Masala yechishni birgalikda oʻrganamiz

Masala sharti

	1 javon	2 javon
Bor edi	3х	3х-8
Boʻldi	х	х+32

Yechish:

3х-8=х+32;
3х-х=32+8;
2х=40; х=20
20 (kitob) – ikkinchi javonda;
20*3=60 (kitob) – birinchi javonda boʻlgan.
Javob: 60 kitob; 20 kitob.

5. 
   masala. Quyoshda bir nechta mushuk toblanayapti. Birgalikda ularda quloqlarga nisbatan 10 panja koʻp. Quyoshda nechta mushuk toblanib turgan edi?
   

Yechish:

1 usul.

	panjalar	quloqlar
1 mushuk	4х	2х
Mushuklar	10 ta koʻp	?

Panjalar quloqlarga qaraganda 10 ta koʻp boʻlgani uchun. Quyidagi tenglamani tuzamiz va yechamiz:
4х – 2х = 10
2х= 10 │: 2
х = 5
Javob: 5 ta mushuk quyoshda toblangan.

2. usul

1. 
   Bitta mushukda panjalar quloqqa nisabatan nechta koʻp? 4 – 2 = 2 (ta.)
   
2. 
   Quyoshda nechta mushuk toblanagan? 10 : 2 = 5 (ta.)
   

Javob: 5 ta mushuk quyoshda toblangan.

5. 
   masala. Xoʻjalikda tovuqlar va qoʻylar bor. Agar jami 19 bosh va 46 ta oyoq boʻlsa, xoʻjalikda nechta tovuq va nechta qoʻy bor?
   

Quyidagi tenglama tuzamiz.

2х + 76 – 4х = 46
-2х = -30 │: (-2)
х= 1515 ta – tovuq, 19 – 15 = 4 (ta) – qoʻy
Javob: 15 tovuq, 4 qoʻy.

Mantiqiy usul.

5. 
   masala. Agar quyidagilar ma’lum boʻlsa, Ali, Vali, Laziz, Sohiblarning qaysi biri shaxmat oʻynaydi, qaysi biri oʻynamaydi?
   

1. 
   Agar Ali va Vali oʻynasa, Laziz oʻynamaydi;
   
2. 
   Agar Vali oʻynamasa, Laziz va Sohib oʻynaydi;
   

d) Laziz oʻynaydi.

Yechish:

Agar Ali va Vali oʻynasa, Laziz oʻynamaydi. Agar Laziz va Sohib oʻynasa, Vali oʻynamaydi.
Shartga asosan Laziz shaxmat oʻynaydi, demak Laziz va Sohib shaxmat oʻynaydi
Javob: Laziz va Sohib shaxmat oʻynaydi, Ali va Vali shaxmat oʻynamaydi.

5. 
   masala. 82 oʻquvchi xorda qoʻshiq aytib, raqs tushadi. oʻquvchi raqs tushib, badiiy gimnastika bilan shugʻullanadi,
   

oʻquvchi xorda qoʻshiq aytib badiiy gimnastika bilan shugʻullanadi. Agar oʻquvchilarning har biri alohida faoliyat bilan shugʻullansa, nechta oʻquvchi xorda qoʻshiq aytadi, raqs tushadi, badiiy gimnastika bilan shugʻullanadi.?

Yechish:

1. 
   usul.
   

1. 
   82+ 32 + 78 = 192 (oʻquvchi) - xorda qoʻshiq aytib, raqs tushib, badiiy gimnastika bilan shugʻullanadiganlarning ikkilangan soni;
   
2. 
   192 : 2 = 96 (oʻquvchi) - xorda qoʻshiq aytadi, raqs tushadi, badiiy gimnastika bilan shugʻullanadi;
   
3. 
   96 – 32 = 64 (oʻquvchi) – xorda qoʻshiq aytadi;
   
4. 
   96 – 78 = 18 (oʻquvchi) – raqs tushadi;
   
5. 
   96 – 82 = 14 (oʻquvchi) badiiy gimnastika bilan shugʻullanadi. 2-usul.
   

1. 
   82 – 32 = 50 (oʻquvchi) –badiiy gimnastikada shugʻullanuvchilarga nisbatan shuncha oʻquvchi koʻproq xorda kuylaydi;
   
2. 
   50 + 78 = 128 (oʻquvchi) - xorda kuylaydiganlarning ikkilangani;
   
3. 
   128 : 2 = 64 (oʻquvchi) - xorda qoʻshiq aytadi;
   
4. 
   78 – 64 = 14 (oʻquvchi) — gimnastika bilan shugʻullanadi;
   
5. 
   82 – 64 = 18 (oʻquvchi) - raqs tushadi;
   

Javob: 64 oʻquvchi xorda qoʻshiq aytadi, 14 oʻquvchi gimnastika bilan shugʻullanadi, 18 oʻquvchi raqs tushadi.