Maruza Tarmoq texnologiyalari va uzatish usullari evolyutsiyasi (post ngn tarmoqlari. Sun (Smart Ubiquitous Networks) "hamma-bir qamrab oluvchi aqlli tarmoqlar" ning kontseptual modeli. Mintaqaviy va shahar simsiz tarmoqlari 2G, 3G

Chastota modulyasiyasi.
Chastota modulyasiyasida axborot uzatilayotgan signalning chastotasida bo’ladi. Har bir K = log₂M belgini uzatish intervalida axborotli bit uzatilayotgan S(t), 0 ≤ t < T_s ,signal chastotasida kodlashtiriladi, natijada uzatilayotgan signal quyidagi ko’rinishda bo’ladi: S_i(t) = A cos (2πφ_i), bu yerda i – log₂M bitga mos keluvchi i - xabarning indeksi, φ_i esa i – tashuvchi chastotaga mos keluvchi faza. Signal fazosidagi tasavvurlar quyidagini beradi: S_i(t) = ∑ , bu yerda s_ij = Aδ(i -j), φ_j(t) = cos (2πf_it + φ_j), bunda bazisli funksiya turli tashuvchi chastotalarga mos keladi va har bir vaqt intervalida faqatgina bitta shunday bazis funksiya uzatiladi.Bazi funksiya tashuvchi chastotalarning minimal farqida orthogonal hisoblanadi, ya’ni φ_i = φ_j uchun Δf = min_ij || = 0,5 / T_s va φ_i ≠ φ_j uchun esa, Δf =1/ T_s.Chastota modulyasiyasida axborot signal chastotasining o’zgarishida bo’lgani uchun, uzatilayotgan S(t) signal doimiy egiluvchi A ga ega bo’ladi. Bunday signal uchun quvvat bo’yicha yuqori samaraga ega nochiziqli kuchaytirgichlardan foydalanish mumkin, bundan kelib chiqib, modulyasiyalangan signal kanallar yoki apparaturalar hosil qiladigan amplituda bo’yicha buzilishlarga kam ta’sirchan bo’ladi. 5.22-rasmda belgilarning berilgan ketma-ket davrli, oddiy chastotali modulyasiyali signalni shakllantiruvchi modulyatorning tuzilishi ko’rsatilgan.


5.22-rasm. Chastotali modulyator.

Qabul qilinayotgan har bir davrdagi belgilarni demodulyasiya qilish 5.23-rasmda ko’rsatilgan demodulyator yordamida amalga oshiriladi. Rasmda ko’rsatilgan demodulyatorda j-tashuvchi signal, uzatkichdagi j-tashuvchi signalning fazasi bilan moslashtirilgan bo’lishi kerak. Bu esa, amplitudali va fazali modulyasiyadagi kogerent tayanch fazaga talabni eslatadi.

5.23-rasm. chastotali demodulyator

Chastota modulyasiyasidagi muammo bo’lib, turli tashuvchi chastotalar turlicha fazalarga ega bo’ladilar, ya’ni i ≠ j bo’lganda φ_i ≠ φ_j, shuning uchun har bir T_s vaqt intervalida uzatilayotgan signalda faza sakrashi kuzatiladi. Bunday sakrashlar signalning chastota diapazonini sezilarli oshirib yuboradi. Shuning uchun amaliyotda uzluksiz fazaga ega chastotali modulyasiyalangan signalni shakllantiruvchi alternativ modulyatordan foydalaniladi.