Mantiqiy xotira va sеgmеntlash tushunchasi bo’yicha hisobot qiling

Operatsion tizimlar strukturasi

Operatsin tizim tizimli boshqaruvchi va ishlov beruvchi dastur majmuasidan iborat bo‘lib, bular dastur modullari va ma'lumotlar tuzilmalarining o‘zaro bog‘langanmurakkab tuzilmasidir, ular hisoblashlarning ishonchli va samarali bajarilishini ta'minlashi zarurdir. Operatsion tizimning ko‘pgina potensial imkoniyatlari, uning texnik va iste'mol parametrlari - bularning hammasi, tizim arxitekturasi operatsion tizim ning strukturasi, qurilish prinsiplari bilan belgilanadi.

Operatsion tizimni sinflarga ajratish

Monolit tizimlar (monolit yadro). Mohiyatiga ahamiyat beriladigan bo‘lsa, operatsion tizimlar -oddiy dasturdir, shuning uchun ham, uni deyarli barcha dasturlar kabi tashkil etish, ya'ni protsedura va funksiyalardan iborat ko‘rinishda yaratish to‘g‘riroq bo‘ladi. Bu holda operatsion tizimlar komponentalari mustaqil modullardan iborat bo‘lmay, balki bitta katta dastur tashkil etuvchilardan iborat bo‘ladi. Operatsion tizimning bundayt tuzilishi monolit yadro (monolithic kernel) deyiladi.

Umumiy holda, monolit tizim “strukturasi” uning strukturasi yo‘qligidir. Operatsion tizim, har biri zarur vaqtda bir-birini chaqirishi mumkin bo‘lgan protseduralar to‘plmidan iboratdir. Bu holda, tizimning har bir protsedurasi yaxshi yo‘lga qo‘yilgan interfeysga egadir. Bunday monolit tizimni ko‘rish uchun, hamma alohida protseduralarni kompilyatsiya qilib, keyin ularni yagona ob'yekt fayliga birlashtiriladi (komponovkachi yordamida). Bunday tizimlarga, UNIX ning ilk versiyalari va Nowell Net Ware misol bo‘la olishi mumkin. Har bir protsedura bir-biri bilan bog‘lana oladi. Modulli strukturadan farqli ravishda, modulli strukturada har bir protsedurani maxsus kirish nuqtalari orqali chaqirish mumkin.
Xatto bunday monolit tizimlar har baribir ozgina strukturalashtirilgan bo‘ladi. Operatsion tizim qo‘llaydigan tizimli chaqiriqlarga murojaatda parametrlar qat'iy belgilangan. Masalan, registrlar yoki stek kabi joylarga joylashtiriladi, keyin esa, yadro chaqirig‘i yoki supervizor chaqirig‘i kabi mahsus uzilish komandalari bajariladi. Bu komanda mashinani foydalanuvchi rejimidan yadro rejimiga (supervizor rejimi ham deyish mumkin) o‘tkazadi va boshqaruvni operatsion tizimga uzatadi. Keyin esa operatsion tizimlar, qaysi tizimli chaqiriq bajarilishi kerakligini aniqlash uchun, chaqiriq parametrlarini tekshiradi. Bunday so‘ng, Operatsion tizim protseduralarga ko‘rsatkichni o‘z ichiga olgan jadvalni belgilaydi va mos protsedurani chaqiradi.
Bunday tashkil etilgan operatsion tizimlar quyidagi strukturaga ega bo‘ladi:
1. Bosh dastur - u talab qilinadigan servis protseduralarini chaqiradi.
2. Tizimli chaqiriqlarni amalga oshiradigan xizmatchi protseduralar to‘plami.
3. Xizmatchi protseduralarga xizmati qiladigan utilitalar to‘plami.
Bu modelda, har bir tizimli chaqiriq uchun bittadan xizmatchi prsedura mavjuddir. Utilitalar, bir nechta servis protseduralarga kerak bo‘lganfunksiyalarni bajaradi. protseduralarni uchta qatlamga bo‘lish quyidagi rasmda ko‘rsatilgan.

