Маъруза машғулотлари модул № мавзу: амалий оптика фанининг ўрни ва аҳамияти


Download 7.07 Mb.
bet10/38
Sana18.11.2023
Hajmi7.07 Mb.
#1783827
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   38
Bog'liq
амалий оптика 12.02

Вакумли фотоэлементлар. Одатда шиша колба бир қисмига фотоэффект ходисасига эга қатлам сурилади, қизил чегара даги чиқиш иши.
Спектрал сезгирлик.Турли фотокатодлар учун турлича, ярим баландлигида спектрал сезгирлик 200÷400А0 [м/вт] атрофида бўлади. Камчилиги - хусусий шовқини катта, шу сабабли, кичик ёритилганликни сезмайди. ИК диапазонда кўп холда интеграл ёритилганлик ўлчанади, унда балометрлар ишлатилади. УБ сохада ишлаш учун газ билан тўлдирилган фотоэлементга катта кучланиш берилади ва газда ионизация хосил қилинади натижада ток кучаяди. Гейгер счётчикларига ўхшаш қурилмалар ёрдамида паст фотонлар оқими ўлчанади, улар фотонлар оқими 10÷100 та/сек бўлганда ишлайди.
Фотоэлектрон кучайтиргичлар кучсиз сигналларни қабул қилишда ишлатилади.Уларни ишлаши иккиламчи эмиссияси ходисасига асосланган.
Кучайтириш коэффициенти 106÷108 к≈(𝛼𝜎)4 α-кенглиги эметтирга етиб борган фототоклар сони σ-уриб чиқарилган электронни тушган электронларга нисбати.

Нурланиш манбаларини турлари. Оптик тадқиқотларда нурланиш манбаларига қўйиладиган талаблар. Оптик квант генераторлари-лазерлар. Чизиқли (узлукли) ва узлуксиз спектрлар тарқатувчи ёруғлик манбалари. Иссиқлик нурланиши хисобига хосил бўладиган спектрлар. Иссиқлик нурланиши энергиясининг тўлқин узунлик ва частотага боғланиши.Электромагнит тулкинларни тезланиш билан харакатланаётган заррачалар чикарадилар.руглик тарқатаётган жисмлар бирламчи манба кайтараётган ёки урказаётган жисмлар иккиламчи ёруглик манбаларидир.
Оптик нурланиш манбалари – турли хил энергияларни оптик нурланиш энергиясига айлантириб берувчи асбоблар ва курилмалар , худди шундай табиий ва фозовий жисмлар 10 нм 40 мм булган диапозонда тулкин узунлиги чиқарадилар. Табиий ва фазовий нурланиш манбалари Қуёш, юлдузлар, атмосферадаги разрядлар ва бошқа табиий ёруғлик манбалари Сунъий ёруглик манбалари элементар нурланиш жараёнига қараб -мажбурий ёки спонтан- когерент ва когерент бўлмаганга булинади. Когерент сунъий ёруглик манбалари (лазерлар) жуда юқори спектраль интенсивликка эга аниқ йўналтирилган а монохроматик ёруглик нурларни генерациялайди, чикарадилар. Купгина сунъий ёруглик манбалри когерент булмаган, мустакил элементар нурлатгичлар спонтан нурлаётган электромагнит тулкинларнинг йигиндисини ташкил этади. Когерентмас сунъий ёруглик манбалри уларга берилаётган энергия турларига, нурланишга, кулланилиш чегарасига, энергиянинг ёруглик энергиясига айланишига спектр сохасига ( ИК, куриш, якин УБ, вакуум УБ), экплуатациясига караб классификацияланади, илмий ва амалий қулланилишига караб талаблар куйилади. Сунъий ёруглик манбалари нурланиши энергитик (е) катталиклар ва ёруглик фотометрик (v) катталиклари билан характерланади М: окими Фе,v, кучи Iv, равшанлиги Le,v, ёритилганлиги Ме,v. Уларнинг спектрал таксимоти эса спектрал зичлиги билан аникланади. Купгина сунъий ёруглик манбалари туташ спектрлар булиб ёлкинлик ва температуравий ёруглик узгариши оркали белгиланади. Ёки сунъий ёруглик манбалари стандарт булмаган фотонлар окими характерлайди. Импульслаи сунъий ёруглик манбалари нурланиш импульсининг вакти шакли(спектрларнинг пиклари ва фотометрик катталиклар оркали интеграллаш) оркали характерланади. Ёруглик манбаларида асосан электр энергиясидан фойдаланилади. Шу билан биргаликда кимёвий ёки бошка манбалардан фойдаланилади (люминесценция, … биолюминесценция) Ёруғлик манбалрининг хамма параметрларини 2 гурухга ажратиш мумкин.
Назорат саволлари
1. Фотоэмульсион қатламларнинг спектрал сезгирлиги. Монохром ва гетерохром фотометрлаш.
2. Фотоэмульсион қатламнинг характеристик функцияси ва унинг асосий сохалари хақида маълумот.
3. Фотоэлектрон кучайтиргичлар ва уларни қўлланиши.
4. Ярим ўтказгичли фотодетекторлар. Фотоқабулқилгичларнинг сезувчанлик сохаси.
5. Ёруғлик манъбаларининг асосий характеристикалари. Узликсиз спектрли манъбалар хақида маълумот.
6. Иссиклик нурланиш манъбалари ёруғлигини спектрал тахсимот қонунлари.
7. Раст ва юқори босимли газли ламралар спектроскопияда ёритгич сифатида ишлатилиши.
8. Электр разряди спектроскопияда ёритгич сифатида ишлатилиши.
9. Оптик нурланишларни қайд қилувчи қурилмалар.
10. Электромагнит тўлқин нурланишларини фотогарфик усулда қайд қилиш.
11. Электромагнит нурланишларини фотоэлектирик усулда қайд қилиш.
12. Фотодиодлар. Уларнинг асосий характеристикалари.
13. Фотоприёмникларнинг спектрал сезгирликлари.
14. Номаълум спектрларнинг тўлқин узунлигини аниқлаш.
15. Спектрларни интенсивлигини, спектрал таркибини аниқлаш.



Download 7.07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling