Маъруза – 8 Микроконтроллер қўшимча аппарат воситалари

MK ning sinxronizatsiya sxemasi 

MK  ning  sinxronizatsiya  sxemasi  sinxronizatsiya  signallarini  tashkil 

etilishini  ta’minlaydi,  bu  narsa  markaziy  protsessor  buyruqlari  si kllarini 

bajarish  uchun  zarur.  Markaziy  protsessoming  bajarishiga  qarab  buyruqlar 

sikli o’ziga bittadan bir nechtagacha (4-6) sinxronizatsiya taktlarini kiritish 

mumkin.  Yana  sinxronizatsiya  sxemasi  MK  taymerlari  ishi  uchun  zarur 

bo’lgan vaqtning belgisini shakllantirishi mumkin. 

Sinxronizatsiya  sxemasi  tarkibiga  sinxron  signallaming  kerakli  ketma - 

ketligini tashkil qiluvchi chastota bo’lgichlar kiradi.  

8.8.  Bir kristalli K1816VE51 mikrokontroller (MK51). 

Prinsipial  sxemalarda  Bir  kristalli  K1816VE51  MK  (M K51)  quyidagi 

kurinishga ega. 

RST-  Boshlang‘ich  holatga  o‘matuvchi  kirish  signali.  Bu  kirishga  20 

ms davomida “1” signali berilishi kerak. 

Manba  qo‘shilganda  “reset”  tugmasini  bosish  orqali  boshlang‘ich 

holatni o‘matuvchi sxema quyidagi ko‘rinishga ega: 

“reset” signali bosilganda MKda: 

- 

Hamma kiritish chiqarish portlari axborotni kiritishga moslanadi;  

- 

Kontroler  tomonidan  amlga  oshirilishi  mumkin  bo‘lgan  uzilishlar 

ta'qiqlanadi;  

- 

Ichki  va  tashqi  operativ  xotira  (OXQ)  qurilmasidagi  ma'lumotlar 

saqlanadi; 

- 

ON adresidan boshlanadigan dasturga o‘tiladi. 

XI  va  X2  chiqishlar  tashqi  kvars  rezonatorini  qo‘shish  uchun 

mo‘ljallangan.  Uning  chastotasi  fosc  ga  teng  bo‘lib  3.5-12  Mgs  oralig‘ida 

yoki Atmel firmasining 0 - 24Mgs chegarasida bo‘ladi. 

Kvars rezonatorini qo‘shish sxemasi. 

Cl va C2 - ishga tushirish sig‘imlari (zapuskayuo‘ie yemkosti).  

---

MK  Ve51  turtta  8  razryadli  RO,  Rl,  R2,R3  kiritish/chiqarish  portlariga 

ega, ulaming ba'zilari ikkita rejimda ishlashi mumkin:  



  axborotni kiritish/chiqarish odatdagi port reji mida; 



  boshqarish  signallarini  kiritish  yoki  chiqarish  rejimida  (altemativ 

rejim). 

RO.O 

R0.7  chiqishlar  -  8  razryadli  ikki  tomonlama  RO  port 

sifatida. 

Altemativ  rejimda  esa  bu  chiqishlar  adres  yoki  ma'lumot  lami 

kiritish/chiqarish  uchun  foydalanish  mumkin,  ya'ni  bu  liniyalar  D0....D7 

ma'lumotlami  almashtirish  uchun  yoki  A0....A7  adresni  tashqi  qurilmalarga 

va xotiraga uzatish uchun xizmat qiladi. Adresni uzatish  

1. 

ALE chiqishidagi signalni  manfiy 

frontga 

o‘zgarishi 

bilan 

tasdiqlanadi. 

ALE  -  (address  latsh  yenable  -  adresni  uzatishga  mxsat).  U  xar  bir 

mashina  siklida  generatsiya  qilinadi,  shuning  uchun  ALE  chiqishida  doimo 

fosc/12 chastotasi bilan o‘zgaradigan signal mavjud bo‘ladi.  

.R2.7 - chiqishlar 8 razryadli kvaziikki yo‘nalishli port R2.  

Kvaziikki yo‘nalishli port deb, chiqish porti sifatida ishlatiladigan port 

ba'zi hollarda kiritish porti sifatida qo‘llanishi mumkin. Masalan R2 portini 

kirish  porti  sifatida  ishlatish  uchun  dastlab  bu  liniyaga  “1”  signalini  berish 

kerak. 

Altemativ rejimda R2.0 

R2.7 porti tashqi xotiraning yoki tashqi 

qurilmaning  adresining  yuqori  baytini  A8 -A15  ni  shakllantirish  uchun 

qo‘llanishi mumkin. 

Adresni  uzatish  ALE  signalini  manfiy  ffonti  bilan  birga  amalga 

oshiriladi. 

R3.0  R3.7 - chiqishlar 8 razryadli kvaziikki yo‘nalishli po rt R3. 

