Matematika-informatika akulteti axborot texnologiyalari kafedrasi big data va ma

Ishonchlilik va xavfsizlik- katta ma'lumotlar tashqi ta’silarga ko'pincha juda ham sezgir bo‘ladi. Shunday qilib, moslashuvchanlikni yo'qotmasdan ma'lumotlar to'plamining xavfsizligini va infratuzilmani himoya qilishni ta'minlash juda muhimdir. Uskuna, tarmoq, dasturiy ta'minot va biznes jarayonlarini qo'llab-quvvatlash sohalarida taqdim etilgan funksionallik eng qat'iy talablarga javob berishi lozim. ISO 27001 va FedRAMP, US DoD SRG va PCI DSS kabi sertifikatlarga muvofiq ma`lumotlar xavfsizligini ta`minlashi lozim.
Yuzlab hamkorlar va yechimlar- agar katta ma`lumotlar bilan ishlashda va yechimlar topishda o‘z mahoratingiz yetarli bo‘lmasa, hamkorlar katta ma’lumotlarni tezroq ishga tushirishga, masalalarini yechishga va innovasiyalar olib kirishga yordam berishi mumkin. Katta ma`lumotlar sohasida yordam beradigan maslahatchi hamkorni topish yoki maʼlumotlarni boshqarish boʻyicha turli ilovalar va vositalardan foydalanish imkoniyati mavjud.
1.4.Katta hajmdagi maʼlumotlar bilan ishlaydigan axborot tizimlari.
Korxonalar va muassasalar, kichik va yirik kompaniyalar uchun tashkiliy o'sish muhim bo'lib, u osij jarayonida turli xil muammolarga duch keladi. Kengayish bilan ko'proq mas'uliyat, strategik rejalashtirish, integratsiya va yaxshi muloqot qilish zarurati paydo bo'ladi.
Masalan, boshlang'ishida 1 yoki 2 xodimdan 500 yagacha xodimlarni ishlatish imkoniga qadar rivojlanib borishga erishgan korxona uchun ma`lumotlarni qayta ishlay oladigan aniq funktsiyalarni bajarish va samaradorlikni optimallashtirish uchun yangi biznes birliklari yaratilishi talab etiladi. Menejerlar har bir xodimni o'z vaqtida maqsadlarga erishishini ta'minlash uchun barcha bo'limni kuzatishi shart bo`lib qoladi. Rahbar esa mijozlarni jalb qilishdan boshqa hech narsa istamaydigan raqobatchilarni kuzatishi kerak bo`ladi. Bu esa qancha turdagi ko`plab ma`lumotlarni boshqarish degani.
Ushbu yangi talablar xodimlar va menejerlarga muloqot qilish, hamkorlik qilish va tranzaktsiyalarni tezda qayta ishlashga imkon berish uchun sun'iy intellektdan foydalanadigan axborot tizimiga ega bo'lishni talab qiladi.
Bundan tashqari, rivojlanayotgan va tashkil etilgan kompaniya har bir bo'linmaga tuzilgan qarorlarni qabul qilishda va muammolarni hal qilish ko'nikmalarini oshirishda yordam beradigan turli xil axborot tizimlaridan foydalanishdan foyda ko'rishi kerak.
Bu masalalar bugungi kunda Big Data masalalari hisoblanadi. Xo`sh Big Data ya`ni katta ma`lumotlar bilan ishlaydigan axborot tizimlari qaysi sohalar va yo`nalishlarda qo`llaniladi?
Javob oddiy bu deyarli barcha sohalarda deb aytish mumkin. Keling bunday axborot tizimlarini ko`rib chiqamiz:
Katta ma`lumotlar bilan ishlaydigan axborot tizimlarini quyidagi sohalarga bo`lib chiqishimiz mumkin: