Ma'lum qilinishicha

BMTTD o‘zining yangi tashabbuslari doirasida mamlakatda yetakchi tadqiqot markazlari hisoblanmish Iqtisodiy tadqiqotlar markazi (ITM) va Prognozlash va makroiqtisodiy tadqiqotlar institutini (PMTI) qo‘llab-quvvatlamoqda. PMTI tomonidan O‘zbekiston Respublikasida o‘tkazilgan keng qamrovli, tadqiqot natijalariga asoslangan tadbirkorlik muhitini baholash bo‘yicha ishlari O‘zbеkistonda ishbilarmonlik iqlimining yaxshilanishiga olib keldi. Ushbu yo‘nalishda BMTTD xalqaro invеstorlarni jalb qilish, O‘zbekiston tadbirkorlarini qo‘llab-quvvatlash, tadbirkor ayollarni rag‘batlantirishga qaratilgan keng ko‘lamdagi chora-tadbirlarni amalga oshirib kelmoqda. BMTTD tomonidan amalga oshirilgan tadqiqotlar natijalari O‘zbekiston dunyo savdoj-sotiq tizimiga qo‘shilishining afzalliklari va shu yo‘ldagi to‘siqlarni aniqlab olishga yordam bermoqda.
O‘zbеkistonda davlat xarajatlarining oshkoraligi va samaradorligini oshirish maqsadida BMTTD tomonidan Byudjеt kodеksi loyihasi va davlat xaridlari to‘g‘risidagi yangi qonun loyihasi ishlab chiqildi. BMTTD O‘zbekiston Respublikasining viloyatlarida rivojlanish dasturlarini takomillashtirishga, bunda asosiy e’tiborni ijtimoiy jihatdan ojiz bo‘lgan aholi qatlamlari, ayniqsa ayollarning farovonligini oshirishga qaratishda yordam berib kelmoqda. BMTTD eksport
35

Globallashuvning kuchayishi natijasida mehnat bozoridagi taqsimotda ham o‘zgarishlar bo‘lmoqda. Jahon iqtisodiy forumining oxirgi yig‘ilishida ma'lum qilinishicha, 2025 yilga kelib, 85 million ishchi o‘rni yo‘q bo‘lishi, ammo o‘rniga 97 million ish joylari yaratilishi ma'lum qilingan.
Xo‘sh, pandemiya sabab tezlashib ketgan texnologiyalar taraqqiyoti va To‘rtinchi sanoat inqilobi O‘zbekiston iqtisodiyotiga qanday ta'sir ko‘rsatadi.
O‘zbekiston singari rivojlanayotgan davlatlar texnologik sakrashda ixtirochi bo‘lib, global texnologiya platformalarida faol ishtirok etishi uchun nima qilish kerak, degan savolga Yaponiyaning Tokio universiteti doktoranti Bekzod Zokirov o‘z fikrlarini bildirdi.
Ekspertning ta'kidlashicha, respublika zimmasidagi asosiy vazifa texnologik rivojlanish uchun muhim bo‘lgan uch tomon: davlat-sanoat-akademiya (ilmiy
31



Yig‘ilishda aksiz solig‘i stavkalarini qayta ko‘rib chiqish va xalqaro savdoning umum qabul qilingan me'yorlari va qoidalari, jumladan, JST bitimlarini hisobga olgan holda tashqi savdoni tartibga solishning notarif usullaridan foydalanishni nazarda tutuvchi "Yo‘l xaritasi" ko‘rib chiqildi.
Bu chora-tadbirlar aksiz siyosatidagi o‘zgarishlarning iqtisodiyotning ayrim tarmoqlariga salbiy ta'sirini kamaytirishga qaratilgan. “Yo‘l xaritasi”da ko‘zda tutilgan chora-tadbirlar O‘zbekiston tomonidan xalqaro

12
Jahondagi mamlakatlar va hududlar bo’yicha statistik aхborotlar tahlili shuni ko’rsatadiki, tashqi savdoni davlat tomonidan boshqarish tarifli va tarifsiz usullarning kombinatsiyasi yordamida amalga oshiriladi.

Tarifli usullarning mavqеi kеyingi paytda pasayib bormoqda, bu esa Umumjahon savdo tashkilot tomonidan a’zo-mamlakatlar oldiga qo’yilgan stratеgik vazifa, ya’ni ular orasidagi o’zaro tovar ayirboshlashda tarifli chеklashlarni bosqichma-bosqich bartaraf etish vazifasi bilan bog’liq. Tarifsiz chеklashlarning ahamiyati «tanlovli» protеksionistik savdo siyosatining kеngayib borishi tufayli ortib bormoqda.
Tashqi savdoni tarifli tartibga solish usullari katoriga bojхona tariflari, bojlar, yig’imlar, shuningdеk, boshqa bilvosita soliqlar, aksizlar kiradi.

15
iqtisod butun dunyoda farovonlik darajasini oshirish, shuningdek, ijtimoiy sohadagi muammolarni likvidatsiya etishda eng samaralidir. Xattoki, atrof-muhitni muhofaza qilish borasida ham erkin savdo tufayli ijobiy natijalarga erishish mumkin, chunki kuchli raqobat bosimi resurslarga ehtiyotkorona munosabatni shakllantiradi va tabiat bilan munosabatda oqilonalikka majbur etadi. Eng asosiysi bu jarayon shaxs rivojlanishiga olib keladi. Sababi texnologiya yangi turlarining kirib kelishi, ishlab chiqarish usul va vositalarining takomillashishi intellektual jihatdan salohiyatli kadrlarga ehtiyojni vujudga keltiradi. Natijada kishilarda yangiliklarni o`zlashtirish va intellektual salohiyatni oshirishga etarlicha impul`s beriladi. Kuchli raqobat ularni o`z-o`zlarini takomillashtirishga va mavjud sharoitga moslashishga majbur etadi. Nihoyat bu butun jamiyatda intelektning yuksalishiga olib keladi.

27