Мактабгача ёш даврда психик тараккиёт. Режа


Илк боиаликда кандай фикрлаши жараёнлари пайдо булади?


Download 31.02 Kb.
bet2/2
Sana16.06.2023
Hajmi31.02 Kb.
#1488431
1   2
Bog'liq
Maktabgacha yosh davrda psixik taraqqiyot

Илк боиаликда кандай фикрлаши жараёнлари пайдо булади?
III.Илк болалик даврида фикрлаш жараёнларини дастлабки куртаклари анализ, синтез, умумлаштириш, таккослаш хосил булади. Бу даврнинг охирига келиб бола уз фикрини грамматик томондан богланган бир неча суздан иборат гап билан ифодалайди, яъни гапда уз фикрини баён килади. Натижада нутк хам, тафаккур хам бир-бирига боглик равишда уса бошлайди. («катта», «уйлабман», «иш» ва х.к.).
Бу эса болада хаёл, тушунча, тасаввур, каби психик жараёнларни ривожланиб боришга сабаб булади. Предметли фаолият нутк ривожланишини тезлатади.
Тажрибанинг усиши, нутк ва тафаккур ривожи онгни таркиб топишига ёрдам беради ва бола уз-узини англай бошлайди, уз-узига муносабатда була бошлайди. (хохлайман, килмайман, буни килиш керак…).
Улар катталар билан муносабатда булишга, сузлашишга эхтиёж сезади. Дунёни билишга булган манфаат доираси кенгаяди ва унда темперамент, характерга хос хусусиятлар яккол курина бошлайди. Хали хаёт таъсири билан тусилмаган бу хусусиятлар боланинг хулк- атворида равшан куринади.
Богча ёши даврида анатомо-физиологик тараккиётида кандай узгаришлар руй беради?
Богча (3-7) ёши даврида бола физиологик томондан тез ривожланади. Бола буйига 6, 5-7 см, огирлиги 1,3 кг кушилади.
4 ёшли боланинг огирлиги 15,5-16 кг, буйи 100 см;
5 ёшли боланинг огирлиги 17-18 кг, буйи 106-107 см;
6 ёшли боланинг огирлиги 20-20,5 кг, буйи 112-113 см;
7 ёшли боланинг огирлиги 2,26-23 кг, буйи 119 см.га етади.
Кукрак кафасининг доираси 58-59,5 см булади.
Суяклар хали тогайсимон шаклда булади.


Ёши

Мия вазни гр хисобида

1 ёш

944, 7

2 ёш

1025, 4

3 ёш

1112,4

4 –5 ёш

1200

6-7 ёш

1250

Нима учун буржуа психологиясида 2-5 ёшгача булган давр кризис даври хисодланади?
II. Сигнал системаси сезиларли даражада ривожлади ва вактли богланишлар яна фаоллашади. Бу даврда сезги органларининг марказий кисмлари такомиллашади. 3-7 ёшли болаларда айникса, курув сезгилари 2 м.10 см.дан, 5-6 ёшда 2м.70 см дан, 6-7 ёшда 3м.дан куради. Бошка сезгиларни хали яхши
ривожланмаган булади.
Психофизиологик тараккиётда асаб системасининг кузгалиши ва тормозланиши орасида хам етарлича баркарорлик булмайди. Кузгалиш тормозланишдан устун чикади. Кузгалишнинг ирродиацияси эса кучли булади. Бу эса боланинг психик ривожланишида уз аксини топади. Яъни бола диккатининг таркоклиги, баркарорлиги, болани уз-узини идора кила олмаслиги (конуний хол) унинг натижасидир.
Лекин шунга карамасдан ижтимоий таълим- тарбия, кулай шароит, мухит, боланинг фаоллиги уни хар томонлама ривожланиши имконини беради. Бу давр бола хаётининг энг мухим, масъулиятли давридир. Чунки бола богча даврида, шу даврда бериладиган таълим-тарбия таъсирида шаклланади.(Ёш новдани каёкка эгсанг шу ёкка эгилади…).
Бу давр чет эл психологиясида «кризис даври» (2 ёшдан 5 ёшгача) деб юритилади.
Жахон психологиясининг намоёндаси Л.С.Выготский «энг якин тараккиёт зонаси тараккиётнинг мухим зонаси » деб бежиз айтмаган. Абу Али Ибн Сино бу даврнинг мухим даврлигини кайд килган.А.Навоий эса 5 ёшгача булган давр бола тараккиётида энг асосий давр деб бежиз айтмаган.
Халкимиз: «бугдой эксанг бугдой урасан, арпа..» Бола тараккиётида уйин ва мехнат мухим рол уйнайди. (талабага мустакил мутоала иши). Болани психологик жихатдан мактаб таълимига тайёрлаш мухимдир. Болаларни психалогик тамондан мактаб (даражасида) таълимга тайёрлиги деганда нималарни назарда тутасиз? Бунда; 1.Мактабгача тарбия ёшидаги болалар хаёт хакида тугри тасаввурлар доирасига, нарсалар билан муносабатда булиши тажрибасига, куникмасига эга булиши:

2. Тафаккур ва нутки етарли даражада ривожланган булиши (тафаккурда абстрак тафаккур элементлари; нуткда; грамматик курилиш, тугри талаффуз килиш, богланишли нутк, 5000 га якин суз бойлиги…).


3. Ихтиёрий диккат, идрок, хотира, хаёл жараёнларининг ривожланган булиши.
4.Болани уз-узини тута билиши, сабр-токатлилик, кийинчиликларга бардош бериши каби ирода сифатлари.

    1. Болада мактабда укишга хохиш, укиш фаолияти мотивларини шаклланган булиши.

    2. Болани уз бурчини, масъулиятини хис килиши, куча ва мактаб коидаларига риоя килиши куникмасини шаклланган булиши.

    3. Уз-узига, уртокларига, укиш ва мехнатга ижобий, онгли муносабатда шаклланган булишидан иборат.

Назорат саволлари:

  1. Индивид, шахс ва индивидуаллликни таърифланг?

  2. Чакалоклик даврининг хусусиятлари нимадан иборат?

  3. Индивид тузилишидаги асосий йуналишлар деганда нимани тушунасиз?

  4. Онтогенез умумий конуниятларининг гудакликда намоён булиши?

  5. Илк болаликда предметли фаолиятни кандай тушунасиз?

  6. Богча ёшида билиш жараёнларининг узига хос хусусиятлари нимадан иборат?

  7. Мактабда билим олишга психологик тайёргарлик деганда нимани тушунасиз?




Aim.uz




Download 31.02 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling