Mabzu: Meva ko’chatzorini tashkil qilish. Ishning maqsadi

Tur va navlarni tanlash. Har bir tur suv, tuproq va iqliniga nisbalan n‘ziga xos 
talabchan bo‘ladi. SHu sababli, ularui o‘sish va hosil berishi uchun eng qulay sharoil 
yaratib, joylashtirish kerak. Ana shu talablarga inuvofiq, O‘zbekiston hududi tahiiy 
va iqlim sharoitiga qarab 30 zonaga njratiladi. Ishlab chiqarish tajribasi va ilmiy 
tekshirish muassasalari ina‘lu-inotlariga asoslanib, tur va navlar rayonlashtirilgan.
Tur va navlar mevalarni qayta ishlaydigan sanoatning ham da aholining lulab 
va ehtiyotlarini hisobga olib, xo‘jalikka berilgan reja topshiriqlarga i|arab 
belgilanadi va tanlanadi. O‘zbekiston iqlinii kontinental bo‘lgani uchun sortimentga 

---

qora sovuq va sovuqlarga chidamli bo‘lishiga qarah baho berish va ularni tanlash 
alohida ahamiyatga ega. Meva turlaridan shaftoli, gilos. yong‘oq, o‘rik va olmadan 
Renet simereiiko navi sovuqqa ayniqsa chidamsiz hisoblanadi. Sovuq tushgan 
joylarda bunday daraxtlar o‘tqazilmaydi yoki o‘tqazish cheklab qo‘yiladi. Tuprog‘i 
sho‘rlangan xo‘jaliklar nisbatan sho‘rga chidamli tur va navianii tanlab o‘tqazadilar. 
Respublikaniizning janulm viloyatlarida vegetatsiya davri uzoq va issiq ko‘p 
bo‘lgani tufayli anjir. intor, xuriiio, unabi kabi subtropik o‘simliklar yaxshi o‘sadi 
va mo‘l hosii heradi. Tog‘ etagi va tog‘li rayonlarda yong‘oq, bodom , o‘rik, nok 
daraxtlari katta maydonni egallaydi.
Bog‘da meva tur va navlarini joylashtirish. Har bir tur va, hatto, har liir navning 
tashqi muhitga bo‘lgan talabchanligi turlicha bo‘ladi. Bimga erishish uchun turlar 
alohida-alohida uchastkalarga va, hatto, kvartallarga, navlar esa butun-butun alohida 
qatorlarga o‘tqaziladi. Navlar esa ularning hosili birin-ketin yig‘ishtirib olinadigan 
qilib, ya‘ni dastlab ertapishar, ulardan keyingi qatorlarga o‘rtapishar va oxirgi 
qatorlarga kechpishar navlar o‘tqaziladi,
Navlar shunday tanlanishi lozimki, ular bir-biridan changlanishi, butun 
vegetatsiya davrida bog‘dan bir me‘yorda hosil olinib turilishi, xo‘jalikdagi ishchi 
kuchi va texnikalar yil davomida bir me‘yorda ish bilan ta‘minlanishi lozim. 
Bog‘dagi asosiy turlar 6
—
8 navdan, boshqalari 3
—
5 turd an iborat ho‘lib, ular har xil 
muddatlarda pishadigan bo‘lishi lozim.