М. X o d jit d in o V a, Л. Kizayev suv kimyosi va míkrobíologiya

{Mieromonosporas
tash q ari) o rg a n iz m la r kiradi. O chiq
y o k i su b straig a kirgan m itseliysida yo boM masa, h a r ikkala xil 
m itseliysida yakka-yakka sp o ra la r, jufl sporalar yoki kalta zanjirlar 
hosil boMadi. Acrob. S aprofit. Oilaning oltita avlodi bor. M ikrom o- 
n o sp o ra avlodi vakillari b ev o sila substratdagi m itseliy sida yakka- 
y a k k a sp o ra hosil q ilad ig an o rg a n iz m la rd ir. O c h iq m itseliy hosil 
q ilm a y d i. M ik ro m o n o s p o ra la r tu p ro q d a , p a rc h a la n a y o tg a n b al- 
c h iq d a y o k i boshqa subslratlai'da tarqalgan. Oqsil, selluloza, xilin,

---

g um us b irik m alari kabi organik m o d d a la rn in g h a ra k a tin i t a ’m in ­
laydi. 
Thermoactinomyces, Microbiaspora, Micropolyspora
k ab i 
avlodlari h a m bor.
15- 
guruh. re /ie n c i/to g u n ih g ra m m u sb at p rok ariotlarni o ‘ziga 
biriashtirgan; u larning peptidglikon sintczlam aydig an rigid h u jay ra 
devori boMmaydi, yupqa plazm a m em b ra n asi bor. B ular p le o m o rf 
o rg an izm lar boMib, kuitaklanish, fragm en tatsiya va b in a r boMinish 
yoMi bilan ko'payadi. Bu boMimga saprofit, parazitlar va o d am h am d a 
hayvonlarda kasallik qo‘zg‘atuvchilar boMgan m ikoplazm alar kiradi.
M ik o p la z m a ia r hujayra d e v o rin in g boM m asligi b ila n fa rq
qiladigan p ro k ario t organizm lardlr. U la rn in g hujayralari u c h q av a t 
sito p la zm atik m em b ran a b ilan o ‘ralgan boMib, sfera yoki oval 
shaklda, ay rim lari shoxlangan m itscliy g a o ‘xshash stru k tu ra hosil 
qiladigan ingichka ip shaklida boMadi. M ik o p lazm alar en g m a y d a
b ak teriy alar (125—250 n m )d ck boM adi. U la r viruslarga o ‘x sh a b , 
oddiy bakteriyalarni tutib qoladigati baktcrcoJogik filtrlardan o ‘tib 
ketadi. M ik o p lazm alar ip ch ala rid a k okk sim o n m ay da s tru k tu ra
(o d d iy ta n a c h a )la r hosil qilish yoMi b ila n k o ‘p ayadi; ip c h a la r 
u zilg an d an keyin bu ta n a c h a la r o z o d boMadi. S h u n in g d e k , b in a r, 
k u rta k la n is h yoMi b ila n h a m k o ‘p a y a d i. H a r a k a tla n m a y d i. 
G ra m m u sb a t. F akultativ a n a e ro b . X cm o o rg an o tro f.
M ikoplazm alar 
MoHicuies*
sinfiga birlashtirgan. M a z k u r sinfga 
Mycoplasmatales iart\b\
kiradi. T a rtib n in g u ch oilasi: 
Mycoplas- 
mataceal, Acholeplesmalaceal \a. Spiroplasmataceal bov.
M y c o p la.sm atacc alc o ila s ig a
Mycoplasma
vn 
Vreaplasma 
avlodlari kiradi; ularning vakillari — tu ria ri ta b ia td a (tu p ro q d a , 
o q a r su v la rd a va boshqa jo y la rd a ) k en g ta rq a lg a n . U la r n in g
ko‘pchiligi saprofit va panizilkir, shuningdek, odam da va hayvonlarda 
kasallik q o ‘zg‘atuvchilardir.
Achoteplasinataceole
v a 
S p iro p asm ata cea le
o i l a l a r i g a
Achoteplasma
va 
Spiroplasma
a v lo d lari kiradi. U larnin g v akillari, 
o d a td a , sap ro fitlar, biroq su tc m iz u v c h ila r bilan q u s h la r p a r a z it­
lari h am uchraydi.
L ot. m allu s — yum .shoq, c u te s — ic ri d e m n k d ir.

---

16- 
guruh — M c n d o s ic u tc s gu ru h tak o m iü a sh g a n hujayra 
dev o ri tark ib ig a p ep tid g U k an (m urein) p ro k a rio tia r k iradi; h u jay ­
ra la ri к о к к ta y o q c h a v a sp iral, shuningdek, p ira m id a , olti qirraii 
yu ld u z, kv ad rat, m itse liy la r ansam bli va h o k azo shak lida b o ‘ladi. 
A y rim v ak illari G r a m m b o 'y ic h a m u sb at, b o sh q a ia ri m an fiy
b o ‘yaladi, en d o sp o ra h o sil qilm aydi, k o 'p ch ilig i h arak atch a n .
B ak teriy alarn in g k o ‘p chiligi q a t’iy an a e ro b , biro q ayrim lari 
aero b larg a kiradi. E k strem a l m u h it sharoitida yashaydi.
M az k u r g u ru h g a