Маҳсулот ишлаб чиқариш ва капитал қуйилмаларга боғЛИҚлигининг корреляцион-регрессион тахлили

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ТЕРМИЗ ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ

Иқтисодиёт ва туризм факултети

Иқтисодиёт йўналиши 3-курс 321-гуруҳ талабаси
Худойқулов Яраш Шамсиддин ўғлининг

“ЭКОНОМЕТРИКА АСОСЛАРИ”

фанидан

ТАЖРИБА ИШИ

23-вариант

Термиз – 2023
МАҲСУЛОТ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ВА КАПИТАЛ ҚУЙИЛМАЛАРГА БОҒЛИҚЛИГИНИНГ КОРРЕЛЯЦИОН-РЕГРЕССИОН ТАХЛИЛИ

Текстил корхонасининг маҳсулот ишлаб чиқариш хажми (y, млрд. сўм) ва капитал қуйилмалар (x, млрд. сўм) боғликлигини ифодаловчи маълумотлари мавжуд:

Капитал қуйилмалар (x, млрд. сўм)	13	5	19	28	27	30	2	14	27	6
Маҳсулот ишлаб чиқариш хажми (y, млрд. сўм)	26	15	31	38	39	42	14	26	37	19

Топшириқ:
1. Берилган маълумотлар асосида корреляция майдонини тузинг ва боғланиш шаклини аниқланг.
2. Чизиқли регрессия тенгламаси параметрларини ҳисобланг ва b параметрининг иқтисодий мазмунини изоҳланг.


ЖАВОБ
Ечим:
Ушбу масалани Microsoft Excel дастури ёрдамида ҳисоблаймиз.
1. Корреляция майдонини тузамиз ва боғланиш шаклини аниқлаймиз.
Биринчи топшириқни бажариш учун х ва у маълумотларини, биринчи навбатда х омил белги маълумотларини тартиб билан жойлаштириб уларга мос натижавий белги маълумотларини жойлаштириб чиқамиз. Натижада бир ходим ҳисобига ўртача кунлик яшаш минумуми ортиб бориши билан ўртача кунлик иш ҳақи ҳам ортиб борган эканлигини кўришимиз мумкин. Хулоса қилиш мумкинки бу белгилар ўртасида тўғри чизиқли боғланиш мавжуд. Шунинг учун чизиқли кўринишдаги тенгламадан фойдаланамиз. Бу хулосани график тарзда ҳам талқин қилиш мумкин.
Корреляция майдонини тузиш учун Microsoft Excel дастуридан фойдаланимиз. Бунинг учун маълумотларни кетма кет киритамиз: олдин х маълумотларини кейин у маълумотларини киритамиз.
Кейин x ва y маълумотлар доирасини белгилаб олган ҳолда юқоридаги менюдан: Вставка / Точечная диаграмма / Точечная танлаймиз.

1-расм. Корреляция майдони
Корреляция майдонини тузиш жараёни шуни кўрсатадики, бу боғланиш тўғри чизиқли боғланишга яқинлиги кўрсатади. Чунки нуқталар амалда тўғри чизиқ бўйлаб жойлашган.
2. регрессия тенгламаси параметрлари a ва b коэффициентларни топамиз.
Биринчи йўл. Юқоридаги 1-расмдаги корреляция майдонининг исталган нуқтаси устига сичқонча кўрсаткичини олиб келиб, сичқончанинг ўнг тугмасини босамиз ва Добавить линию тренда ни танлаймиз.
Қуйидаги дарча пайдо бўлади:

Ундан Параметры линии тренда дан Линейная ни танлаймиз ва пастда показыват уравнение на диаграмме га белгича қўямиз.

Натижада

регрессия тенгламасига эга бўламиз.