qilmaslik to’g’risida qaror qabul qilingungacha amalga oshiriladi.