Mantiqiy savol smgs va сotif bo’yicha xalqaro temir yo’l moddiy huquqiy tartibga solishning


Download 320.17 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/4
Sana02.01.2022
Hajmi320.17 Kb.
#201393
1   2   3   4
Bog'liq
Jo'rayev. xalqaro xususiy huquq. yakuniy

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

Mantiqiy savol 



  O’zbekiston Respublikasida chet el fuqarolari vorislik huquqiga egaligini 

asoslantiring  va  xalqaro  konvensiyalarda  keltirilgan  kollizion  bog’lovchilarni 

sharhlagan holda munozaraga kirishing. 

Vorislik  huquqi  –  fuqarolik  huquqining  instituti  sifatida  vafot  etgan 

shaxsning  huquq  va  majburiyatlari  boshqa  shaxsga  o‗tishi  bilan  bog‗liq  bo‗lgan 

munosabatlarni  tartibga  soladi.  O‘zbekiston  Respublikasida  vorislik  huquqi 

doirasida  chet  el  fuqarolariga  milliy  tartib  joriy  etiladi.  O‘zbekiston  qonunchiligi 

bo‘yicha  chet  el  fuqarolari  mulkni  meros  qilib  qoldirishlari  va  qabul  qilishlari 

mumkun. Mol-mulkning merosxo‘rlari bo‘lganda ularning huquqlari to‘la ravishda 

o‘zbekistonlik fuqarolar huquqiga tenglashtiriladi. Shu asosda chet el fuqarolariga 

milliy  tartib  qo‘llaniladi  va  o‘zarolik  tadbiq  etilmaydi.  O‘zbekiston  Respublikasi 

Fuqarolik  Kodeksining  1197-moddasiga  binoan  vorislikka  doir  munosabatlar 

meros  qoldiruvchi  vasiyatnomada  o‘zi  fuqarosi  bo‘lgan  mamlakatning  huquqini 

tanlagan  bo‘lmasa,  meros  qoldiruvchi  oxirgi  doimiy  turar  joyga  ega  bo‘lgan 

mamlakatning  huquqi  bo‘yicha  belgilanadi.  Vorislik  doirasida  meros 

qoldiruvchining  oxirgi  turar  joyi  kollizion  tamoyili  bo‘lib  qoladi.  Agar  meros 

qoldiruvchi O‘zbekiston Respublikasida oxiriga turar joyga ega bo‘lgan bo‘lsa bu 

yerda O‘zbekiston qonunchiligi tadbiq etilishi lozim. Ushbu qonunchilik bo‘yicha 

merosxo‘rlarning doirasi belgilanadi, meros mulkida ularning ulushlari aniqlanadi. 

Agarda  meros  qoldiruvchining  oxirgi  turar  joyi  chet  el  mamlakati  bo‘ladigan 

bo‘lsa,  bu  holatda  ushbu  chet  el  davlatining  qonuni  tadbiq  etiladi.  O‘zbekiston 

Respublikasi Fuqarolik Kodeksining 21-moddasiga binoan fuqaroning doimiy yoki 

asosan  yashab  turgan  joyi  uning  yashash  joyi  hisoblanadi.  Ko‘chmas  mulkka 

vorislik  mazkur  mulk  joylashgan  mamlakat  huquqi  bo‘yicha,  O‘zbekiston 

Respublikasining  reestrida  qayd  etilgan  mol-mulkka  vorislik  esa,  O‘zbekiston 

Respublikasining  huquqi  bo‘yicha  belgilanadi  Fuqarolik  Kodeksining  1199- 

moddasida  ko‘rsatilgan.  Vasiyat  bo‘yicha  vorislik  to‘g‘risida  O‘zbekiston 

Respublikasi  Fuqarolik  Kodeksining  1198-moddasida  shunday  holat  belgilab 

qo‘yilgan: shaxsning vasiyatnoma tuzish va uni bekor qilish layoqati, shuningdek 



 

vasiyatnomaning  va  uni  bekor  qilish  hujjatining  shakli,  agar 



meros 

qoldiruvchivasiyatnomada  o‘zi  fuqaro  bo‘lgan  mamlakatning  huquqini  tanlagan 

bo‘lmasa,  hujjat  tuzilayotgan  paytda  meros  qoldiruvchi  doimiy  turar  joyga  ega 

bo‘lgan mamlakatning huquqi bo‘yicha aniqlanadi. Biroq vasiyatnoma yoki uning 

bekor  qilinishi,  agar  shakl  hujjat  tuzilgan  joyning  yoki  O‘zbekiston 

Respublikasining  huquqi  talablarini  qanoatlantirsa,  shaklga  rioya  etilmaganligi 

natijasida  haqiqiy  emas  deb  topilmaydi.  Shunday  qilib,  vasiyatnoma  shaklini 

aniqlaganda,  turar  joyi  tamoyili  asosiy,  qolgan  tamoyillar  esa  qo‘shimcha  bo‘lib 

hisoblanadi,  vasiyatnoma  tuzish  layoqatida  esa  asos  qilib  turar  joy  tamoyili 

olingan. 

Vorislik  bo‗yicha  kollizion  masalalar  asosan  har  bir  davlatning  milliy 

qonunchiligi  bilan  tartibga  solinadi.  Shu  bilan  birga  vorislik  huquqining  ayrim 

masalalariga  bag‘ishlangan  ko‘ptomonlama  xalqaro  konvensiyalar  ham  qabul 

qilingan.  Jumladan,  Vasiyatnoma  shakli  to‗g‗risidagi  1961-yil  5-oktabrdagi 

konvensiya; 

1973-yil 

26-oktabrda 

Vashingtonda  o‗tkazilgan  diplomatik 

konferensiyasida  Xalqaro  vasiyatnomaning  shakli  to‗g‗risida  ko‗p  tomonlama 

Konvensiya qabul qilingan. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 


 

 



 

 

Kazus 17 



Oʻzbekiston  Respublikasining  Oila  kodeksi  173-193-moddalariga  koʻra, 

agar 


Oʻzbekiston 

Respublikasida 

oʻz 

xatti-harakatlarining 



mohiyatini 

anglamaydigan  yoki  ularni  boshqara  olmaydigan  yoxud  14  yoshga  toʻlmagan, 

ruxiy  kasal  yoki  aqli  zaif  boʻlgan,  uning  manfaatlarini  himoya  qiladigan  qonuniy 

vakillari  boʻlmagan  chet  ellik  yashab  turgan  boʻlsa,  unga  nisbatan  vasiylik 

tayinlanishi mumkin. Homiylik oʻz huquqlarini himoya qilishga qodir boʻlmagan 

shaxslarga  nisbatan  tayinlanadi.  Oʻzbekiston  Respublikasi  hududida  istqomat 

qilayotgan  Oʻzbekiston  fuqarolariga  nisbatan  vasiylik  va  homiylik  respublika 

organlari tomonidan mamlakat qonunchiligiga binoan belgilanadi. 




Download 320.17 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling