Ma’lumotlar tuzilmasi

9 - AMALIY ISH
Mavzu: Standart funksiyalardan foydalanib so‘rovlar yaratish
Ishdan maqsad: Berilgan predmet soha ma`lumotlar bazasidan foydalanib standart
funksiyalardan foydalanib so‘rovlar yaratishni o`rganish.

---

Masalani qo`yilishi: Predmet soha ma`lumotlar bazasi shakllantirilgandan so`ng
ob`yektlardagi ma`lumotlar ustida o`zgartirishlar qilish uchun standart funksiyalardan
foydalanib ishlash mumkin.
Uslubiy ko`rsatmalar:
Standart funksiyalar:
LOWER - satrni kichik harfga o'zgartiradi
UPPER - satrni katta harfga o'zgartiradi
RPAD – O'ng qatorni ma'lum bir uzunlikdagi boshqa qator bilan bog'laydi
REPLACE – Satr ichidagi barcha substringlarning o'rnini yangi pastki satr bilan
almashtiradi
UCASE – Satrni katta harfga o'zgartiradi
REVERSE – Satrni o'zgartiradi va natijani qaytaradi
FORMAT - Raqamni "#, ###, ###. ##" kabi formatga, o'nlik kasrlarning aniqlangan
soniga qadar aylantiradi.
INITCAP - ifodaning sonli turga mansubligini aniqlaydi (MySqlda bu buyruq
bajarilmaydi)
LPAD - funktsiyasi satr boshiga to'ldirilgan belgilar qo'shib asl satrdan olingan
belgilangan uzunlikdagi satrni qaytaradi (agar manba satridagi belgilar soni
belgilanganidan kam bo'lsa yoki "ortiqcha" belgilarni bekor qilish agar manba satridagi
belgilar soni belgilanganidan ko'p bo'lsa).
RPAD -funktsiyasi satr boshiga to'ldirilgan belgilar qo'shib asl satrdan olingan
belgilangan uzunlikdagi satrni qaytaradi (agar manba satridagi belgilar soni
belgilanganidan kam bo'lsa yoki "ortiqcha" belgilarni bekor qilish agar manba satridagi
belgilar soni belgilanganidan ko'p bo'lsa).
LENGTH- Qator uzunligini qaytaradi (baytda).
LTRIM - qator boshidagi bo’sh joylar (probel)larni o’chiradi.
RTRIM -funksiyasi satr oxiridagi bo'sh joyni olib tashlash orqali asl nusxadan olingan
satrni qaytaradi.
LEFT -funktsiyasi asl satrning boshlang'ich satrini qaytaradi
RIGHT- funktsiyasi belgilangan sondan tashkil topgan pastki qatorni qaytaradi.
Ishni bajarish tartibi
Maktab nomli jadvalga yuqorida ko`rsatilgan buyruqlarini tadbiq qiling.
So`rov:
Select * from maktab;
Natija:
9.1 – rasm. Maktab jadvalidagi ma’lumotlarni ko’rish
2. So`rov:
Select LOWER(fan) from maktab;
Natija:

---

9.2 – rasm. Lower() funksiyasining qo’llanishi
3. So`rov:
Select UPPER(fan) from maktab;
Natija:
9.3– rasm. Upper() funksiyasining qo’llanishi
4. Initcap-ifodaning sonli turga mansubligini aniqlaydi(MySqlda bu buyruq
bajarilmaydi);
5. Lpad ('',,’’)
So`rov:
Select LPAD(fan,6,’fizika’) as newarea from maktab;
Natija:
9.4 – rasm. LPAD() funksiyasining qo’llanishi

---

6. Rpad ('',,’’)
So`rov:
Select RPAD (fan,7,’algebra’) as qisqartirma from maktab;
Natija:
9.5 – rasm. RPAD() funksiyasining qo’llanishi
7. Length (''), octet_length (’’)
So`rov: select Length(fan) from maktab;
Natija:
9.6– rasm. Length() funksiyasining qo’llanishi
8. LTRIM, RTRIM - Satrning chap va ong tomonidagi probellarni olish.
So`rov: Select id, fish, fan, LTRIM(fan), RTRIM(fan) from maktab;
Natija:
9.7– rasm. LTRIM(), RTRIM() funksiyalarining qo’llanishi
9. LEFT(qator,miqdor) – qatorning chap tomonidan, ko’rsatilgan miqdordagi
belgilarni qaytaradi.
So`rov: Select Left(fan,6) as fan from maktab;
Natija:

---

9.8 – rasm. Left() funksiyasining qo’llanishi
10. RIGHT(qator, miqdor) - qatorning o’ng tomonidan, ko’rsatilgan miqdordagi
belgilarni qaytaradi;
So`rov: Select Right(fan, 8) as fan from maktab;
Natija:
9.9 – rasm. Right() funksiyasining qo’llanishi
Xulosa
Ushbu amaliy ish mashg’ulotlarida UNION, INTERSECT va MINUS standart
buyruqlaridan foydalanish, Bir nechta jadvallar birlashtirish, “Join” lar bilan
ishlash va standart funksiyalardan foydalanib so‘rovlar yaratish ko’rsatib o’tildi.
FOYDALANILGAN SAYTLAR VA ADABIYOTLAR
https://en.wikipedia.org/wiki/MySQL
1. В.П. Базы данных. Книга 2 распределенные и удаленные базы
данных: учебник.// Москва ИД «ФОРУМ» - ИНФРА-М. – 2018. –
С 261.
2. Голицына О.Л. Базы данных: учеб. Пособие // – 4-е изд.,
перераб. И доп. – М.: ФОРУМ: ИНФРА-М, 2018. – 400 с.
3. Мартишин С.А. Базы данных. Практическое применение
СУБД SQL –и NoSQL – типа для проектирования
информационных систем: учеб. Пособие // - Москва: ИД
«ФОРУМ» - ИНФРА-М, 2019, – 368 с.

---