Mashinasozlik tenologiyasi

- 72 - 
Qurilma va jixozlarni saqlash hamda eksplutatsiya sarfi 
4.9 jadval 
№ 
Sarf moddalar 
Qiymati( so‘m) 
Izox 
1 
Jixoz va qurilmalarni saqlash
maxsulotlar sarfi 
1015000 
Jixozlar 
narxidan6.35% 
2 
Jixozlarni amartizatsiyasi 
3516912 
3-jadvaldan 
Jami 
4531912 
Sex sarflari miqdori 
4.10-jadval 
№ 
Sarf moddalar 
Qiymati (so‘m) 
Izox 
1 
ITI xizmatchilar vaKXX asosiy va 
qo‘shimcha ish haqqi 
4531912 
9-jadvaldan 
2 
YOrdamchi ishchilarni asosiy va 
qo‘shimcha ish haqqi fondi 
5479150 
8- jadvaldan 
3 
Sug‘urta ajratish 
4531912 
9- jadvaldan 
4 
Qurilish binolarini maxsus 
ta’mirlash sarfi
10990350 
Qurilish 
binolaridan narxi 
(0.5%) 
5 
Qurilish binolarini saqlash va 
eksplutsiya qilish sarfi 
10990.35 
Qurilish 
binolaridan(1%) 
6 
Qurilish binolarini amartizatsiyasi 
3516912 
3- jadvaldan 
7 
Texnika xavfsizligi va mehnat 
muxofazasi sarfi 
0.9 
(1-2)*0.3 
8 
Boshqa sarflar
1.8 
(1-8)*0.2 
9 
Sex sarfi 
29069914 
 

---

- 73 - 
5.
Mexnat muxofazasi qismi.
YOyli dastakli payvandlashda mehnat xavfsizligi talablari. 
YOyli dastakli payvandlash mashinalarida ishlaganda quydagilar xavflidir;
- elektr to‘ki; 
- metalning erigan zarralari (ular birikma zonasidan katta tezlikda otilib chiqadi) -
mashinaning xarakatlanuvchi qismlari. 
YOyli dastakli payvandlash past (36V gacha) kuchlanishlarda olib boriladi, 
mashina 
erga 
ulanmaganida 
va 
taransfarmator 
chulgamlari 
teshilganda, 
transformatorlarni tarmoqdan ajratmasdan turib kuchlanishni almashlab ulashda 
yuqori kuchlanishli to‘k urishi mumkin. Zamonaviy YOyli dastakli payvandlash 
mashinalarida yuqori kuchlanishli to‘k urushining oldini oluvchi blokirovka 
(muxofaza) tizimlari ko‘zda tutilgan. Masalan; birlamchi chulg‘am uzulmasa, 
almashlab ulagich turgan joyga kirib bo‘lmaydi; kuchlanish ostida bo‘lgan to‘k 
eltuvchi ochiq qismlari bo‘lgan shkaftlar, po‘latlar, staninalarning eshiklari 
blokirovkalar bilan ta’minlangan bo‘lib, ular ochilganida kuchlanishni uzib qo‘yadi. 
Blokirovkasi buzuq mashinalarni ishlatishga ruxsat berilmaydi. 220 va 380 V 
kuchlanish bilan bog‘liq bo‘lgan hamma ishlarni mutaxassis-elektirchi bajarishi 
kerak. Maxsus o‘qitilgan va sinovlarni topshirgan payvandlovchigagina bunday 
ishlarni bajarishga ruxsat etiladi. 
YOyli dastakli payvandlash jarayoni bilan shug‘unlanuvchi ishchi quydagi 
shahsiy ximoya vositalaridan foydalanadi; erigan tomchilardan ximoya qilish va 
kuyushlarning oldini olish uchun maxsus korjoma kiyib ishlanadi, u o‘tga chidamli ip 
gazlama yoki brezent kurtkalardan, qo‘lqoplardan, yopiq turdagi rangsiz 
ko‘zoynaklardan, uchma- uch payvandlashda esa qo‘shimcha ravishda shlemdan 
iborat bo‘ladi. 

---