Mamlakatimizda qabul qilingan modemizatsiyalash dasturlarining asosiy va
Download 450.51 Kb. Pdf ko'rish
|
metrologiya
|
– – Na m unaviy namunani sinash – Sotuvchidan olingan namunalarni sinash a Na m unaviy namunani sinash Ishlab chiqarish holatini tahlil qilish Sotuvchidan olingan namunalarni sinash Na m unaviy namunani sinash – Tayyorlovchidan olingan namunalarni sinash a Na m unaviy namunani Ishlab chiqarish holatini tahlil Tayyorlovchidan olingan namunalarni sinash sinash qilish Na m unaviy namunani sinash – Tayyorlovchi va sotuvchidan olingan namunalarni sinash a Na m unaviy namunani sinash Ishlab chiqarish holatini tahlil qilish Tayyorlovchi va sotuvchidan olingan namunalarni sinash Na m unaviy namunani sinash Ishlab chiqarishni (korxonani) yoki tayyorlovchining sifat tizimini sertifikatlashtiris h Tayyorlovchi va sotuvchidan olingan namunalarni sinash. Sifat tizimining ishlashining nazorati Tayyorlov chidagi sifat tizimini sertifikatlashtiris h Sifat tizimi barqarorligining nazorati – – Ha r bir namunani sinash – – Mu v ofiqlik bayonotini qarab chiqish – – a Mu v ofiqlik Ishlab chiqarish – bayonotini qarab chiqish holatini tahlil qilish 0 Mu v ofiqlik bayonotini qarab chiqish – Tayyorlovchi va sotuvchidan olingan namunalarni sinash 0a Mu v ofiqlik bayonotini qarab chiqish Ishlab chiqarish holatini tahlil qilish Tayyorlovchi va sotuvchidan olingan namunalarni sinash XULOSA Metrologiyaning asoschisi D.LMendeleyev o'lchovlarning roli to‘g‘risida shunday degan edi: «Fan o‘lchov boshlangan paytdan boshlab boshlanadi». Angliyadagi metrologiya asoschisi Tomson shunday deb yozgan edi: «Наг qanday buyum faqat uni o‘lchab bo‘ladigan darajadagina ma’lum bo‘ladi». Mashhur rus olimi metrologiya to‘g‘risida yana shunday bir fikmi bildirgan: « 0 ‘lchash san’ati tabiat qonunlarining qa’riga kirib borish va uni insonning hukmronligiga bo‘ysundirish uchun odamzotning tafakkuri tomonidan yaratilgan qudratli qurol hisoblanadi». Metrologiya nuqtai nazaridan olganda oichov nima degani? 0 ‘lchov ( 0 ‘ZDST-16263- 70) - bu jismoniy miqdor mohiyatining maxsus texnika vositalari yordamida tajriba yo‘li bilan topilishidir. 0 ‘lchashlar birligini ta’miniash Davlat tizimi har qanday davlat uchun muhim vazifalardan hisoblanadi. Mamlakatning barcha tadbirkor subyektlari ulaming qanday tashkilotga tegishliligi va mulkdorlik shaklidan qat'iy nazar, o‘lchashlar birligiga rioya qilish lozimdir. Mamlakatimizda o‘lchashlai birligi o‘lchashlar birhgini ta’minlash tizimining faoliyati natijasida ta’minlanadi. 0 ‘zbekiston Respublikasida o‘lchashlar birligini ta’minlash tizimi mamlakatimiz xalq xo‘jaligi kompleksining samarali iqtisodiy rivojlanishi talablaridan kelib chiqqan holda, o‘lchashlar birhgiga erishish va uni asrash ilmiy-asoslangan, texnik maqbul va iqtisodiy maqsadga muvofiq me’yorlar, qoidalar va protseduralar tizimidir. 0 ‘lchashlar birligini ta’minlash tizimining asosiy nizomlari 0 ‘zDSt 8.029:2014 « 0 ‘lchashlar birligini ta’minlash tizimi. Asosiy nizomlar» da bayon etilgan. 