Manbashunoslik

9.4. S h o‘ro davri tarixi xorijiy olimlar asarlarida
0 ‘zb ek isto n n in g s h o 'ro davri tarixi Rossiya va m ahalliy o lim la r 
to m o n id a n m avjud m a fk u ra ru h id a y o ritilg a n lig i sab a b li c h e t el 
olim larining ularga m unosabati m a ’lum ilmiy aham iyatga ega.
A lbatta, ularning b a ’zilarida g ‘oyaviy kurash ta ’siri aks etgan. Lekin, 
ayrim yirik olim lar tadqiqotlari, xususan A hm ad Zakiy Validiy T o ‘g ‘on 
asarlarini misol qilib keltirish m um kin.
Bu davrda 0 ‘zbekistonda bo'lgan chet el tarixchilarining taassurotlari 
ham m a'lu m darajada m anba sifatida ilmiy qim m atga ega.
9.5. S h o‘ro davri tarixi zamonaviy tadqiqotlarda
Tarix fani mustabidchilik davrida 0 ‘zbekistonning sovet davrini (1917— 
1991), respublikam iz davlat mustaqilligini qo'lga kiritgunga q a d a rb o ‘lgan 
tarixini o'rganish borasida m uayyan ishlarni am alga oshirdi. Tarixchi 
olim larning sa’y-harakatlari bilan, o 'sh a davr nuqtayi nazaridan, katta 
m iqdordagi tarixiy m anbalar to 'p lan d i, ular bir tizim ga solinib, ilmiy 
jihatdan um um lashtirildi. Biroq, bu asarlar jam iyatshunoslikda huk m ro n 
b o 'lgan m arkscha uslub asosida, sinfiylik va partiyaviylikning asosiy 
tam oyillari negizida yozilgan edi. Shu boisdan bu asarlarda tarixiy jarayon 
k o ‘p jih atd an bir tom o n lam a, noxolis, tarixiy dalil va voqealar ataylab 
buzib ko'rsatildi, kom m unistik m afkuraga xos xulosalar qilindi.
Binbarin, chop etilgan ana shu ilmiy, ilm iy-om m abop ishlar konseptual 
tuzilishi, oldiga qo'ygan vazifasi, uslubiy jih a tla r xilm a-xilligiga y o ‘l 
qo'yilm aganligini, yagona siyosiy m afkura qolipida yozilganligini e ’tiborga 
olib, sovet davri tarixiy adabiyotlarining har biriga alohida baho berishni 
lozim k o ‘rmadik. Shuningdek, 73 yillik sovet tuzum i davrida sotsializm ni 
ulug'lab yozilgan tarixiy adabiyotlarning so n-sanog‘i y o ‘q!igini inobatga 
olib, m avzuga oid adabiyotlar ro'yxatini berishni ham m aqsadga m uvofiq 
em as deb hisobladik.