Maruza Tarmoq texnologiyalari va uzatish usullari evolyutsiyasi (post ngn tarmoqlari. Sun (Smart Ubiquitous Networks) "hamma-bir qamrab oluvchi aqlli tarmoqlar" ning kontseptual modeli. Mintaqaviy va shahar simsiz tarmoqlari 2G, 3G

IEEE 802.11 Simsiz aloqa protokollari
IEEE 802.11 - IEEE 802 mahalliy tarmoq (LAN) protokollarining bir qismidir va simsiz mahalliy tarmoq (WLAN) Wi-Fi kompyuter aloqasini amalga oshirish uchun ommaviy axborot vositalariga kirishni boshqarish (MAC) va fizikaviy pog’ona protokollari to'plamini belgilaydi. 2.4 GHz, 5 GHz, 6 GHz va 60 GHz diapazonlarni o'z ichiga olgan, ammo shu bilan cheklanmagan holda turli xil chastotalarda ishlay oladi.

Bugun simsiz texnologiyalar kosmik tezlikda rivojlanmoqda, chunki simdan qutilish imkoni paydo bo‘ldi – yangi, tezkor simsiz texnologiyalar.

Mavjud simsiz tarmoqlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

1. 
   Radioto‘lqinli texnologiyalar, shuningdek uyali aloqa texnologiyalari;
   
2. 
   Infraqizil texnologiyalar;
   
3. 
   Yerusti va kosmik mikroto‘lqin texnologiyalari.
   

Radioto‘lqinlar, infraqizil va mikroto‘lqinlar ko‘rinadigan yorug‘lik, ultrabinafsha yorug‘lik, radioto‘lqin, infraqizil, rentgen nurlari, mikroto‘lqin va gamma-nurlarni o‘z ichiga oladigan elektromagnitli spektrning bir qismidir. Elektromagnitli radiatsiya yer atmosferasi va kosmos orqali is propagated.
Radioto‘lqinli texnologiyalar juda keng tarqalgan va tez ishlovchi simsiz tarmoq sohasida taqdim etilgan. Radioto‘lqin texnologiyalari 802.11 simsiz tarmoq standartlari va Bluetooth, HiperLAN kabi muqobil industry-endorsed approaches
WiMAX va HiperLAN simsiz mintaqaviy tarmoq texnologiyalarga misol bo‘la oladi. Uyali aloqa texnologiyalari, jumladan 3G va 4G, ham radioto‘lqin texnologiyalaridan foydalanadi.
Infraqizil texnologiyalar radio wave approaches dan farqli uncha mashhur emas. Infraqizil texnologiya ofis ichidagi aloqalar kabi qisqa masofadagi ulanishlarda foydalaniladi. Radioto‘lqinli ulanishlarda.
Radioto‘lqin texnologiyalari
Tarmoq signallari radioto‘lqin orqali uzatish mumkin, lekin tarmoq dasturlari yuqori chastotalar bilan ishlaydi. Misol uchun, hududdagi AM stansiyalar 1290 chastotalarda efirga uzatadi, bu esa 1290 kHz ma’noni beradi, chunki AM to‘lqinlar 535-1605 kHz oraliqda joylashadi. FM to‘lqinlar esa 88-108 MHz oraliqda joylashadi.
Radio tarmoq orqali uzatishda signal bir yoki ko‘p yo‘nalishda uzatilishi mumkin, bu esa ishlatilayotgan antenna turiga bevosita bog‘liq.
IEEE 802.11 protokoli asosidagi radioto‘lqinli tarmoqlar
Har xil turdagi radio to‘lqinlar ishlatiladi, lekin taklif etilgan.
Asosiy standart 802.11 edi (so‘ngidagi harflarsiz), lekin bugungi kunda keng tarqalgan standartlar – 802.11a, 802.11b, 802.11g, va 802.11n. 802.11ac va 802.11ad.
Simsiz tarmoq tashkil etuvchilari
Simsiz ulanish uchta asosiy tashkil etuvchidan iborat:
1. Qabul qiluvchi va uzatuvchi plata.
2. Ulanish nuqtasi.
3. Antennalar.
Qabul qiluvchi plata simsiz tarmoq platasi (Wireless NIC – WNIC) deb nomlanadi hamda OSI modelining Jismoniy va Ma’lumot uzatish pog‘onalarida faoliyat ko‘rsatadi. WNIC ichki PCI (Peripheral Computer Interface) yoki miniPCI, alohida CardBus yoki PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) kartasi yoki USB (Universal Serial Bus) ko‘rinishida bo‘lishi mumkin.