Машиналық графика. Autocad компьютерлік графика жҥйесіне кіріспе оқу құралы

 
7.2.5. Ординаталық өлшемдер 
 
Ординаталық ӛлшемдер координаттар ӛсі бойымен базалы 
нҥктеден ӛлшенетін объектіге дейінгі ара қашықтықты кӛрсетеді 

---

86 
(мысалы, бӛлшектің тесігіне дейінгі қашықтықты). Мҧндай ӛлшем-
дерді пайдалану объектілердің орны бір ғана базалық нҥктеден 
ӛлшенетін болғандықтан жинақталатын қателерден сақтандырады. 
Ординаталық ӛлшем Х немесе У координаттың мәнінен және 
шығудан тҧрады. Х бойынша ординаталық ӛлшем Х ӛсі бойымен 
координаттардың басынан объектіге дейінгі ара қашықтықты 
белгілейді. У бойынша ординаталық ӛлшем - У ӛсі бойымен. Егер 
нҥкте кӛрсетілсе, онда AutoCAD ординаталық ӛлшем қай ӛс 
бойынша қойылатынын автоматты тҥрде анықтайды. Мҧндай тәсіл 
ординаталық ӛлшемдерді автоматты тҥрде енгізу деп аталады. 
Ординаталық ӛлшемнің тексті, алдын ала берілген ӛлшемдік 
стилімен берілген бағытқа қарамай, шығудың бойына орналасады. 
Команданың кілттері ӛлшем текстін және оның кӛлбеулік бҧрышын 
ӛзгертуге мҥмкіндік береді. Шығару-кесінді немесе сынық шыға-
рудың әрбір сегменті координаттар ӛстерінің біреуіне перпен-
дикуляр салынады, сондықтан ORTHO режимін қосқан дҧрыс 
болады. 
Ординаталық 
ӛлшемдерді 
тҧрғызуға 
DIMORDINATE 
(РЗМОРДИНАТА) командасы мҥмкіндік береді. Ол Dimen-
sion (Размеры) 
 Dimension'>Ordinate (Ординатный) қҧлайтын менюінен 
немесе Dimension (Размеры) қҧрал-сайман панелінде  Ordinate 
Dimension (Ординатный размер) пиктограммасын мышьпен шерту 
арқылы шақырылады.
7.2.6. Ординаталық өлшемдер 
 
QLEADER  командасы шығаруды тҧрғызуға мҥмкіндік 
береді. Бҧл команда Dimension (Размеры) 
Leader 
(Выноска) қҧлайтын менюінен немесе Dimension (Размеры) қҧрал-
сайман панелінде  Quick Leader (Быстрая выноска) пиктограм-
масын мышьпен шерту арқылы шақырылады.
Шығару деп, тҥсіндірме жазбаны объектімен байланыстыратын 
сызықты айтады. Шығару және тҥсіндірме жазба ассоциативтік. 
Бҧл дегеніміз мҧндай объектілердің ішіндегі біреуін редакцияла-
ғанда басқасы да сәйкес ӛзгереді. 
Шығаруды суреттің кез келген нҥктесінен және кез келген 
объектісінен бастауға болады. Стрелканың тҥрі және ӛлшемі, егер 

---

87 
стрелка бар болса, бірінші стрелка ҥшін тағайындалған ағымдағы 
стильмен анықталады. 
Тҥсіндірме жазбаны және шығаруды байланыстыру ҥшін полка 
(бағана) деп аталатын қысқа кесінді қолданылады. Полкалар 
бірнеше қатарлы тҥсіндірме жазбалар жағдайында қойылады. 
Бастапқы нҥктені дәл кӛрсету ҥшін объектілік байланыстыруды 
қолдану қажет.