- эпидемик жараён ривожланишининг фазалилигини яққол кўринишларидан биридир. Инфекцион-иммунологик муносабатлар билан бошқариладиган инфекцияларда касалланишнинг мавсумий кўтарилишига эпидемик вариант шаклланиши билан қўзғатувчи популяциясининг ички қайта қуриши кузатилади. Уларнинг шаклланишида ахолининг турли ижтимоий ёш гурухлари хисса қўшадилар.
Эпидемия типлари: - эпидемия типларини умумий гурухларига ажратиш асосан тўртта белгига қараб амалга оширилади: вақт (замон), худудий (макон), жадаллиги ва эпидемик жараён ривожланиши механизми бўйича.
- Вақт бўйича: ўткир ва сурункали эпидемиялар. Ўткир эпидемиялар одатда бир пайтнинг ўзида юқтирилганда кузатилади. Биринчи касал минимал яширин даврда, охиргиси максимал инкубацион даврда пайдо бўлади. Энг кўп касаллар ўртача яширин даврга тўғри келади. Максимал яширин даврдан кейинги касаллар кузатилса, улар қўзғатувчини иккиламчи юқтиришган бўлади.
- Худудий белги бўйича: локал-айрим худудга ахолии гурухига хос касалланиш. Таркалган қўшни худуд ва ахоли гурухларига тарқалган касалланиш.
Эпидемик жараён ривожланиш жадаллигига кўра эксплюзив ва нимжон кечувчи эпидемиялар фарқланади. Ривожланиш механизми бўйича фарқланадиган эпидемияларни алохида хусусятлари бактериологиягача бўлган эрада хам билинган эди. Шунга кўра, миазматик,контагиоз ва контагиоз-миазматик эпидемияларга ажратилган. Хозир эпидемиялар ривожланиш механизми белгиси эпидемиологиядаги замонавий назарий умумлашмалар холати асосида аниқланмоқда: юқтириш механизми назарияси табиий ўчоқлилик назарияси, парзитар тизимлар ўз-ўзини бошқариш назариясига мувофиқ эпидемиялар эпидемик вариантда шаклланган қўзғатувчининг тарқалиши натижасидир. Қўзғатувчининг тарқалиш механизми юқтириш механизми назарияси ва табиий ўчоқлилик назариясиданкелиб чиқадиган белгилар бўйича тахлил этилади. - Эпидемик жараён ривожланиш жадаллигига кўра эксплюзив ва нимжон кечувчи эпидемиялар фарқланади. Ривожланиш механизми бўйича фарқланадиган эпидемияларни алохида хусусятлари бактериологиягача бўлган эрада хам билинган эди. Шунга кўра, миазматик,контагиоз ва контагиоз-миазматик эпидемияларга ажратилган. Хозир эпидемиялар ривожланиш механизми белгиси эпидемиологиядаги замонавий назарий умумлашмалар холати асосида аниқланмоқда: юқтириш механизми назарияси табиий ўчоқлилик назарияси, парзитар тизимлар ўз-ўзини бошқариш назариясига мувофиқ эпидемиялар эпидемик вариантда шаклланган қўзғатувчининг тарқалиши натижасидир. Қўзғатувчининг тарқалиш механизми юқтириш механизми назарияси ва табиий ўчоқлилик назариясиданкелиб чиқадиган белгилар бўйича тахлил этилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
