Ma’lumki, suvga to‘yingan gruntlar qatoriga namlik darajasi

Asosiy hisobiy holatlar. Vaqtda cho‘kishlarni hisoblashda quyidagi hisobiy holatlar eng katta amaliy diqqatga sazovor bo‘lib, ular uchun cho‘kishlar to‘la turg‘unlashgan sharoitda zichlovchi kuchlanishlarning epyuralari 5.4-rasmda keltirilgan.
0 holat yuqorida ko‘rib chiqilgan grunt qatlamining yaxlit yuk ta’sirida bir o‘lchovli zichlanish masalasiga mos tushadi.
1- holatda siquvchi zo‘riqishlar chuqurlikning ortishiga qarab uchburchak qonuniga muvofiq kuchayib boradi. Bu holat suvga to‘yingan gruntning yangi to‘kilgan (masalan, yuvilgan) qatlami o‘z og‘irligi ta’sirida zichlanishiga mos keladi.

5.4-rasm. Quyidagi holatlar uchun zichlovchi kuchlanishlarning epyuralari: a – 0; b – 1; v – 2

2- holatda tashqi bosim siquvchi zo‘riqishlar chuqurlikning ortishiga qarab uchburchak qonuniga muvofiq pasayadi. Bu holat N.A.Sitovichning monand qatlam usulida qabul qilingan poydevor o‘qi bo‘ylab qo‘shimcha zo‘riqishlar epyurasi turiga mos keladi.

5.5-jadvalda bu holatlarning har biriga o‘z hisobiy sxemalari uchun shu yo‘l bilan olingan N ko‘rsatkichining zichlashuv darajasi U qiymatlari har xil bo‘lgan sharoitdagi qiymatlari keltirilgan. Endi oldingi paragrafda keltirilgan metodlarning birortasi bilan yuqorida s_ deb belgilangan pirovard turg‘unlashgan cho‘kishni aniqlasak, ko‘rsatilgan holatlarning har biri uchun bu cho‘kishning istalgan vaqt t dagi ulushini hisoblab topishimiz mumkin. Buning uchun zichlashuv darajasi U ni berib, pirovard cho‘kishning unga mos tushuvchi ulushini aniqlash lozim:
(5.18)
So‘ngra N qiymati bu zichlashuv darajasiga mos bo‘lgan holda cho‘kish kattalikka yetuvchi vaqtni topish kerak.
Shu tariqa U ning turli qiymatlari uchun hisoblashlarni amalga oshirib, 5.4-rasm (b)da ifodalanganga o‘xshash vaqtda cho‘kishlarning egri chiziqlarini tuzish mumkin. Shuni ta’kidlash lozimki, U  1 bo‘lsa, yechim ma’noga ega bo‘lmaydi (ya’ni N  ), shu sababli cho‘kishlarni hisoblash amaldagiga mos tushuvchi zichlashuv darajasining oxirgi bosqichi U  0,95 hisoblanadi.
Bundan tashqari, shuni eslatib o‘tish lozimki, yuqorida keltirilgan yechimlar suv filtratsiyasi bir tomonlama yuz bergan holda bir jinsli zamin uchun o‘rinlidir.