MA`ruza №1 kirish. Fanning asosiy mazmuni va masalalari zagotovkalarga dastlabki ishlov berish

3.  Chiviq, val, truba va listlarni qirqish 

Chiviq  va  vallar  yuritmali  pichoqlar  yordamida,  diskli,  tasmali,  friktsion, 

elektrofriktsion arralar  yordamida, tokarlik-qirquvchi stanoklar, qirquvchi avtomatlar,  yupqa 

jilvir tosh bilan ishlaydigan stanoklar yordamida qirqiladi.  

Chiviq  materiallarni  temirchilik  sexining  tayyorlov  bo`limida  press  va  kaychi 

yordamida qirqish mumkin. 

Listli materiallarni, odatda, turli konstruktsiyali: dastakli, stulli, gulotinli, rolikli 

kaychilar yordamida qirqiladi. 

Yuqorida  sanab  utilgan  chiviqli  va  listli  materiallarni  mexanik  qirqish  usullaridan 

tashqari  gazli  (avtogenli),  anodli-mexanik,  elektrouchkunli  va  ultratovushli  qirqishlar 

qo`llaniladi. 

 Yuritmali pichoqlar chiviqli materiallarni pichoqli polotno yordamida qirqadi. Pichoqli 

polotno  mexanik  yuritmadan  ilgarilanma  qaytma  harakat  oladi  va  ma’lum  bir  bosim  ostida 

harakatlanadi.  Pichoqli  polotnoning  qirquvchi  tishlari  bir  tomonga,  yag`ni  qirqish  tomoniga 

yo`nalga bo`lib, polotno qirqiluvchi materialga faqat ishchi yurishida bo-siladi, qaytish yo`lida 

esa gidravlik mexanizm yordamida ko`tarilgan holda qaytadi. 

---

Qirqilish  kenligi  yuritmali  pichoq  yordamida  qirqishda  diskli  arradagiga  nisbatan 

kichik bo`lganligi uchun materiallning yo`qotilishi kam bo`ladi. Yuritmali pichoqlarda qirqish 

unumdorligi diskli arrali va boshqa qirquvchi stanoklarga qaraganda kam. 

Diskli  arralar  yupqa  freza  kabi  qirquvchi  tishli  diskdan  iborat,  ular  prokatlarni, 

chiviqlarni, turli profildagi balkalarni qirqishda qo`llaniladi. 

Chiviqlarni diskli arralar yordamida yakkalab va paketli qirqish mumkin (1.3.-rasm).