Matematika
Mavzu: Foizlar va foizga doir turli matnli masalalarni yechish
DARSNING MAQSADI
M1. Foizlar haqida umumiy tushunchani takrorlash
M2. Foizga doir turli matnli masalalarning qulay usulda yechimlari bilan tanishish
M3. Murakkab foizli masalalar bilan tanishish
Foiz haqida umumiy tushuncha
A sonini 15 % ga oshirsak, ko‘rinishida yozish mumkin.
Miqdorning (sonning) yuzdan bir ulushi uning bir foizi deb ataladi.
1 kg ning 1 % i 10 g, chunki 1kg =1000 g va 1000 ning yuzdan bir ulushi => 1000 : 100 = 10.
A sonning 10 % ini ko‘rinishida yozish mumkin.
A sonini 25 % ga kamaytirsak, ko‘rinishida yozish mumkin.
Foizli masalalar
40 soni 50 sonidan necha foiz kam?
A) 20 % B) 16% C) 25 % D) 10%
1-masala
40 sonidan 50 soni necha foiz ortiq?
A) 20 % B) 25 % C) 16 % D) 24%
Yechish: Dastlab bu sonlar orasidagi farqni topib olamiz.
50 – 40 = 10.
Javob: 20 %
Yechish: 50 – 40= 10.
Javob: 25 %
50 100 %
10 x %
Proporsiya yechsak
= 25 %
40 100 %
10 x %
Proporsiya yechsak
= 20 %
Foizli masalalar
Fermer 10 tonna tarvuz yig‘ishtirib olib, yuk mashinalarida shaharga jo‘natdi. Jo‘natish paytida tarvuzdagi suv miqdori 99 % ga teng edi. Tashish paytida tarvuzlar birmuncha quruqlashib, undagi suv miqdori 98 % bo‘lib qoldi. Shaharga olib kelingan tarvuzlarning vazni qanchaga teng?
2- masala
Yechish:
99 %
1 %
98 %
2 %
100 kg
100 kg
2 % 100 kg
98 % x kg
100+4900 = 5000 kg
Javob: 5000 kg yoki 5 tonna
Proporsiyani yechsak
x = 4900 kg
Foizli masalalar
3 - masala
Ishchining maoshi dastlab 20% ga, so‘ngra yana 20% ga oshirilgan bo‘lsa, uning maoshi necha foizga oshgan?
A) 40 B) 50 C) 42 D) 44
Yechish: Ishchining dastlab maoshi A ga teng bo‘lsin. Uning maoshi 20% ga oshgandan keyin ishchi A + 0,2A = 1,2A miqdorda maosh oladi.
Ikkinshi marta 20% ga oshgandan keyin u
1,2A + 0,21,2A = (1,2 + 0,24)A = 1,44 A miqdorda maosh oladi. Demak, uning maoshi jami 1,44A - A = 0,44A ga ortadi.
Javob: 44%
Foizli masalalar
4 - masala
Firma mahsulotni 380 so‘mga sotib, 4 (%) foiz zarar qildi. Shu mahsulotning tannarxini toping.
A) 400 B) 495 C) 395 D) 395
Mahsulotning tannarxi x bo‘lsin, u holda
. bo‘ladi. Bu yerdan (so‘m)
Javob: (so‘m)
Do'stlaringiz bilan baham: |
