Mantiqiy boshqarish tizimlari va qurilmalari haqida umumiy tushunchalar reja

Sanoat taraqqiyoti tarixidan, ayniqsa 60 va 70- yillarda avtomat mashinalar boshqaruvida relelardan foydalanilgan. Ba’zi holatlarda boshqaruv paneli devorlar bilan qoplangan bo‘lgan. Tizimda xatoni aniqlash uchun, ayniqsa kompleks boshqaruv tizimi jarayonlarida, ko‘p vaqt talab qilingan. Rele 8 kontaktlarining ham ishlash muddati chegaralangan va shu sababli ba’zi relelarni almashtirish kerak bo‘lgan.

• Sanoat taraqqiyoti tarixidan, ayniqsa 60 va 70- yillarda avtomat mashinalar boshqaruvida relelardan foydalanilgan. Ba’zi holatlarda boshqaruv paneli devorlar bilan qoplangan bo‘lgan. Tizimda xatoni aniqlash uchun, ayniqsa kompleks boshqaruv tizimi jarayonlarida, ko‘p vaqt talab qilingan. Rele 8 kontaktlarining ham ishlash muddati chegaralangan va shu sababli ba’zi relelarni almashtirish kerak bo‘lgan.

• Agar rele almashtirilsa, mashina ham, ishlab chiqarish ham to‘xtashiga to‘g’ri kelgan. Bundan tashqari ba’zi o‘zgarishlar uchun joy ham bo‘lmagan. Boshqaruv paneli faqat bir xil turdagi jarayon uchun foydalanilgan va yangi tizim talablariga moslanishi qiyin bo‘lgan. Vaqt o‘tgan sari elektronika mutaxassislari ham xatolarni topishlari uchun juda tajribali bo‘lishlari kerak edi. Qisqacha qilib aytganda, shartli boshqaruv panellari juda noaniq va samarasiz deb hisoblangan.

1.2-rasm. Oddiy sanoat relesi

1960-70 yillarda sanoat tizimi ishlab chiqarishdagi o‘sish va sifatni yaxshilash kerakligini sezdi. 60-70 yillardagi avtomatlashgan sanoat ishlab chiqarish liniyasini tasavvur qilib ko‘raylik. Bu boshqaruv tizimi uchun ulkan elektr doska edi. Bunday boshqaruvning boshqa kamchiliklaridan biri tizimni o‘chirish kerak bo‘lgan paytda tizimda osilish paydo bo‘lgan. Agar korxona operatsiyalar buyrug’ini o‘zgartirish kerak bo‘lgan bo‘lsa, bu yana katta mablag’ni talab qilgan va tizim ishga tushgunga qadar ishlab chiqarish vaqti behuda sarf qilingan. Muhandisning bunday loyiha davomida biron-bir xato qilishini tasavvur qilish qiyin emas. Elektronika mutaxassisini tizimni ulashda xato qilib qo‘yishi ham ehtimoldan holi emas albatta. Barchasi yaxshi ekanligini ko‘rishning yagona bir yo‘li bu tizimni ishga tushirishdir.

1.3-rasm. Shartli boshqarish panellari va MDK modullari