Махсус таълим вазирлиги тошкент давлат техника университети


Фаннинг мақсад ва вазифалари


Download 43.8 Kb.
bet2/2
Sana23.01.2023
Hajmi43.8 Kb.
#1112046
1   2
Bog'liq
Қуёш энергетикаси материаллари

Фаннинг мақсад ва вазифалари

“Қуёш энергетикаси материаллари физикаси” фанининг мақсади - қуёш энергетикаси материалларидаги физик ҳодиса ва технологияларнинг асосий назариялари, принциплари ва қонуниятлари билан таништиришдир.


Ушбу фаннинг вазифаси - талабаларда келажакда мустақил илмий тадқиқот ва амалий ишлаб чиқариш жараёнларида қуёш энергетикаси материаллари сифатида яримўтказгич материалларни физик-кимёвий хоссалари бўйича ажрата билиш, иш вазифаси талабларга мос келувчи яримўтказгич асбобларнинг хосса ва параметрларини назарий ҳисоблай билиш ва ярата олиш уқув ва малакаларини ҳосил қилишдан иборатдир.


3.Асосий қисм.

Т/р

Мавзу номи

Ўқитиш шакллари бўйича ажратилган соат

Умумий
юклама



Аудитория машғулотлари (соатда)




Жами

Маъруза

Амалиёт
(семинар)
машғулот

Лаборатория иши

Курс иши
(лойиҳаси)

Мустақил
таълим

1.

“Қуёш энергетикаси материаллари” фанига кириш

12

6

2

4

-

-

6

2.

Ярим ўтказгичли кристалларнинг оптик ва электрик хусусиятлари. Яримўтказгичли қуёш элементларида қуёш нурланишини электр энергиясига айлантириш

12

6

2

4

-

-

6

3.

Қуёш элементининг фойдали иш коэффициенти тушунчаси ва уни ҳисоблаш усуллари

12

6

2

4

-

-

6

4.

Аморф кремний ва бошқа яримўтказгич материаллар асосидаги юпқа қатламли қуёш элементлари

12

6

2

4

-

-

6

5

Кадмий теллур асосидаги юпқа қатламли қуёш элементи. Cu(In, Ga)Se2 юпқа қатламли қуёш элементи

12

6

2

4

-

-

6

6

Юқори фойдали иш коэффициентига эга каскадли қуёш элементлар

12

6

2

4

-

-

6

7

Қуёш элементларининг конструкциялари ва вольт-ампер ва вольт-ватт характеристикалари

12

6

2

4

-

-

6

8

Қаттиқ жисмлар ва улар асосида тайёрланган қуёш элементларида қуёш нурланишини электр энергиясига айлантириш

12

6

2

4

-

-

6

9

Кристалл кремний ва улар асосидаги қуёш элементлари

10

6

2

4

-

-

4

10

Кўп қатламли қуёш элементларини тайёрлаш учун материаллар

12

6

2

4

-

-

6

11

Очиқ космосда ишлайдиган фотоэлектрик батареялар учун материаллар Қуёш имитаторлари. Эталон қуёш элементлари ва уларни грудуировка қилиш

10

6

2

4

-

-

4

12

Икки томонлама сезгир қуёш элементларини тайёрлаш

12

6

2

4

-

-

6

13

Қуёш коллекторлари учун материалларни танлаш. Уларнинг турлари иш жараёни.

10

6

2

4

-

-

4

14

Қуёш коллекторлари учун материалларни танлаш. Уларнинг иссиқлик-техникавий хоссалари ва қўлланилиши

12

6

2

4

-

-

6

15

Термоэлектрик материалларнинг синфланиши, уларнинг тайёрлаш технологиялари.

