Markaziy osiyoning IX-XV asrlar tarxga oid yozma manbalar

Qoraxoniylar inqirozga yuz tutgan va Movarounnahr tarqoqlik iskanjasiga tushib qolgan paytda uning shimoliy-sharqiy va g’arbiy tarafida ikki yirik harbiy siyosiy kuch paydo bo’ldi. Bulardan biri qoraxitoylar bo’lib (etnik tarkibi aniqlanmagan), ba’zi ma’lumotlarga ko’ra, ularning asli tungus, ayrim olimlarning fikricha –mo’g’ul edi. Ular XII asr boshlarida dastlab Chug’uchak, keyinchalik Bolosog’un shahri bilan birga butun Yettisuv vohasini ishg’ol qildilar. Qoraxitoylarning oliy hukmdori shurxon deb atalgan. Yana bir yirik harbiy siyosiy kuch Xorazmda shakllandi. Ilgari Saljuqiylarga tobe bo’lgan Xorazm 1127 yili mkstaqillikka erishdi.

• Qoraxoniylar inqirozga yuz tutgan va Movarounnahr tarqoqlik iskanjasiga tushib qolgan paytda uning shimoliy-sharqiy va g’arbiy tarafida ikki yirik harbiy siyosiy kuch paydo bo’ldi. Bulardan biri qoraxitoylar bo’lib (etnik tarkibi aniqlanmagan), ba’zi ma’lumotlarga ko’ra, ularning asli tungus, ayrim olimlarning fikricha –mo’g’ul edi. Ular XII asr boshlarida dastlab Chug’uchak, keyinchalik Bolosog’un shahri bilan birga butun Yettisuv vohasini ishg’ol qildilar. Qoraxitoylarning oliy hukmdori shurxon deb atalgan. Yana bir yirik harbiy siyosiy kuch Xorazmda shakllandi. Ilgari Saljuqiylarga tobe bo’lgan Xorazm 1127 yili mkstaqillikka erishdi.

X-XII asrlarda O’zbekistonda ilm-fan, adabiyot birmuncha rivoj topti, Buxoro, Samarqand, Toshkent, Termiz, Marv, Gurganj kaba shaharlar kengaydi, rivojlandi. Bu davrda Abu Rayhon Beruniy (973-1048 yy.), Abu Ali ibn Sino (980-1037-yy.), Abubakr Muhammad ibn Ja’far Narshaxiy (X asr), Maxmud Koshg’ariy (taxminan 1029-1038- yillar orasida tug’ilgan) kabi zabardast olimlar, Unsuriy, Am’oq Buxoriy, So’zaniy Samarqandiy, Nishomiy Aruziy Samarqandiy, Yusuf Xos Xojib Bolosog’uniy kabi ajoyib shoirlar va adiblar yetishib chiqdi. Mamlakatimizda ko’plab masjid, madrasa, karvonsaroylar, baland minoralar va boshqa monumental bino va inshootlar barpo etildi. Hazora tumanidagi (Buxoro) Deggaron masjidi, o’sha atrofdagi Raboti malik karvonsaroyi (XI asr), Buxorodagi masjidi kalon (1127 yili qurilib bitkazilgan), Vobkentdagi minora (1198-1199- yillari qurilgan, Shohi zinda va Afrosiyobdagi (Samarqand) ayrim binolar, Xorazmdagi Bo’ron qal’a, Noib qal’a va Faxriddin Roziy maqbarasi (XII asr) shuningdek, hozirgi Qirg’iziston va Turkmaniston o’ramida qurilgan bino va inshootlar shular jumdasidandir.

• X-XII asrlarda O’zbekistonda ilm-fan, adabiyot birmuncha rivoj topti, Buxoro, Samarqand, Toshkent, Termiz, Marv, Gurganj kaba shaharlar kengaydi, rivojlandi. Bu davrda Abu Rayhon Beruniy (973-1048 yy.), Abu Ali ibn Sino (980-1037-yy.), Abubakr Muhammad ibn Ja’far Narshaxiy (X asr), Maxmud Koshg’ariy (taxminan 1029-1038- yillar orasida tug’ilgan) kabi zabardast olimlar, Unsuriy, Am’oq Buxoriy, So’zaniy Samarqandiy, Nishomiy Aruziy Samarqandiy, Yusuf Xos Xojib Bolosog’uniy kabi ajoyib shoirlar va adiblar yetishib chiqdi. Mamlakatimizda ko’plab masjid, madrasa, karvonsaroylar, baland minoralar va boshqa monumental bino va inshootlar barpo etildi. Hazora tumanidagi (Buxoro) Deggaron masjidi, o’sha atrofdagi Raboti malik karvonsaroyi (XI asr), Buxorodagi masjidi kalon (1127 yili qurilib bitkazilgan), Vobkentdagi minora (1198-1199- yillari qurilgan, Shohi zinda va Afrosiyobdagi (Samarqand) ayrim binolar, Xorazmdagi Bo’ron qal’a, Noib qal’a va Faxriddin Roziy maqbarasi (XII asr) shuningdek, hozirgi Qirg’iziston va Turkmaniston o’ramida qurilgan bino va inshootlar shular jumdasidandir.