Mahsulot haqidagi ma’lumotlar Mahsulotlarni standartlashtirish

Mahsulotni shtrixli kodlanishi uchun ayrim
davlatlarning EAN kodi

Davlat kodi	Davlat nomi	Davlat kodi	Davlat Nomi	Davlat kodi	Davlat nomi
93 90-91 779 54 380 789 50 599 759 400-440 489 520 57 729	Avstraliya Avstriya Argentina Belgiya va Lyuksemburg Bolgariya Braziliya Buyuk Britaniya Vengriya Venesuela Germaniya Gonkong Gretsiya Daniya Isroil	539 569 84 80-83 529 690 850 750 87 94 70 590 560 460-469 888	Irlandiya Islandiya Ispaniya Italiya Kipr Xitoy Kuba Meksika Niderlandiya Yangi-Zelandiya Norvegiya Polsha Portugaliya Rossiya Singapur	383 00-09 869 64 30-37 859 780 73 76 860 880 45-49 478	Sloveniya AQSH va Kanada Turkiya Finlyandiya Fransiya Chexiya Chili Shvetsiya Shveysariya Yugoslaviya Janubiy Korea Yaponiya О‘zbekiston

О‘zbekiston Respublikasida shtrix-kodlar tobora keng tadbiq etilib bormoqda. 1999 yili О‘zstandart qoshidagi metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish sohasidagi mutaxassislarni tayyorlash va malaka oshirish institutida shtrix-kodlash masalalari bilan shug‘ullanuvchi markaz tashkil etildi. Ushbu markazning ta’sis etilishidan maqsad mahsulotlarni avtomatlashtirilgan tarzda identifikatsiyalash borasidagi muammolarni hal etish va bu faoliyatni keng ravishda targ‘ib etishdir Albatta, bunda xalqaro meyoriy hujjatlarni hisobga olgan holda kodlashning standartlashtirilishi alohida ahamiyatga egadir.

О‘zbekiston Respublikasida shtrixli kodlashning tadbiq etilishi eng avvalo, 1996 yilning 26 aprelida qabul qilingan "Iste’molchilarning huquqlarini himoya qilish tо‘g‘risida" nomli qonunning 4-moddasida kо‘rsatilgan iste’molchining xarid qilinayotgan mahsulot haqida zarur va ishonchli ma’lumot olish huquqini amalga oshirishda yangi zamin yaratadi.
Shtrixli kodlash ishlab chiqarish korxonalari uchun quyidagi imkoniyatlarni yaratadi:

• 
  avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining tadbiq etilishini osonlashtiradi;
  
• 
  ishlab chiqarish, mahsulotni saqlash va realizatsiya qilish kabi faoliyatlardagi hisob-kitob ishlarining samaradorligini oshiradi;
  
• 
  resurslarni chuqur tahlil qilish imkoniyatini beradi;
  
• 
  hujjatlar aylanishini qisqartiradi;
  
• 
  mahsulotni realizatsiya qilish va harakati haqidagi ishonchli ma’lumotlarni muntazam ravishda yig‘ishni yо‘lga qо‘yish mumkin;
  
• 
  boshqaruv va nazorat organlariga tezkor ravishda mahsulot xususidagi ma’lumotlarni tavsiya etish.¹
  

Biroq xaridor sotib olayotgan mahsulotining faqat tayyorlangan davlati borasidagi ma’lumotnigina emas, balki tegishli barcha ma’lumotlarni ham bilishni istaydi. Bu muammo ham vaqti kelib standartlashtirish yordamida hal etilishi mumkin. Buning uchun sertifikatlashtirish yо‘li bilan tasdiqlanuvchi, standartlarning majburiy talablari rо‘yxatini kengaytirish lozim bо‘ladi.


Takrorlash uchun savollar.

1. 
   Shtrixli kodlash deganda nimalarni tushunasiz?
   
2. 
   Qanday maqsulotlarga nisbatan shtrixli kod qо‘llanishi kerak?
   
3. 
   Shtrixli kodlashning qanday tizimlari mavjud?
   

1^ Ernest Nagel: "Measurement", Erkenntnis, Volume 2, Number 1 / December 1931, pp. 313-335, published by Springer, the Netherlands