10

6

2

4

-

-

4

16

Пельте ва Зебеек эффекти. Термоэлектрик материаллардан термометр сифатида фойдаланиш усуллари

12

6

2

4

-

-

6

17

Қуёш концентраторлари учун қўлланиладиган материаллар ва уларга қуйиладиган талаблар

10

6

2

4

-

-

4

18

Қуёш сув чучуклаштириш қурилмаси ва унинг конструктив элементлари

10

6

2

4

-

-

4




4- Семестр
Жами

204

108

36

72

-

-

96




Фан бўйича
ҳаммаси

204

108

36

72

-

-

96

Назарий қисм (маърузалар)


3. Асосий назарий қисм (маъруза машғулотлари)


1-Модул. “Қуёш энергетикаси материаллари” фанига кириш
1-мавзу. “Қуёш энергетикаси материаллари” фанига кириш
2-мавзу. Фаннинг предмети ва услублари


2-Модул. Қуёш элементларининг асосий параметрлари
3-мавзу. Ярим ўтказгичли кристалларнинг оптик ва электрик
хусусиятлари. Яримўтказгичли қуёш элеменларида қуёш нурланишини электр энергиясига айлантириш
4-мавзу. Қуёш элементларининг конструкциялари ва вольт-ампер ва вольт-ватт характеристикалари


3-Модул. Қуёш элементларининг фойдали иш коэффициенти
5-мавзу. Қуёш элементининг фойдали иш коэффициенти тушунчаси ва уни ҳисоблаш
6-мавзу. Қуёш имитаторлари. Эталон қуёш элементлари ва уларни грудуировка қилиш


4-Модул. Қуёш элементлари ва унинг турлари
7-мавзу. Аморф кремний ва бошқа яримўтказгич материаллар асосидаги юпқа қатламли қуёш элементлари
8-мавзу. Юқори фойдали иш коэффициентига эга каскадли қуёш элементлари

5-Модул. Қуёш фотоэлекрик модуллари ва уларнинг асосий параметрларини ўлчаш
9-мавзу. Қуёш фотоэлектрик модули. Техник параметрлари ва уларни стандарт тест шароитида (STC) ўлчаш
10-мавзу. Қуёш фотоэлектрик тизимларининг синфланиши. Уларниш иш жараёнлари


6-Модул. Қуёш батареялари ва унинг бутловчи қисмлари
11-мавзу. Аккумуляция тизимини заряд-разряд жараёнини бошқарувчи контроллерлар. Уларнинг турлари, фарқланиши
12-мавзу. Кучланиш инверторлари. Уларнинг турлари

7-Модул. Термоэлектрик материаллар ва унинг қўлланилиши
13-мавзу. Термоэлектрик ўзгартиргичларнинг замонавий ҳолати. Термоэлектрик генераторлар учун материаллар.
14-мавзу. Термоэлектрик материалларнинг синфланиши, уларнинг тайёрлаш технологиялари


8-Модул. Қуёш элементларини термодинамик ва термоэлектрик жараёнга асосланиши
15-мавзу. Қуёш термоэлектрик генераторлари. Комбинациялашган термоэлектрик қурилмалар
16-мавзу. Термодинамик режимга асосланиб қуёш энергиясини электр энергиясига айлантириш. Минорали қуёш электр станциялари

9-Модул. Қуёш печлари ва коллекторлари,ишлаш усуллари
17-мавзу. Юқори ҳароратли катта қуёш печлари
18-мавзу. Қуёш коллекторлари учун материалларни танлаш. Уларнинг турлари иш жараён


4. Амалий машғулотлар бўйича кўрсатма ва тавсиялар

Амалий машғулотлар мультимедиа қурилмалари билан жиҳозланган аудиторияда бир академик гуруҳга бир ўқитувчи томонидан ўтказилиши лозим. Машғулотлар фаол ва интерфаол усуллар ёрдамида ўтилиши, мос равишда муносиб педогогик маҳоратга эга шу соҳа мутахассислари томонидан ўтилади.




Амалий машғулотларнинг тахминий рўйхати

Амалий машғулот учун қуйидаги мавзулар тавсия этилади.








6-семестр

1

“Қуёш энергетикаси” фанига кириш.

2

Қуёш нурланишининг хусусиятлари. Қуёш нурланишининг таркиби.

3

Яримўтказгич асбоблар турлари ва уларнинг қўлланилиш соҳалари

4

Гидрогенизирлашган аморф кремний (а-Si:H) хоссалари. Эгилувчан ва яримшаффоф юпқа қатламли модуллар. Микрокристалл, нанокристалл кремний.

