Epikur - Demokrit, Epikur
- Lukresiy Kar
-
- Makon va zamonni materiyaga ham,
- bir-biriga ham
- bog‘liq bo‘lmagan
- mustaqil
- mohiyatlardir
-
- Makon atomlardan iborat.U bo‘shliqdir.
- Makon mutlaq, bir jinsli va harakatsiz bo‘ladi, vaqt esa bir tekis oqadi.
-
- makon ob’ektiv, bir xil va cheksiz
-
- XVIII-XIX asrlarda
- substansional konsepsiya falsafada
- Vaqt shu «hozir»ning ketma-ketligi, ularning almashuvi, sanog‘i, hisobi, «oldingi va keyingiga bog‘langan harakatlar soni»dir
-
- D.Yum (1711-1776)
- I.Kant (1724-1804)
-
- mavjudligining
- ob’ektiv xususiyati
-
- inson hissiyoti
- shakli – kuzatish shakli
-
- ham makon va
- vaqtga sub’ektiv
-
- Materialistik yondashuv
- vakillari makon
- va vaqt haqida
- I.Nyuton (1643-1727)
- A.Eynshteyn (1879-1955)
- makon va vaqtni
- ongdan tashqarida
- mavjud
- uchun ular faqat
- idrokda mavjuddir
- Makon va vaqt nisbiylik nazariyasi nuqtayi nazaridan
- Materiya
- mavjudligining
- atributlari
- materiya kabi,
- mustaqil
- holda mavjud
- bo‘la
- olmaydi
- materiya
- mavjudligining
- asosiy shakllari
- dunyo muqarrar
- tarzda faqat
- makon
- va vaqtda
- mavjud
- Makon va vaqtning
- asosiy xossalari
- Makonning
- uch o‘lchovliligi
- Vaqtning bir
- yo‘nalishliligi
- Makonning ko‘p
- o‘lchovliligi
- Nisbiylik nazariyasini rivojlantiruvchi va kuchli, kuchsiz, elektromagnit
- va gravitatsion o‘zaro ta’sirlarga nisbatan yaxlit yondashuvchi hozirgi
- tabiiy-ilmiy konsepsiyalar makonning uch o‘lchovliligi va vaqtning bir
- o‘lchovliligi (u o‘tmishdan kelajakka qarab oqishi)ni moddiy jismlar
- borlig‘ining ehtimol tutilgan hollaridan biri sifatida talqin qiladi
- va bizning Metagalaktikamiz bilan bir qatorda o‘zga dunyolar ham mav-
- judligini faraz qilib, makon va vaqtning ko‘p o‘lchovliligi g‘oyasini
- ilgari suradi. Boshqa olamlarda makon va vaqt butunlay o‘zgacha tuzilish,
- ko‘lamlilik va shakllarga ega bo‘lishi mumkinligi taxmin qilinadi.
- Makonning uch o‘lchovliligi.
- Makonning uch o‘lchovliligi hanuzgacha ilmiy-nazariy jihatdan
- aniq isbotlanmagan. Makon va vaqtning cheksizligi hamda
- tuganmasligi, makonning uch o‘lchovliligi, vaqtning bir yo‘na-
- lishliligi, orqaga qaytmasligi makon va vaqtning asosiy xos-
- salari sifatida qaralishi lozim. Biz makroskopik tajribada
- ko‘radigan ob’ektlar uch o‘lchovli ko‘lamlilikka – uch o‘lchovdagi
- o‘lchamlilikka ega. Makonning har qanday nuqtasi uch soni yorda-
- mida beriladi. Ammo makonning uch o‘lchovliligi faylasuflar
- uchun amalda jumboq bo‘lib qolamoqda. Ular uchun bu asoslashga
- urinishlar natija bermayotgan empirik postulat sifatida qa-
- bul qilinadi. Makonning uch o‘lchovliligini ta’riflab bergan
- Aristotel pifagorchilarning g‘oyalari yordamida uni asoslash
- ga harakat qilgan. U uch o‘lchov eng mukammal va tugallangan bo‘-
- lib, aynan 3 soni shunday xususiyatga ega ekanligini qayd etgan.
- Makon va
- vaqtning
- bog’liqligi
- Makon va
- vaqtning
- uzluksizligi
- Makon va vaqt haqidagi falsafiy qarashlarni umumlashtirib
- va bu kategoriyalar mazmunini dunyo haqidagi hozirgi tabiiy-
- ilmiy bilimlar bilan boyitib, yuqorida aytilganlar nuqtai
- nazaridan makon va monning asosiy vaqt asosiy xossalarini
- qayd etib o‘tamiz. Jumladan, makon ko‘lamlilik, bir jinsli-
- lik va ko‘p o‘lchovlilik bilan tavsiflanadigan mavjudlik
- tartibi, vaqt esa davomlilik, orqaga qaytmaslik va izot-
- roplik, ya’ni mumkin bo‘lgan barcha yo‘nalishlarning teng hu-
- quqliligi xos bo‘lgan voqealarning harakat tartibi va ket-
- ma-ketligidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