0 ‘zbekiston oMchashlar birligini ta’minlash tizimining asosiy maqsadlari me’yoriy-huquqiy hujjatlarda quyidagichabelgilanadi: 5 -o‘matilgan qonun-tartiblarini, yuridik va jismoniy shaxslaming huquq va manfaatlarini o‘lchashlar ishonchsiz natijalarining salbiy oqibatlaridan himoya qilish; -o‘lchash vositalarini tayyorlash, ta’mirlash, sotish va ijara masalalari bo‘yicha boshqarish davlat idoralari bilan xo‘jalik yurituvchi subyektlar o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga solish; -barcha sohalarida o‘lchashlaming birliligi va talab etilgan aniqligiga erishishni ta’minlaydigan shart-sharoitlami yaratish; -0 ‘zbekiston o‘lchashlar birligini ta’minlash Davlat tizimi qoidalari, me’yorlari va protseduralarini xalqaro tashkilotlar va boshqa davlat o'zshash tizimlarining tavsiyanomalari bilan uyg‘unlashtirib, xalqaro hamkorlikda texnik to‘siqlami bartaraf etish; -metrologik faoliyat doirasidagi ishlami xalqaro va hududiy darajalarda o'zaro hamkorlik qilish va tan olishni ta’minlash; -tadbirkorlik subyektlari darajasida o‘lchashlar birligini ta’minlash tizimi talablarini boshqa tizimlaming talablari bilan uyg‘unlashtirish. 0 ‘lchashlar birligini ta’minlash Davlat tizimining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: -milliy qoidalarini xalqaro qoidalari bilan uyg‘unlashtirish asosida davlatlararo munosabatlarning rivojlanishiga ko'maklashish; - 0 ‘zbekiston o‘lchashlar birligini ta’minlash tizimininrivojlanishini bashorat qihsh; -o‘lchashlaming birligini, talab etilgan aniqligini, ishonchliligini ta’minlash asosida milliy iqtisodiyotaing ilmiy va texnik imkoniyatlarini rivojlantirishda qatnashish, shuningdek, o‘lchashlar uslublarini, o‘lchash vositalarini mukammallashtirish va ulaming aniqligi, ish unumi va puxtaligini oshirishga yordam berish. 0 ‘zbekiston Respublikasida 28-dekabr 1993-yilda «Metrologiya to‘g‘risida»dagi qonuni qabul qilinganligi munosabati bilan 0 ‘zbekistonda o‘lchashlar birligini ta’minlash tizimining qonuniy asosi yaratildi ( 0 ‘zR26.05.2000y 82-П son qonuni, 0 ‘zR 25.04.2003 у 482-II-son qonuni). Bu qonunda metrologiya sohasida ishlatiladigan atamalar va ta’riflar, davlat boshqaruv vakolatli idorasining faoliyat sohasi, fizik kattaliklaming birliklari, ulami qayta tiklash va qo‘llanilishi, 0 ‘zbekiston Respublikasining metrologik xizmatlari, davlat metrologik tekshiruv va nazorati, metrologiya bo‘yicha ishlami moliyalashtirish belgilangan. Asosiy adabiyotlar 1. Toru Yoshizav, Handbook of optical metrology, 2008. 2. A.E.Fridman ,Quality of Measurements.A Metrological Reference, 2012. 3. Дворин В.М., Абдуазизов А.А. Метрология стандартизация и управление качеством. Учебное пособие, Ташкент, 2005. 4. Клевлеев В.М. Метрология, стандартизация и сертификация. Учебник. Москва, ИМПРАМ., 2004, 422 стр. 5. Сергеев А.Г. Основы метрологии, стандартизации и сертификации. Учебник, Москва, ЛОГОС, 2001,398 стр. 6. Исаев Р.И., Каримова У.Н. Метрология, стандартлаштириш ва сертификатлаштириш. Дарслик, Т: Фан ва технология, 2011, 496б. 7. Isaev R.I., Karimova U.N. Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish. Darslik -T: «Aloqachi», 2017, 612 bet. Internet saytlar: www.lex.uz -O‘zRAdliyavazirligisayti. www.ziyonet.uz –O‘zR Oliy vao‘rtamaxsus ta’limvazirligisayti. www.bilim.uz - O‘zR Oliy va o‘rtamaxsus ta’limvazirligi sayti. www.unicon.uz www.metrolog.ru www.metrology.light.com Document Outline
Download 450.51 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|