Мактабда тасвирий санъатни

2.1. Tаsviriy san’аtda hozirgi zamon didaktik prinsiplari
Maktablarda ta’lim-tarbiya ishlarini samarali bo‘lish mashg‘ulotlarning 
to‘g‘ri mazmunli va izchil olib borishga bog‘liq. 
Ta’limning tarbiyalovchilik xususiyatini ta’lim mazmuni bilan, ta’lim 
metodalari bilan amalga oshiriladi. Har bir fan o‘qituvchisi kabi san’at o‘qituvchisi 
ham pedagogika nazariyasi va uning prinsiplarini mukammal o‘rganishlarini talab 
qiladi. 
Didaktika – pedagogika ta’lim jarayonining umumiy qonuniyatlarini 
o‘rganiladigan qismidir. Didaktika grekcha so‘z bo‘lib, sabok bo‘ladigan so‘zdir, 
ya’ni didaktika – ta’lim nazariyasi demakdir. 
Didaktika xususiy metodikalar bilan mustahkam bog‘langan holda, barcha 
o‘quv fanlari uchun qonun va qoidalarni belgilab beradi.
Umumiy didaktika asosida ba’zi o‘quv predmetlari bo‘yicha xususiy 
didaktikalar kelib chiqadi. Ular metodika deb ataladi. Tasviriy san’atni o‘qitish 
metodikasi, matematika, adabiyot metodikalari va tasviriy san’at fani asoslarini 
o‘rganishda quyidagi pedagogikaning nazariy uning prinsplari katta ahamiyat kasb 
etadi. 
Ta’lim-tarbiyaning birligi. 
Ta’limning ilmiylik prinsipi. 
Ta’limda ko‘rsatmalik prinsiplari. 
Ta’limda onglilik va aktivlik prinsiplari. 
Ta’lim protsessida o‘quvchilarni yosh individual xususiyatlarini hisobga 
olish. 
Tasviriy san’atning boshqa fan materiallari bilan bog‘likligi. 
Ta’lim prinspi tarbiyaning maqsad va vazifalarini amalga oshirishga 
qaratilgan o‘qish va o‘qitish jarayonining xarakteri, yo‘nalishi, o‘quvchilar 
tomonidan ilmiy bilimlarni o‘zlashtirishning, tegishli ko‘nikma va malakalar hosil 
qilishning qonun va qoidalarini o‘z ichiga oladi. Bizning davrimizda maktab ta’lim 

---

40 
sistemasida onglilik va aktivlik prinsiplari muhim ahamiyatga ega. Hozirgi maktab 
ta’limi o‘quvchilarining ongli, mustaqil, aktiv faoliyatiga suyanadi. 
Ta’limda onglilik o‘quvchilarning ilmiy bilimlarini asosli ravishda chuqur 
va anglab o‘zlashtirishlari, nazariy bilimlarni amalda qo‘llay olishlarini o‘z ichiga 
oladi. 
Maktablarda o‘quvchilarga beriladigan bilimlar hozirgi zamon bilimlar 
darajasida bo‘lish, o‘quvchilarga ularni muayyan sistemada bo‘lishni ta’min etishi 
lozim. 
O‘qituvchining vazifasi ob’ektiv jihatdan narsa va xodisalar tasvirini 
ifodalashda realistik san’atining mohiyatini ilmiy ravishda ochib bera olishi kerak. 
Maktabda tasviriy san’at dars predmeti boshqa fanlar qatori o‘zining 
mustaqilligiga ega. Shuning uchun tasviriy san’at predmeti bir qator ilmiy 
asoslarga yondoshiladi.