Mahsulotlar sifatini aniqlash va sertifikatlash

Ta‟riflar, belgilashlar va qisqartirishlar
 
Mazkur standartda quyidagi atamalar, ta‟riflar va belgilashlar 
qoilaniladi:
Klassyorlik usuli - paxta tolasiga navi va sinfi bo„yicha organolentik 
baho berishdir, bunda tola tashqi ko„rinishi bo„yicha belgilangan tartibda 
tasdiqlangan namunalar bilan solishtiriladi hamda uning shtapel uzunligi 
qoida tortilgan shtapel bilan aniqlanadi. Asbob yordamida faqat mikroneyr 
ko„rsatkichi aniqlanadi.
Bu usul har to„dadan 10 % ni nazorat qilishda qoilaniladi, lekin toyma-
toy sinovlarda ham foydalanilishi mumkin.
HV1 (Eych Vi Ay) - paxta tolasining uzunlik, uzunlik bo„yicha bir 
xillik aniqlik uzulishidagi uzayish, mikroneyr rang va ifloslanish 
ko„rsatkichlari bo„yicha yuqori samarador High Volume Instruments 
sinovlari oichash tizimining qisqartirilgan nomlanishi (22-rasm).
Tashqi ko„rinish namunalari paxta tolasining aniq bir navi va sinfiga 
xos boigan rang, dogiar mavjudligi, tuzilishi hamda iflos- langanlik 
jihatidan sifat ta‟riflari majmuini ifodalovchi, belgilangan tartibda 
tasdiqlangan paxta tolasi namunalari. Namunalar uzun tolali va o„rta tolali 
paxta tolasi uchun alohida tayyorlanadi.
Maxsus qoilaniladigan usullar - paxta tolasi kam namuna asosida 
asbob yordamida sinashning an‟anaviy usullari. Bunda paxta tolasining 
turli toylaridan yoki tekshirilayotgan andazaning turli joylaridan tanlab 
olingan namunalar miqdorini ko„p marotaba o„rtacha holga keltirish va 
kamaytirish yoii bilan sinov namunasi olinadi. Ko„p mehnat va vaqt talab 
qilishi, sinalayotgan namunaning kam miqdori bilan ajralib turuvchi bu 
usullar paxta tolasini sertifikatlash maqsadlari uchun yaroqsizdir. Mazkur 
usullar paxta xomashyosini baholashda, seleksiyachilar ishida paxta 
korxonalarida va to„qimachilik korxonalaridagi texnologik jarayonni 
nazorat qilishda qoilaniladi.
74 

---