Машиналық графика. Autocad компьютерлік графика жҥйесіне кіріспе оқу құралы

Drawing As (Coхранение рисунка) терезесі шығарылады. 

---

31 
2. КООРДИНАТТАР ЖҤЙЕЛЕРІ 
Кез-келген команданы орындау ҥшін AutoCAD нҥктені сҧрай-
ды. Ол ҥшін ағымдағы суреттің кез-келген нҥктесінің координат-
тарын енгізу қажет. Нҥктені кӛрсеткеннен кейін, оның орынында 
кішкентай маркер пайда болуы мҥмкін. Ол регенерациядан соң ӛзі 
жойылады. 
Сурет ішкі графикалық базада келтірілгенде, әрбір нҥктенің 
координаталары кемінде 14 сан дәлдігімен беріледі.
AutoCAD-та координаттарды енгізу екі тҥрлі әдіспен орындалу 
мҥмкін: 
а) клавиатурадан, сандық мәндерін енгізу арқылы; 
б) экранда, кӛрсету қҧралының кӛмегімен қозғалатын графи-
калық маркерді (курсорды) пайдаланып. Координаттарды енгізу 
«мыштың» сол жақ кнопкасын басу арқылы орындалады. Сонымен 
қалып жолында кӛрсету қҧралының ағымдағы координаттары 
кӛрсетіледі. Координаттарды келтірудің ҥш режимі бар: 
1) координаттарды курсордың жылжу барысында динамикалық 
келтіру; 
2) нҥктенің координаттарын оны таңдағаннан кейін статикалық 
келтіру; 
3) бір ден кӛп нҥктеден тҧратын объектіні сызу кезінде, 
арақашықтық<бұрыш тҥрінде келтіру.  
Қалып жолында координаттардың келтірілуін клавиша-
сының кӛмегімен немесе / клавишаларының комбина-
циялары арқылы қосуға/ӛшіруге болады. Координаттарды келтіру 
режимдерін COORDS жҥйелік айнымалының кӛмегімен басқаруға 
болады. 0 мәні статикалық келтіруге, 1-динамикалық, 2-арақашық-
тық<бұрыш тҥріне сәйкес келеді.
Енгізу қолайлы болуы ҥшін тӛмендегілерді пайдалануға 
болады: 
а) орто-режимді, егер координаталардың ӛзгеруі тек Х және Ү 
осьтері бойынша болса ( - режимдерді алмастыру). Оған 
қалып жолында ORTHO (ОРТО) кнопкасы сәйкес келеді; 
б) кӛрінбейтін тордың тҥйіндеріне байланыстыру, Х және Ү 
бойынша белгілі бір қадаммен ( - режимдерді алмастыру, 
қалып жолында SNAP (ШАГ) кнопкасы). Егер байланыстыру 

---

32 
қадамы қосылса, онда кӛрсету қҧралы қозғалған кезде курсор 
кӛрінбейтін тордың бір тҥйінінен екіншісіне секіріп отырады.
Екі ӛлшемді кеңістікте нҥкте тҧрғызулар жазықтығы деп 
аталатын ХҮ жазықтығында анықталады. Клавиатура арқылы 
координаттарды абсолют және салыстырмалы координаттар тҥрін-
де енгізуге болады. 
Абсолют координаттарды тӛмендегі форматтарда енгізуге 
болады: 
а) тікбҧрышты (декарттық) координаттар x, y; 
б) полярлық координаттар r < A, бҧл жерде r - радиус; А – 
алдыңғы нҥктеден есептегендегі бҧрыш. Бҧрыш сағат тіліне қарсы 
есептелген градуспен беріледі. 0 мәні OX осінің оң бағытына сәйкес 
келеді. 
Салыстырмалы координаттар соңғы енгізілген нҥктеден 
жылжуын кӛрсетеді. Нҥктелерді салыстырмалы координаттарда 
енгізгенде, абсолют координаттарда жазудың кез-келген форматын 
пайдалануға болады: @dx,dy -тік бҧрышты, @r– полярлық. 
AutoCAD соңғы енгізілген нҥктенің координаттарын есте 
сақтайтынын ескерте кету қажет. @ символын енгізу "@0,0" немесе