Altemativ rejimda R3.0 

R3.7 

liniyalar 

boshqaruv 

signallarini 

uzatish uchun qo‘llanadi. 

RD,  RW  -  tashqi  xotiraga  ma'lumotlami  yozish  va  o‘qish  signallari 

(tashi TXQ). Bu signallar asosida tashqi xoti raga RO.O 

R0.7 

liniyalar 

orqali ma'lumotlar uzatiladi. 

---

T1,T0  -  kontrolleming  T0,T1  kirishlari  orqali  schetchik  taymerlariga 

tashqi impulslami berish kirishlari. 

INTI,  INTO  -  tashqi  manbadan uzilishlami  so‘rovini  amalga oshiruvchi 

kirishlar. 

TXD,  RXD  -  ketma-ket  interfeysning  signalni  uzatish  (peredatchik) 

chiqishi, va signalni qabul qiluvchi (priemnik) kirishi.  

R3 portining hoxlagan liniyasini altemativ rejimga o‘tkazish uchun  

Ushbu liniyaga “1” signalini berish kerak. 

Masalan:  MOV  P3,#3H  ;  P3=3H  (TXD  va  RXD  kirishlariga  R3 

portining kichik razryadlari uzatiladi). 

PSEN  -  dastur  joylashgan  tashqi  xotiradan  axborotni  o‘qish  chiqish 

signali. 

Ve51 kontrollerida  garvard  arxitekturasi  asosidagi  xotira  tatbiq  etilgan. 

Ya'ni  dastur  xotirasi  va  ma'lumotlar  xotirasi  mantiqan  va  jeismonan 

bo‘lingan. 

Jismoniy  bo'linishda,  xotirani  xar  biriga  murojat  qilishda  o‘zining 

boshqaruv signallari qo'llanadi. 

RD, RW - ma'lumotlar xotirasiga murojat qilish uchun. 

PSEN - dastur xotirasiga murojat qilish uchun. 

Mantiqiy  bo‘linish  deganda,  xotiraning  xar  bir  turiga  murojat  qilish 

uchun xar-xil komandalar qo‘llanadi. 

- 

MOV, MOVX - ma'lumotlar xotirasiga murojat qilish uchun. 

- 

MOVC - dastur xotirasiga murojat qilish uchun. 

Ba'zi  hollarda  dasturlarni  otladka  qilganda  dasturiy  xotira  (DX)  bilan 

ma'lumotlar  xotirasini  (MX)ni  birlashtirish  qulay  bo‘ladi.  Bu  holda  yagona 

o‘qish  signali  RD2  shakllantiriladi.  Xotiraning  bunday  birlashtirilishi  Fon 

Neyman arxitekturasi shaklantiriladi. 

PSEN 

 

R1.0 

- 

R1.7 

chiqishlar 

8 

razryadli 

kvaziikki 

yo‘nalishli 

kiritish/chiqarish porti R1. Bu port altemativ f unksiyalarga ega emas. 

MK51mikrokontrolerining ma'lumotlar xotirasini tashkil etilishi.  

Ma'lumotlar xotirasi ikkiga bo‘linadi. 

---

- 

Rezidentli  ma'lumotlar  xotirasi  (ichki  xotira)  128(256)  bayt 

xajmida. Adreslari 0-7Fh. 

- 

Tashqi  ma'lumotlar  xotirasi,  64  kbayt  xajmida,  0-FFFFh  adreslar 

oralig‘ida. 

Rezidentli  ma'lymotlar  xotirasiga  va  tashqi  ma'lumotlar  xotirasiga 

murojat qilish uchun turli komandalar ishlatiladi.  

- 

MOVX  -  tashqi  ma'lumotlar  xotirasiga  (TMX)  ma'lumotlami 

uzatish; 

- 

MOV  -  rezidentli  ma'lumotlar  xotirasiga  (RMX)  ma'lumotlami 

uzatish. 

ON  -1FH  adres  yacheykalariga  umumiy  foydalanishga  mo‘ljallangan 

bank  registrlariga  ajratilgan.  Bank  umumiy  soni  turta,  har  biri  sakkizta 

registrdan  tashkil  topgan.  Protsessor  murojat  qiladigan  joriy  bank 

registrlari, dasturiy o‘matiladi. 

20N-2F  adres  yacheykalari  oralig‘ida  RMXga  to‘g‘ridan  -  to‘g‘ri 

adreslanadigan  bit  yacheykalari  joylashgan.  Bu  sohada  128ta  bitning  har 

biri o‘zining adresiga ega va uning har biriga alohida alohida murojat qilish 

mumkin. 

30N-7FH  adres  sohasida  foydalanuchining  istagan  ma'lumotlari 

joylashtiriladi. 

80N-FFH  adres  sohasida  maxsus  funksiyalami  (MFR)  bajaradigan 

registrlar joylashgan.(RSF) 

Mikrokontroleming  hamma  qismlarining  ishlash  tartibi  maxsus 

funksiyalar (MFR) registrlari yordamida bos hqariladi.