Monolot operatsion tizimni oddiy strukturalashtirish

Kliyent-server va mikroyadro modeli. Kliyent-server modeli – operatsion tizimlarni strukturalashtirishga yana bir yondashishdir. Keng ma'noda kliyent-server modeli, biror-bir servis (xizmat) iste'molchisi- mijoz (kliyent) - dastur komponentasi, va bu servisni ta'minlovchi - server-dastur komponentasi mavjudligini taqazo (nazarda tutadi) etadi.
Kliyent va server o‘rtasidagi o‘zaro aloqa shunday standartlashtiriladiki, server har xil usullar bilan amalga oshirilgan va, balki ishlab chiquvchi korxonalari turli bo‘lgan kliyentlarga xizmat qilishi mumkin. Bunda asosiy shart, ular so‘rovlarni serverga tushunarli usulda berishlari kerak.
Odatda ayirboshlash (obmen) sababchisi (initsiator) kliyent hisoblanadi, u kutish holatidagi serverga xizmat ko‘rsatishni cho‘rab so‘rovnoma yuboradi. Bitta dastur komponenti ba'zi xizmatga nisbatan server bo‘lishi mumkin.
Bu model muvaffaqiyatli tarzda nafaqat operatsion tizimlarini qurishda, balki dasturiy ta'minotning barcha ko‘rinishlarida (urovnyax) qo‘llaniladi, faqat ba'zi hollarda tor-maxsus ma'noga egadir.

OT kliyent server strukturasi

Xotirani boshqarish

Xotirani boshqarish - bu kompyuter tizimining ishlashni optimallashtirish paytida ushbu xotirani talab qiladigan turli jarayonlar orasida cheklangan miqdordagi fizik xotirani taqsimlash jarayoni.

Kompyuter Xotirasining turlari

Asosan xotira quyidagi uch xil ko’rinishda bo’ladi
Kesh xotira (Cache Memory) – bu kichik o’lchamdagi xotira bo’lib tizim tomonidan foydalanishda judayam tez.
Asosiy xotira (Main memory) – bu komyuterning operativ xotirasi hisoblanadi (RAM - random access memory)
Ikkilamchi xotira (Secondary memory) – bu turli xil dasturlarga tegishli bo’lgan ma’lumotlarni saqlovchi komyuterning qattiq disk, magnit disk saqlovchilari yoki vertual xotirasidir.

Tezkor xotira (ingl. RAM-Random Access Memory)- kompyuterni elektr manbaga bogʻliq boʻlgan xotirasi hisoblanadi. 

Tezkor xotira chastotasi — tezkor xotira shinalaridan maʼlum vaqt ichida oʻtadigan maʼlumotlar potoki soni.
DDR – (Double Data Rate Synchronous Dynamic Random Access Memory )
Operativ xotira ko’rinishi va plataga(materinskiy plata) ulanishi bo’yicha bir necha turlarga bo’linadi. Hozirgi zamon operativ xotiralar DDR1, DDR2, DDR3 turlarga bo’linadi.
Malumotlar tezkor xotirada zaryad bor yoki yo'qligiga qarab 1 yoki 0 (bitlar) bilan kodlanadi. Zamonaviy tez­kor xotiralarda 1 bit ma'lumotni saqlash uchun 1 ta tranzistor va 2 ta kondensator foydalaniladi. Tezkor xotiraning tezligi nanosekund-larda (ns) o'lchanadi: 1 ns= 1/(1 milliard) sekund. Tezkor xotira qurilmalarini quyidagi turlarga ajratishadi:
Tezkor xotira (ingl. RAM-Random Access Memory)- kompyuterni elektr manbaga bogʻliq boʻlgan xotirasi hisoblanadi. 
Tezkor xotira chastotasi — tezkor xotira shinalaridan maʼlum vaqt ichida oʻtadigan maʼlumotlar potoki soni.
DDR – (Double Data Rate Synchronous Dynamic Random Access Memory )
Operativ xotira ko’rinishi va plataga(materinskiy plata) ulanishi bo’yicha bir necha turlarga bo’linadi. Hozirgi zamon operativ xotiralar DDR1, DDR2, DDR3 turlarga bo’linadi.
Malumotlar tezkor xotirada zaryad bor yoki yo'qligiga qarab 1 yoki 0 (bitlar) bilan kodlanadi. Zamonaviy tez­kor xotiralarda 1 bit ma'lumotni saqlash uchun 1 ta tranzistor va 2 ta kondensator foydalaniladi. Tezkor xotiraning tezligi nanosekund-larda (ns) o'lchanadi: 1 ns= 1/(1 milliard) sekund. Tezkor xotira qurilmalarini quyidagi turlarga ajratishadi:

SIMM (Single-Line Memory Modules) – bitta chip orqali o’qish va yozish

DIMM (Dual-Line Memory Modules) – xotirani ikkita chipli o’qish va yozish
DRAM (Dynamic Random Access Memory) – xotiraga qisqa vaqt ichida murojaat qilish va avtomatik tarzda qayta yuklanib turadi
SDRAM (Static RAM) – qayta yuklanmaydi va DRAM dan tezroq ishlaydi
Flash Memory – qayta yozish uchun mo’ljallargan va RAM, qattiq disk xususiyatlari birlashtirilgan xotira turi
Shadow RAM – BIOS kodi tomonidan ishlatiladi va ROM da joylashadi (RAM ga qaraganda tezroq ishlaydi)