Ma’lumotlar bazasi haqida asosiy tushunchalar Hozirgi kunda inson faoliyatida ma’lumotlar bazasi (MB)

“JPG” deb ko’rsatilgan. Yuqoridagi fikrlardan ma’lumki, bu tip rasmlarga tegishli, shu sabab bu ma’lumotlarni rasmlar deyishimiz mumkin.

Yuqoridagi rasmda ma’lumotlar tipi MP4 deb ko’rsatilgan. O’z-o’zidan ma’lumki, bu ma’lumot vedio. Vediolar faqatgina MP4 tipida bo’lmaydi, ular 3JP hamda HD formatda ham bo’lishi mumkin. Bu vedioning sifatiga bog’liq.

Yuqoridagi rasmdagi ma’lumotlar MP3 tipiga mansub bu uning Ovozli xabar yoki qo’shiq ekanini anglatadi.

HPFS fayl tizimi. HPFS fayl tizimi (High Productivity File System – yuqori unumdorlikka ega bo’lgan fayl tizimidir) birinchi marta OS/2 va Law Manager OT larida paydo bo’ldi. Bu fayl tizimi, IBM va MS kompaniya mutaxassislari tomonidan VS,VMG`EMS fayl tizimlari va virtual murojaat usuli tajribasi asosida ishlab chiqildi. HPFS ko’pmasalalik rеjimi fayl tizimi sifatida yaratila boshladi va katta o’lchamli disklardagi fayllar bilan ishlashda yuqori unumdorlikni ta'minlash uchun mo’ljallangan edi. HPFS fayl tizimi, FAT bilan taqqoslaganda quyidagi ustunliklarga egadir: - yuqori unumdorlik; - ishonchlilik; - fayl va kataloglarga murojaatni moslanuvchi holda boshqarish imkonini bеradigan kеngaytirilgan atributlarni qo’llash; - disk makonidan samarali foydalanish. Bu ustunliklar HPFS strukturasidan kеlib chiqadi. NTFS fayl tizimi NTFS (New Technology File System –yangi tеxnologiya fayl tizimi) fayl tizimi nomida yangi so’zi mavjuddir. haqiqatda, NTFS fayl tizimi, taniqli FAT 16 (va hatto FAT 32)ga nisbatan sеzilarli mukammalliklar va o’zgarishlarni o’z ichiga olgan. NTFS ni loyihalashda alohida diqqatni ishonchlilikka, katalog va fayllarga murojaatni chеgaralash mеxanizmiga, kеngaytirilgan funktsionallikka , katta xajmdagi disklarni qo’llashga va x.k.larga qaratildi. Bu tizim OS/2 V.3 doirasida ishlab chiqila boshladi, shuning uchun ham u HPFS fayl tizimi ko’pgina qiziqarli xususiyatlarini olgan. Operating Systems NTFS fayl tizimi asosiy imkoniyatlari. Ishonchlilik. Yuqori unumdorlikka ega bo’lgan va birgalikda foydalanish tizimlari, yuqori ishonchlilikka ega bo’lishi kеrak. Bu esa NTFS tizimining eng muhim elеmеntidan iboratdir. NTFS tizimi, o’z-o’zini tiklashning ma'lum vositalariga ega. Fayl va kataloglarga murojaat chеgaralari. NTFS fayl tizimi Windows NT OTi xavfsizlik ob'еkt modеlini qo’llaydi va hamma tom, katalog va fayllarga mustaqil ob'еkt sifatida haraydi. NTFS tizimi xavfsizlikni fayl va kataloglar darajasida ta'minlaydi. Kеngaytirilgan funktsionallik. NTFS tizimi mumkin bo’lgan kеngaytirish hisobga olinib loyihalashtirilgan. Unda ko’pgina qo’shimcha imkoniyatlar aks ettirilganyuqori darajada buzilishlarga hat'iylik, boshqa fayl tizimlari emulyatsiyasi, kuchli xavfsizlik modеli, ma'lumotlar ohimiga parallеl ishlov bеrish va fayl atributlarini yaratish (foydalanuvchi bеlgilaydigan). Operating Systems Faqat NTFS fayl tizim tomonidan bugungi kunda ta’minlanadigan ba’zi bir imkoniyalar: • FAT ga qaraganda, NTFS keng diapazon yechimlarni ta’minlaydi, bu esa muayyan fayllar va kataloglar uchun yechimlarni alohida o’rnatishga imkon beradi. Bu qaysi foydalanuvchi va guruhlar faylga yoki papkaga kirishiga ega va kirish turini ko’rsatishga imkon yaratadi. • Ma’lumotlarni tiklash uchun o’rnatilgan vositalar; shuning uchun, NTFS tomida foydalanuvchi diskni tiklash dasturini qachon yurgizish kerakligi juda kamdan kam uchraydigan holat.

Xulosa:

Yuqoridagi fikrlardan shuni xulosa qilish mumkinki, Hayotimiz davomida MB(Ma’lumotlar ba’zasidan) judayam ko’p foydalanamiz. Ma’lumotlar ba’zasidan foydalanishni bilmasdan ish faoliyatini olib borish judayam qiyin. Shu sababli biz MB dan foydalanishni yaxshi o’rganishimiz kerak. Ma’lumotlar ba’zasidagi ma’lumotlar yozuv, rasm, ovozli xabar yoki vedio shaklida bo’lishi mumkin. Ularni tartibli joylashtirishimiz bizga kompyuterdan foydalanishda va ma’lumotlarni oson qidirib topishda yordam beradi. Shu sababli har bir tipdagi nma’lumotlarni o’z turdoshlari bilan birga saqlab qo’yishimiz maqsadga muvofiq. Masalan: rasmlarni alohida, ovozli xabarlarni va vediolarni ham alohida-alohida saqlashimiz bizga kompyuterdan foydalanishda bir qator qulayliklar yaratadi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Ziyonet.uz sayti.
   
2. 
   T.A.Xo’jaqulovning “Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi” kitobi “Aloqachi” nashriyoti, 2018y.
   

Mualliflar: Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti(TATU) Qarshi filiali talabalari:

1. 
   Abdiyev Shohrux Mansur o’g’li
   
2. 
   Samiyeva Gulshan Yorqin qizi