"Ман дӯстонамро пазмон шудам"

Дарозии марзи Тоҷикистону Қирғизистон 970 километр аст. Аз ин хамагй 519 километраш нишон дода шудааст. Кишлокхо ва фермахои ду тарафи сархад бо хам пайвастанд.

Масалан, Хистеварз, бузургтарин деҳаи Тоҷикистонро аз деҳаи Арка (Борбордук)-и Қирғизистон як роҳ ҷудо мекунад. Қабристони Хистеварҳо дар қаламрави Қирғизистон боқӣ мондааст.
"Ман дӯстонамро пазмон шудам"
“Ман дар дурдасттарин деҳаи Овчиқалача зиндагӣ мекунам. Тир аз он тарафи сарҳад низ ба мо расид. Чорвои сахро низ аз тир бархурд ва нобуд шуд. Бадтарин чиз ин аст, ки чанд нафар дар назди масҷиду мактаб истода кушта шуданд. Гуфта мешавад, ки 18 нафар ба хок супурда шудаанд. Дар байни онҳо се табиб ҳастанд,” - мегӯяд Хадича Маҳмудова, сокини деҳаи Овчиқалача.
Ӯ гуфт, ки сокинони деҳа хонаҳои худро тарк карданд. “Мо, келинҳоям, набераҳоям, дар Бӯстон зиндагӣ мекунем. Модари меҳрубоне, ки дар хонаи дуҳуҷрагӣ зиндагӣ мекунад, ба мо сарпаноҳ дод”, - гуфт Хадича.
На танхо Овчикалача, балки хамаи дехахои сархаддй хонахои худро тарк кардаанд. Бархе аз онҳо дар хонаҳои хешу табор ва шиносонашон зиндагӣ мекунанд. Аксари онҳо дар мактабҳо, хонаҳои истироҳатӣ ва ҳатто масҷидҳои шаҳрҳои Хуҷанд, Гулистон, Бӯстон ва деҳоти ноҳияи Бобоҷон Ғафуров, ки дур аз марз ҷойгир шудаанд, ҷойгир шудаанд.
Ҳамзамон дар шабакаҳои иҷтимоӣ наворҳо ва аксҳо намоиш дода мешаванд, ки сокинони рустоҳои қирғиз дар марз аз хонаҳои худ берун мераванд.
“Мо бо ҳамсояҳои наздикамон – тоҷикон дар ҳамбастагӣ зиндагӣ мекардем. Мо аз Тоҷикистон мол мефурӯхтем. Духтарамро дар беморхонаи Қистакоз ҷарроҳӣ карданд. Беморхонахои худи мо дуранд. Табибон гуфтанд, ки агар каме дер шавем, ҷигарбандии духтарам метавонад дарида шавад”, гуфт як зане, ки дар деҳаи Арқаи ноҳияи Лайлаки Қирғизистон зиндагӣ мекунад ва аз бурдани номаш хостааст.
Вай гуфт, ки қабл аз сар задани пандемия “маршрут”-и рақами 113-и Тоҷикистон ба деҳоти онҳо хидмат мекард ва онҳо метавонанд ба осонӣ на танҳо ба Қистакоз, балки ба Хуҷанд ва дигар шаҳрҳои Тоҷикистон бираванд. Вақте дар сарҳад задухӯрд оғоз шуд, ин зан низ мисли дигар сокинони деҳа бо аҳли оилааш аз хонааш фирор кард.
Канибеки 45-сола, ки ҳоло дар Қирғизистон ба сар мебарад, воқеан дар Нефтободи Исфара ба дунё омада, ба воя расидааст. «Дар шахри мо хамаи миллатхо — киргизхо, точикхо, узбекхо нагз зиндагй мекарданд. Вақте ба садама дучор шудам ва сахт маҷрӯҳ шудам, ба ман кумак карданд”, - гуфт Канибек.
«Ман намедонам, ки ҷанг ба кӣ лозим аст. Бо амри тақдир аз Нефтобод гурехтам. Се-чор сол боз ба он чое, ки хуни нофам мечакад, рафта наметавонам. Дӯстонамро ёд кардам, аммо рафта наметавонам. Аввал як пандемия буд ва соли гузашта як ҷанҷоли ғайричашмдошт рӯй дод. Акнун вакте ки роххо кушода мешуданд, баъзе худоён ба чанг cap карданд, — гуфт Канибек охи.
«Калон ё хурд, бигзор номи чанг аз байн равад. Муаллим, табиб, мегӯед, мурд. Фарзандонамро гирифта ба тарафи Хучанд гурехтам. Дехаи моро аз кишлокхои Киргизистон танхо як рох чудо мекунад. Мо бо ҳамсояҳо хуб зиндагӣ мекардем. Аз бозорхои мо мехариданд. Онњо борњо маќолро такрор мекарданд, ки мову тољикон як бозору як ќабристон дорем. Ман ҳайронам, ки оё шайтон ба он ворид шудааст? Ҷамол Юсупов, сокини деҳаи Хистеварзи ноҳияи Бобоҷон Ғафуров, мегӯяд: "Ман фикр мекунам, ки касе қирғизҳоро алайҳи мо таҳрик медиҳад".