Маъруза- 26. Муфталар

Бошқариладиган фрикцион муфталар уловчи муфталар бўлиб, буровчи момент ишқаланиш кучи ҳисобига узатилади. Бу муфталарда буровчи моментнинг қиймати контакт сиртлардаги сиқувчи кучга боғлиқ бўлиб ярим муфталарни сиқадиган куч ошган сари оша боради. Бу ҳолат ярим муфталар нисбатан тез айланганда ва катта юкланиш бўлган ҳолларда валларни ўзаро бириктириш имконини беради.

• Бошқариладиган фрикцион муфталар уловчи муфталар бўлиб, буровчи момент ишқаланиш кучи ҳисобига узатилади. Бу муфталарда буровчи моментнинг қиймати контакт сиртлардаги сиқувчи кучга боғлиқ бўлиб ярим муфталарни сиқадиган куч ошган сари оша боради. Бу ҳолат ярим муфталар нисбатан тез айланганда ва катта юкланиш бўлган ҳолларда валларни ўзаро бириктириш имконини беради.
• Фрикцион уловчи муфтанинг чегаравий буровчи моменти узатмага ростланган бўлиб, машина мустаҳкамлиги учун хавфсиз бўлса, бундай муфталар сақлагич муфталар функциясини ҳам бажариш мумкин.
• Фрикцион муфталар ишчи сиртларининг шаклига кўра қуйидаги уч гуруҳга бўлинади: дискли муфталар (иш сирти текис); конуссимон муфталар (иш сирти конуссимон); колодкали, лентали ва иш сирти цилиндрсимон муфталар (чизмалар адабиётда келтирилган).
• Автоматик муфталар зарур бўлган холларда валларни ишлаш шароитига қараб валларни автоматик равишда ажратиш ва улаш учун хизмат қилади. Қуйида автоматик муфталарни айримларини кўрамиз.

Сақлагич муфталар ўта юкланишда авария (бузилиш) ҳолатига тушиб қолган механизмларнинг кинематик занжирларини ҳимоя қилиш учун хизмат қилади, яъни валларни бир-биридан автоматик ажратади. Бундай муфталар синувчи ( 26.11- расм) ва синмайдиган элементли (26.12 расм) бўлади ва фақат ўқдош валларга ўрнатилади.

• Сақлагич муфталар ўта юкланишда авария (бузилиш) ҳолатига тушиб қолган механизмларнинг кинематик занжирларини ҳимоя қилиш учун хизмат қилади, яъни валларни бир-биридан автоматик ажратади. Бундай муфталар синувчи ( 26.11- расм) ва синмайдиган элементли (26.12 расм) бўлади ва фақат ўқдош валларга ўрнатилади.
• 26. 11-расм . Синувчи элементли сақлагич муфта.