5

Кадмий теллур асосидаги юпқа қатламли қуёш элементи. Cu(In, Ga)Se2 юпқа қатламли қуёш элементи.

6

Каскадли ва зичлаштирилган қуёш энергиясида ишлайдиган қуёш элементлари.

7

Гидрогенизирлашган аморф кремний (а-Si:H) хоссалари. Эгилувчан ва яримшаффоф юпқа қатламли модуллар

8

Каскадли ва зичлаштирилган қуёш энергиясида ишлайдиган қуёш элементлари.

9

Қуёш энергияси спектридан фойдали мақсадда фойдаланиш.

10

Паст ҳарорат диапозонида ишлайдиган термоэлектрик материаллар.

11

Қаттиқ жисмлар ва улар асосида тайёрланган қуёш элементларининг тузилишини ўрганиш

12

Ўрта ҳарорат диапозонида ишлайдиган термоэлектрик материаллар

13

Юқори ҳарорат диапозонида ишлайдиган термоэлектрик материаллар

14

Геликоллекторларнинг ФИК ва қувват параметрларини ҳисоблаш

15

Эталон қуёш элементларини грудуировка қилиш усулларини ўрганиш

16

Қуёш электр станцияси ФИК ва қувватини аниқлаш

17

Диэлектриклар ва уларнинг қўлланилиш сохалари

18

Қуёш термоэлектрик генераторларини ўрганиш

19

Минора типидаги содда қуёш электр станциясининг иш жараёнини ўрганиш

20

Қуёш электр станцияси ФИК ва қувватини аниқлаш

21

Паркент туманидаги 1 МВт қувватдаги катта қуёш печи

22

Концентратор билан таъминланган қуёш коллекторлари

23

Атмосфера таркибидаги чангланганликнинг фотоэлектрик модул параметрларига таъсири

24

Автоном фотоэлектрик станциялар

25

Заряд-разряд режимини бошқарувчи контроллерлар

26

Локал электр тармоғи билан параллел ишлайдиган фотоэлектрик станциялар

27

Кучланиш инверторлари ва уларнинг турлари

28

Стационар ўрнатилган фотоэлектрик модулларда қувват йуқотишлари

29

Резерв ҳолатдаги фотоэлектрик станциялар

30

Аккумуляторлар. Аккумуляторларнинг турлари

31

Термоэлектрик ўзгартиргичлар ва уларнинг яратилиш тарихи. Партизан қозончаси

32

Пельте, Зебеек ва Томсон эффекти

33

Қуёш коллекторлари учун материалларни танлаш

34

Қуёш иссиқхоналари, қуритгичлари ва ошхона печлари

35

Қуёш сув чучитгич қурилмалари

36

Қуёш совитгич қурилмалари



5. Лаборатория ишлари бўйича кўрсатма ва тасвиялар
Ушбу фандан лаборатория машғулотлари ўқув режага кўра режалаштирилмаган.


6. Курс лойиҳаси (иши) бўйича кўрсатма ва тасвиялар

Ушбу фандан курс лойиҳаси (иши) ўқув режага кўра режалаштирилмаган.




7. Мустақил талим ва мустақил ишлар бўйича курсатма ва тасвиялар

Мустақил ўзлаштириладиган мавзулар бўйича талабалар томонидан рефератлар тайёрлаш ва уни слайдлар орқали тақдимот қилиш тавсия этилади.




Тавсия этиладиган мустақил таълим мавзулари

Мустақил таълим учун қуйидаги мавзулар тавсия этилади:


1. Қуёш нурланишининг электромагнит табиати
2. Қуёш нурланишининг оқим зичлиги ва уни ўлчаш қурилмалари
3. Кристалл кремний хоссалари.
4. Юпқа қатламли қуёш элементлари
5. Органик (полимер асосидаги) қуёш элементлари
6. Каскад структуралар асосидаги қуёш элементлари
7. Яримўтказгич материалларда p-n ўтишни ҳосил қилиш
8. Фотоэлектрик модулларнинг вольт-ампер ва вольт-ватт характеристикаларини ўрганиш
9. Қуёш фотоэлектрик станциялари
10. Минора типидаги Қуёш электр станциялари
11. Бир контурли қуёш коллекторлари
12. Икки контурли қуёш коллекторлари
13. Термоэлектрик ўзгартиргичлар ва уларнинг замонавий ҳолати.
14. Термоэлектрик модулларнинг турли жабҳаларда қўлланилиши
15. Қуёш печлари ва уларнинг иш режими
16. Ҳар хил типдаги аккумуляторлар
17. Заряд-разряд режимини бошқарувчи контроллерларнинг турларини ўрганиш.
18. Инверторлар. Тармоқ инверторлари.

  1. Асосий ва қўшимча ўқув адабиётлар ҳамда ахборот манбаалари



Асосий адабиётлар


1. Закон Республики Узбекистана №ЗРУ-539 «Об использовании возобновляемых источников энергии» 21май 2019 года
2. Ш.М. Указ Президента Республики Узбекистан №УП- «О программе мер по дальнейшему развитию возобновляемой энергетики , повышению энергоэффетивности в отраслях экономики и социальной сфере на 2017-2021 гг.» Собрание законодательство Республики Узбекистан, 2017г.
3. Каримов И. А Указ первого Президента Республики Узбекистан №УП-4512 «О мерах по дальнейшему развитию альтернативных источников энергии». Собрание законодательство Республики Узбекистан, 2013г., №10. С.124
4. A.K. Mukurjee, Nivedita Thakur Photovoltaic Systems, analysis and design//2014/Dehli.
5. Зайнобиддинов С., Тешабоев А. Яримўтказгичлар физикаси. Ўқув
қўлланма. Т.: Ўқитувчи, 1999. –224 бет.
6. Тешабоев А., Зайнобидинов С., Эрматов Ш. Қаттиқ жисм физикаси. Ўқув қўлланма. Т.: Молия, 2001. –324 бет.
7. Фистуль В.И. Ввведение в физику полупроводников. Учебное пособие.М.: Высшая школа, 1984. –352 с.
8. Парчинский П.Б. Поляризация диэлектриков. Методическое пособие. Т.: НУУз, 2006. - 68 с.
9. Борисова М.Э., Койков С.Н. Физика диэлектриков. Методическое пособие. Л.: ЛГУ, 1979. - 136 с.
10. М.Н. Турсунов, А. Т. Мамадалимов Яримўтказгичлар Қуёш энергияси физикаси ва технологияси// Ташкент.ЎзМУ, ўқув қўлланма.2002.-96 б.
Қўшимча адабиётлар:

11. Мирзиёев Ш.М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2016 йил якунлари ва 2017 йил истиқболларига бағишланган мажлисидаги Ўзбекистон Республикаси Президентининг нутқи. // “Халқ сўзи” газетаси. 2017 й., 16 январь, №11.


12. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. - Т.: Ўзбекистон, 2017. - 46 б.
13.Маматкаримов О.О., Власов С.И., Назиров Д.Э. Яримўтказгич материаллар ва асбоблар физикаси практикуми. Услубий қўлланма. Т.: ЎзМУ, 2007. –208 бет.
14.Орешкин П.Т. Физика полупроводников и диэлектриков. Учебное пособие.М.: Высшая школа, 1977. - 428 с.
15. E.B. Saitov, I.A. Yuldoshev Quyosh panellarini o‘rnatish, sozlash va ishlatish// O‘quv qo‘llanma. Toshkent. “Noshir” nashriyoti, 2017 y.
16.Н.В. Харченко Индивидуальные солнечные установки// -М.:Энергоатомиздат,1991.-208 с.
Интернет сайтлари

17. www.gov.uz – Ўзбекистон Республикаси хукумат портали.


18. www.lex.uz – Ўзбекистон Республикаси Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси.
19. http://alternativenergy.ru
20. http://www.energy–bio.ru
21. www.viecosolar.com
22. www.unisolar.com.ua
23. www.solarvalley.org
24. www.polpred.com
25. www.hitech.compulenta.ru
26. www.solar.newtel.ru


Download 43.8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling