Ma’ruza ta’lim jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining o‘rni va imkoniyatlari. Reja

MA’RUZA-9. Ta’lim jarayonida Web texnologiyalarlardan foydalanish.
REJA:
1. Web texnologiyalarining rivojlanishi: Web 1.0, Web 2.0, Web 3.0, Web
4.0 – texnologiyalar.
2. Ta‘lim jarayonida Web texnologiyalarlardan foydalanish.
3. «Bulutli texnologiya»lar tushunchasi va ulaning ta‘lim jarayonida qo‗llash.
4. Ta‘lim jarayonida Google xizmatlaridan foydalanish.
Web 1.0 va Web 2.0 va Web 3.0 Internet avlodlariga murojaat qilish uchun ishlatiladi.
Boshqa har qanday sohada bo'lgani kabi, Internet ham paydo bo'lganidan beri ko'plab rivojlanish
va texnologik yutuqlarni ko'rmoqda. WWW yoki Internet, biz bilganimizdek 1991 yilda ishga
tushirilgan. Vaqt o'tishi bilan Web-2.0 va Web-3.0 deb nomlanuvchi yangi versiyalari paydo
bo'ldi. O'rtacha Internet foydalanuvchisi uchun bu so'zlar juda chalkash, chunki u web 1.0 va
web 2.0 va web 3.0 o'rtasidagi haqiqiy farqni bilmaydi. Web 1.0
Qizig'i shundaki, bugungi kunda biz Web 1.0 deb ataydigan narsalar faqat 1991 yildan
1999 yilgacha mavjud bo'lgan Internet deb nomlangan. Mutaxassislar uni faqat o'qish davri deb
atashadi. Ushbu davrning o'ziga xos xususiyatlari giperhavola qilish va Web-saytdagi sahifalarni
belgilash edi. Foydalanuvchilar bilan o'zaro munosabatlarga kelsak, atrofida faqat mehmonlar
kitobi va ramkalar mavjud edi. Bundan tashqari, oxirgi foydalanuvchi va Web-sahifalarni ishlab
chiqaruvchi o'rtasida tizimli va uzluksiz ma'lumot va aloqa mavjud emas edi. Elektron
pochtalarni yuborish uchun HTML-dan foydalanish ushbu davrning yana bir muhim xususiyati
edi. Bu, shuningdek, statik Web-saytlar xo'rozni boshqargan .com inqilob davri edi.
Web 2.0 atamasi WWW texnologiyalarida foydalanuvchilarning ijodiy imkoniyatlarini,
axborot almashuvining havfsizligini va foydalanuvchilar orasidagi muloqatni kengaytirishga
qaratilgan yangi yo‗nalashlarni belgilash uchun ishlatiladi.
Bunda ijtimoiy Web-tarmoqlarni, ya‘ni blog, videoblog, folksonomiya, vikipediya va
boshqalarni shakllantirishga yo‗naltirilgan saytlarga asosiy urg‗u beriladi.
Web 2.0 atamasi 2004 yilda Web 2.0 Media konferensiyasidan keyin dasturiy ta‘minotni
ishlab chiquvchilar va foydalanuvchilar orasidagi Web muhitdagi munosabatlarining yangi
uslubini ifoda etish maqsadida Tim O‗Reyli tomonidan ilk bor ishlatilgan. Web 2.0
ideologiyasining asosiy tamoyili ―Internet – bu platforma‖ iborasida o‗z aksini topgan.
Web 2.0 ga Web muhitidagi tizimlarni shakllantirishga mo‗ljallangan yondashuv sifatida
ham qaralishi mumkin. Bunda qancha ko‗proq foydalanuvchilar ishtirok etsa, ushbu tizimlar
shunchalik yaxshilanib boraveradi.
Amalda Web 2.0 Web-saytlarning axborotni to‗siq yig‗uvchilaridan bog‗langan dasturiy
platformalarga o‗tish deb tushiniladi va foydalanuvchilar uchun barcha amallar uning
kompyuterida bajarilayotganday tuyuladi.
Web 2.0 saytlari foydalanuvchilarga quyidagi imkoniyatlarni beradi:
axborotlarni nafaqat qabul qilish, balki dasturlarni faqat brauzerlar orqali bajarish;
o‗zining ma‘lumotlarini joylashtirish va ularni boshqarish.
Web 2.0 uchun quyidagi texnologiyalar asosiy deb hisoblanadi:
Web-servislar – bu shunday dasturlarki, ularga kirish HTTP orqali, ma‘lumotlarning
almashishi esa XML formatida amalga oshiriladi. Web-servis uni yaratgan kompaniyaning
serverida amalga oshiriladi va foydalanuvchi har qachon yangi ma‘lumotlarga ega bo‗lishlari
mumkin.
AJAX - JavaScript va XML ni ishlatish metodikasi. U Web-sahifani ma‘lumotlar bilan
―og‗irlashtirmasdan‖ foydalanuvchining harakatlariga qarab kerakli ma‘lumotlarni yuklab
beradi. Google o‗zining Gmail va Google Maps saytlarini yaratishda AJAX ni faol ishlatganidan
keyingina u ommalashib ketdi.