Magmatik tog` jinslarining tasnifi

Magmatik tog' jinslari va ularning tasnifi
Reja:

1. Magmatik tog` jinslarining tasnifi

2. Magmatik tog` jinslarining joylashish shakllari

3. Magmatik tog` jinslaridan qurilishda foydalanish

Tog` jinslari – yer qobig`ini tashkil etuvchi zich va bo`sh mineral mas- salar yig`indisidan iborat. Tog` jinslarining umumiy soni 1000 yaqin.

Ular bir-biridan mineral tarkibi va kelib chiqishlari bilan farq qiladi. Tog` jinslari quyidagi sinflarga ajratiladi:

1. 
   Mineral tarkibi bo`yicha:
   

1. 
   oddiy (monomineral): gips, achchiqtosh;
   
2. 
   murakkab (polimineral): granit, dala shpati, kvars, slyuda, rogovaya obmanka.
   

1. 
   Kelib chiqishi bo`yicha:
   

• 
  magmatik:
  

1. 
   chuqurlikda hosil bo`lgan (intruziv),
   
2. 
   quyilish natijasida (effuziv);
   

• 
  cho`kma
  

1. 
   parchalangan (bo`lakli):
   
   1. 
      bo`sh;
      
   2. 
      qattiq;
      
2. 
   kimyoviy;
   
3. 
   organogen:
   
   1. 
      zoogen;
      
   2. 
      fitogen;
      

- metamorfik:

1. 
   kontaktli;
   
2. 
   mahalliy (regional).
   

1. 
   Rasm. Vulqon 2-rasm. Magmatizm
   

Er qobig`ida minerallar quyidagi tarkibda joylashgan:
Magmatik tog` jinslari 87%, metamorfik tog` jinslari 8%, cho`kindi tog` jinslari 5% ni tashkil qiladi.
Cho`kindi tog` jinslari Yer yuzining 75% ni qoplaydi. Cho`kindi tog` jinslarining qalinligi 0 dan 15 km gacha. H<sub>o`r</sub> =3 km.

Tog` jinslarining teksturasi va ichki tuzilishi to`g`risida tushuncha

Katta chuqurlikdagi tog` jinslarida bir xil struktura bo`ladi. Ular kristalli zarrachalar o`lchamlariga qarab quyidagi turlarga bo`linadi:

• 
  yirik kukunli (d > 5 mm);
  
• 
  o`rtacha kukunli (d = 5…1 mm);
  
• 
  mayda kukunli (d < 1 mm);
  
• 
  turli o`o`lchamdagi kukunli;
  

Quyma jinslar ichki tuzilishi bo`yicha 3 turga bo`linadi:

1. 
   Porfirlangan – siniq parchasida 1 ta mineralning parchalari ko`rinib turadi(porfirit);
   
2. 
   Yopiq kristalli – kristallarni oddiy ko`z bilan ilg`ab bo`lmaydi (diabaz);
   
3. 
   Shishasimon – amorf massa (obsidian).
   

Teksturasi – jins hajmida tarkibiy mineral zarrachalarining nisbiy joylashishi va taqsimlanishiga bog`liq holdagi taxiga aytiladi. Tekstura ko`rinishlari: massivli, g`ovakli, qatlamli, slanesli.
Chuqurlikdagi jinslar massiv (zich) teksturaga (granit), quymalari – massiv (obsidian) yoki g`ovakli (shag`alsimon) teksturaga (bazaltli lava, pemza) ega.