Masshtabga doir masalalar

Masshtabga doir masalalar

Masshtab-joydagi masofaning chizma, plan, xaritada tasvirlanganda necha marta kichraytirilganligini ko`rsatuvchi kasr sondir.Masshtab 4 xil.

1. 
   Sonli masshtab
   
2. 
   Nomli masshtab
   
3. 
   Chiziqli masshtab
   
4. 
   Yuza masshtab
   

I.Sonli masshtab o`z navbatida kattaligiga ko`ra 3 ga bo`linadi.

1.Yirik masshtab 1:200000 gacha
2.O`rta masshtab 1:200000 dan 1:1000000 gacha
3.Mayda masshtab 1:1000000 dan katta
II.Nomli masshtab xarita yoki planning 1 sm da necha km borligini bildiradi va so`zlar bilan yoziladi. 5 ta 0 o`chirilsa km,2 ta 0 o`chirilsa m ga o`tadi
III.Chiziqli masshtab .sm li birlik kesmada ifodalanadi.
IV.Yuza masshtab berilgan son va birliklarninng har birini kvadratga ko`tarib topiladi
1.Masala.Xarita masshtabi 1:700000 .Berilgan masshtabni nomli, chiziqli va yuza masshtabga aylantiring.
Yechish.
1:700000 bu 1 sm da 7 km

Chiziqli masshtab bo`yicha :

1.Masshtab uzunligi 42 km
2.Masshtab kattaligi 7 km
3.Masshtab aniqligi 7km:10=0.7 yani 700 m

2.Quyidagi masshtab turlarining nomlarini aniqlang?

1: 100000________?
1 sm da 1 km _______?



Javob: Sonli masshtab, nomli masshtab, chiziqli masshtab.

3-мисол. Quyidagilardan qaysi biri eng kichik masshtab?

1:1000000, 1:200000, 1:50000, 1:500000.
Javob: 1:1000000.
1.Agar xarita masshtabi 1:23000000 bo`lib , xaritada 2 shahar orasidagi masofa 4 sm bo`lsa yer yuzida bu masofa qanchaga teng.
2.Xaritada daryoning uzunligi 6 sm .Yer yuzida uning uzunligi 4800 km ga teng. Xarita masshtabini toping.
3.Toshkent va Farg`ona shaharlari orasidagi masofa 350 km. Masshtabi 1:3500000, 1:7000000,1: 20000000 lik xaritalarning qaysi birida bu masofa eng kichik hududni egallaydi.
4.Dunyo tabiiy xaritasida 2 ta orol orasidagi masofa 12 sm .Masshtab :30000000.
Tezligi 60 km/soat bo`lgan kema bu masofani qanchada bosib o`tadi.