Ma’ruza-1 Mavzu: Kompyuter tarmoqlari fanining pridmet va vazifalari. Kompyuter tarmoqlarining qurilish tamoillari, texnologiyalari va protokollari

Uzatiladigan xabarlarni ifodalovchi fizik jarayonlarni signal deb ataladi.

Signallarni, belgilarni, matnlarni, tasvirlarni, tovushlarni simli, radio, optik yoki boshqa elektromagnit tizimlar bo’yicha uzatish yoki qabul qilish elektr aloqa deb ataladi.

Kompyuter tarmog’i – axborot uzatish liniyalari bilan bog’langan ikki va undan ortiq kompyuterlardan tashkil topgan bo’ladi. Axborot uzatish tezligi (kanalning o’tkazish qobiliyati) – bir soniyada bit axborot miqdori (bit/s) va o’lchov birliklari (kbit/s, Mbit/s, Gbit/s):

Kompyuter tarmog’i – axborot uzatish liniyalari bilan bog’langan ikki va undan ortiq kompyuterlardan tashkil topgan bo’ladi. Axborot uzatish tezligi (kanalning o’tkazish qobiliyati) – bir soniyada bit axborot miqdori (bit/s) va o’lchov birliklari (kbit/s, Mbit/s, Gbit/s):

• 1 kbit/s = 1024 bit/s;
• 1 Mbit/s = 1024 Kbit/s;
• 1 Gbit/s = 1024 Mbit/s.

Kompyuter tarmoqlarining qurilish tamoillari.

Kompyuter tarmoqlari ko’pgina belgilariga asosan tasniflanadi (klassifikatsiyalanadi). Kompyuter tarmoqlarini tasniflashda asosiy belgilari quyidagilardan iborat:

• tarmoqning texnologik xususiyatlari;
• tashkiliy mezonlari;
• funktsional roli va tarmoq tarkibi.

Tarmoqning texnologik xususiyatlari nuqtai nazaridan tarmoq quyidagi belgilarga tasniflanadi:

• hududni qoplashi;
• uzatish muhit turi;
• topologiyasi;
• kommutatsiya usuli;
• paketlarni harakatlash usuli.

Hududni qoplash bo’yicha tarmoqlar quyidagicha bo’ladi:

• Lokal -Local Area Networks (LAN) – katta bo’lmagan hudidagi kompyuter tarmog’i (1-2 km radiusdan oshmagan);
• global – Wide Area Networks (WAN) – hududlardagi yo’naltirilgan kompyuterlarni birlashtiruvchi tarmoq bo’lib, ular har xil shahar yoki davlatlarda bo’lishi mumkin;
• mintaqaviy (yoki megapolis tarmog’i) – Metropolitan Area Networks (MAN) – katta shahar hudidida xizmat ko’rsatuvchi tarmoq – megapolis.