Маркшейдерлик иши ва геодезия
Kartografiyani, geoinformatikani va aerokosmik metodlarni o`zaro (2)
| Tartib
|
Olimning familiyasi |
Er ellipsoidini hisoblab chiqargan yili |
Ellipsod katta yarim o’qi (a) ning uzunligi. m. | |
|
qutublarning siqiqligi | ||||
|
1. |
Delombr (frantsuz) |
1800 |
6 375 653 |
1:334.4 |
|
2. |
Bessel’ (nemis) |
1841 |
6 377 397 |
1:299.15 |
|
3. |
Hayforld (AQSH) |
1909 |
6 378 388 |
1:297.00 |
|
4. |
Krasovskiy (SSSR) |
1940 |
6 378 245 |
1:298.30 |
|
|
|
|
|
|
Yerning tabiiy yuzasi juda murakkab bo’lib geodezik o’lchash natijalarini matematik jihatdan qayta ishlashda ular ma’lum uslubda ellipsoid yuzaga
proektsiyalanadi. Masalan; Erning tabiiy yuzasida biror masofa o’lchansa, (turli geodezik masalalarni echish uchun) bu masofaga tuzatish kiritilib, referents- ellipsoid yuzaga proektsiyalanadi. SHunda erning tabiiy yuzasidagi masofa (D) ning ellipsoid yuzasidagi gorizantal praektsiyasi (d) hosil bo’ladi.
Er yuzasidagi birorta nuqtaning planli proektsiyasi deganda bu nuqtaning o’rni emas, balki er ellipsoidi yuzidagi o’rni tushuniladi.
Er ellipsoidining malum qismini yassi deb qabul qilish mumkin bunda, Erning sferikligi (dumoloqligi) e’tiborga olinmay, nuqtaning tik chiziqlar vositasida tekislik deb qabul qilingan sathiy yuzaga tushuniladi.
Agar Er yuzasidagi 2 ta nuqta orasidagi masofa joyda 20 km ga teng bo’lsa
1
bo’lmagan masofalarni o’lchashda unga ta’sir qilmaydi. SHuning uchun Er yuzasining 20h20 km kattalikdagi qismini tekislik deb qabul qilish mumkin.
o’rni uzoq vaqt saqlanadigan qilib maxsus qurulma yoki mustaxkam qoziq bilan belgilangan va planli koordinatasi yoki absalyut balandligi aniqligi geodezik tayanch punkiti deyiladi. Bunday nuqtalar yig’indisi geodezik tayanch shahobchalari tashkil qiladi. Planli koordinatasi malum bo’lgan tayanch punkitga planli tayanch punkt, absalyut balandligi malum bo’lgan tayanch punkitiga esa balandlik balandlik tayanch punkti deyiladi, shunga yarasha geodezik tayanch shahobchalari planli va balandlik tayanch shahob chalariga bo’linadi.
Download 0.65 Mb.
Do'stlaringiz bilan baham:
