Машиналық графика. Autocad компьютерлік графика жҥйесіне кіріспе оқу құралы

Quick Setup (Быстрая подготовка). 

---

7 
2-сурет. 
Advanced Setup (Детальная подготовка) диалогтық терезесі, 2-
суретте келтірілген, AutoCAD жҧмыс ортасының параметрлерін 
толықтай орнатуға мҥмкіндік береді: ҧзындықтың Units (Единицы) 
және бҧрыштың Angle (Угол) ӛлшем бірліктерін қабылдау; 
бҧрышты ӛлшеу басын белгілеу Angle Measure (Нулевой угол) 
және бҧрышты ӛлшеу бағытын белгілеу Angle Direction (Отсчет 
углов), сурет аумағының шектерін анықтау Area (Область 
рисунка). 
Quick Setup (Быстрая подготовка) диалогтық терезесі, 3-
суретте кӛрсетілген, AutoCAD жҧмыс ортасының параметрлерін тез 
орнатуға мҥмкіндік береді: ҧзындықтың ӛлшем бірліктерін 
қабылдауға Units (Единицы) және сызу аумағы шекараларын 
анықтауға Area (Область рисунка). 

---

8 
3-сурет. 
Startup (Начало работы) диалогтық терезесі AutoCAD-ты әрбір іске 
қосқан кезде тек бір рет шақырылады. AutoCAD іске қосылып 
тҧрған кезде суреттерді салу ҥшін Create New Drawing (Создание 
нового рисунка) диалогтық терезесі шақырылады. 
Тӛмен тҥсетін Help (Справка) AutoCAD Help (Справка по 
AutoCAD) менюінің кӛмегімен тҧтынушы AutoCAD-та жҧмыс 
жасап отырып, электрондық қҧжаттарға кіруіне мҥмкіндік ала 
алады. Басқа варианттары: функционалдық клавиатурада F1 
клавишасын басу немесе командалық жолда ? символын енгізу. 
1.2. Пайдаланушы интерфейсі 
AutoCAD жҥйесінің Жҧмыс столы тӛмендегілерден тҧрады (4-
сурет): 
а) тӛмен тҥсетін менюлер – экранның ең жоғарғы жолы; 
б) міндетті емес қҧралдар тақталары: 
1) стандарт қҧралдар тақтасы – екінші жол; 
2) объектілер қасиеттері тақтасы – ҥшінші жол; 
3) әртҥрлі қҧралдар тақталары (4-суретте ҥш тақта кӛрсе-
тілген); 
4) қалып жолы – тӛменгі жол; 

---

9 
5) командалар жолының терезесі – қалып жолының алдында; 
6) міндетті емес экрандық меню – суретте кӛрсетілмеген; 
7) жҧмыс столының барлық қалған бӛлігін қамтитын сызба 
ӛрісі. 
Бірінші рет іске қосылғанда AutoCAD-тың Жҧмыс столы 
ҥнсіздік бойынша нақышталған. 
4-сурет. 
1.2.1. Төмен түсетін менюлер 
Тӛмен тҥсетін менюлер жолы ҥнсіздік бойынша тӛмендегідей 
пункттерден тҧрады: 
а) File (Файл) – файлдармен жҧмыс істеу менюі: ашу, сақтау, 
басу, файлдарды басқа форматтарға экспорттау және т.с.с.; 
б) Edit (Правка) – Windowsтың Жҧмыс столы сызба ӛрісінің 
бӛліктерін редакциялау менюі; 
в) View (Вид) – экранды басқару, панорамалау, қарау нҥктесін 
орнату, кӛрінбейтін сызықтарды ӛшіру, бояу, дисплейдің параме-
трлерін басқару командалары; қажетті қҧралдар тақтасын орнатуға 
мҥмкіндік береді; 

---

10 
г)Insert (Вставка) – блоктарды, сыртқы объектлерді, басқа 
қосымшалардың объектілерін енгізу қызметін атқарады; 
д)Format (Формат) – қабаттармен, сызықтардың тҥрлерімен, 
тҥстерімен жҧмыстарды қамтамасыз етеді; тексттің, ӛлшемдердің 
стилін, нҥкте маркерінің тҥрін, мультисызықтардың стилдерін 
басқару; 
е)Tools (Сервис) – жҥйені, тҧтынушының экранын басқару 
қҧралдарын қосады; диалогтық терезелердің кӛмегімен сызу және 
байланыстыру параметрлерін тағайындайды; пайдаланушы коорди-
наталар жҥйесімен жҧмыс істеуді қамтамасыз етеді; 
ж) Draw (Рисование) – сызу командаларын қосады;
з) Dimension (Размеры) - ӛлшемдерді тҥсіру және ӛлшемдердің 
параметрлерін қадағалау командаларын қосады; 
и) Modify (Редакт) – сызба элементтерін редакциялау (ӛзгерту) 
командаларын қосады; 
к) Window (Окно) – сызбалармен кӛп терезелер режимінде 
жҧмыс жасауды қамтамасыз етеді; 
л) Help (Справка) – кӛлемді гипертексттік тҥсініктемелер жҥйе-
сінен тҧрады. 
Осымен стандартты AutoCAD-тың қҧрамына кіретін тӛмен 
тҥсетін менюдің пункттері аяқталады. «Инженерлік графика және 
қолданбалы механика» кафедрасының компьютерлік графика 
залындағы компьютерлерде орнатылған AutoCAD 14 жҥйесінде 
тӛмен тҥсетін меню тағы да 3 пункттен тҧрады - Схема, Чертеж 
және Электроника. Олар ENERGO және ELECTRO деп аталатын 
программалық қауашақтармен жҧмыс жасауға мҥмкіндік береді. 
1.2.2. Құралдар тақталары 
 
 
Қҧралдар тақталарында AutoCAD команда-
лары пиктограммалар тҥрінде келтірілген. Кур-
сорды пиктограмманың бойымен жылжыту бары-
сында, курсордың астында кішкентай тӛртбҧрыш-
тың ішінде команданың аты пайда болады. 
Егер пиктограмманың оңжақ тӛменгі бҧрыш-
ында кішкентай қара ҥшбҧрыш кескінделсе, онда 
5-сурет. 

---

11 
пиктограммада ҧқсас командалар жиынтығынан тҧратын қосымша 
менюі бар. Қосымша менюді шақыру ҥшін «мыштың» сол жақ 
кнопкасын басып, курсорды пиктограммада біраз уақыт ҧстау 
қажет.
Қҧралдар тақталары жылжымалы (float) немесе белгілі бір 
орынға бекітілген (dock) болуы мҥмкін. Бекітілгендермен салыс-
тырғанда, жылжымалы тақталарды сызба ӛрісінде жылжытуға және 
ӛлшемдерін ӛзгертуге болады (5-сурет). Жылжымалы тақтаны 
сызба ӛрісінен тысқары шығару арқылы, бекітілген тҥрге айнал-
дыруға болады. Бекітілген тақта сызба ӛрісіне сҥйреп әкелінсе, 
онда ол жылжымалы тақтаға айналады.
AutoCAD-ты бірінші рет қосқанда экранда тек тӛрт қана 
қҧралдар тақтасы болады: Standard Toolbar (Стандартная), Object