Mahsulot ishlab chiqarish hajmini ifodalovchi ko’rsatkichlar tizimi H. R. Fozilov

Mahsulotlar ishlab chiqarish tahlilining ob'ektlari bo'lib esa quyidagilar hisoblanadi:

• Mahsulotlar turlari va assortimenti bo'yicha ishlab chiqarish hajmi;
• Mahsulotlarning sifati va raqobatbardoshligi;
• Ishlab chiqarilgan mahsulotlarning tarkibi;
• Ishlab chiqarishning maromiyligi va uzluksizligi.

Boshqaruv tahlili uchun sanoat korxonalari ishlab chiqargan mahsulot hajmini o'rganishda quyidagi umumlashtiruvchi ko'rsatkichlar o'rganiladi:

• Yalpi mahsulot;
• Tovar mahsuloti;
• Sotilgan mahsulot.

Yalpi mahsulot

- bu korxonaning ma'lum bir davrda (kun, oy, chorak, yil) ishlab chiqargan mahsuloti, ko'rsatgan xizmat va bajargan ishlarining amaldagi va solishtirma bahoda o'lchangan hajmiga aytiladi. Bunda uning tarkibiga ishlab chiqarilgan tayyor mahsulot, bajarilgan ishlar, ko'rsatilgan xizmatlar, tugallanmagan ishlab chiqarish qiymatlari, korxonaning o'z kapital remonti uchun sarflangan yarim fabrikatlar qiymati, buyurtmachilarning xom-ashyosidan tayyorlangan mahsulotlar qiymati ham qo'shilgan holda aks etadi.

Tovar mahsuloti

- bu iste'molchilarga etkazib berish uchun mo'ljallangan mahsulotlar bo'lib, yalpi mahsulotdan shu jihatlari bilan farq qiladiki, uning tarkibiga tugallanmagan ishlab chiqarish va korxona ichki iste'moli (oboroti) uchun foydalanilgan mahsulotlar hamda buyurtmachilarning xom-ashyosidan tayyorlangan mahsulotlar kiritilmaydi.

Sotilgan mahsulot

- iste'molchilarga jo'natilgan, yoki xaridorlardan puli kelib tushgan mahsulotlar qiymatiga aytiladi. Sotilgan mahsulotlar hajmi solishtirma, biznes rejadagi va amaldagi baholarda hisoblanishi mumkin. Bu ko'rsatkichga qarab ishlab chiqarish va iste'mol o'rtasidagi bog'liqlik, korxonaning mahsulotlarini sotish hajmini ko'paytirish bo'yicha imkoniyatlari bor yoki yo'qligini tahlil qilishga asos bo'ladi.

"AVS" aktsionerlik jamiyati bo'yicha mahsulot ishlab chiqarishning umumlashtirilgan ko'rsatikichlari tahlili

Ko'rsatkichlar	O'tgan yil	Hisobot yili		Farqi (+,-)
		Biznes reja bo'yicha	Haqiqatda	o'tgan yilga nisbatan	Biznes rejaga nisbatan
1	2	3	4	5	6
Yalpi mahsulot: • Amaldagi bahoda • Solishtirma bahoda	1912902 2113430	2236548 2198763	2721401 2553967	+808499 +440537	+484853 +355204
Tovar mahsuloti: • Amaldagi bahoda • Solishtirma bahoda	1902784 2109528	2209568 2117539	2701893 2515931	+799109 +406403	+492325 +398392
Sotilgan mahsulot: • Amaldagi bahoda • Shartnomaviy bahoda	1452513 1402677	2367492 2301769	3040381 2984387	+1587868 +1581710	+672889 +682618