Matematika yo`nalishi 4-bosqich talabasi Toshtemirov Temurbek Mavzu

Matematika yo`nalishi 4-bosqich talabasi

Toshtemirov Temurbek

Mavzu

:

“O’zbekistonda demokratik jamiyat

qurish nazariyasi va

amaliyoti” fanlarining predmeti, obe’kti, 

maqsadi vazifalari.

REJA:

1. “O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi

va amaliyoti” fanining predmeti va tadqiqot ob’ekti.

2. “O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” fanining

qonuniyatlari va kategoriyalari.

3. “O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi

va amaliyoti”ning fan sifatida shakllanishi.

4. “O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi

va amaliyoti” fanining boshqa ijtimoiy fanlar bilan aloqadorligi.

Fanning predmeti. Jahon demokratik tsivilizatsiyasi yutuqlari, Pr

ezident Islom Karimov siyosiy ta’limoti silsilasida O’zbekiston xalq

ining konstitutsiyaviy maqsadlaridan biri bo’lgan

insonparvar demokratik huquqiy davlat barpo etish, uning negizida de

mokratik fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirish bilan bog’liq mi

lliy tiklanishning tub islohiy-strategik jarayonlari va bosqichlari, 

O’zbekistonning istiqlol va o’ziga xos demokratik taraqqiyot yo’li

kontseptsiyasi, 

uning amaliy tajriba hamda saboqlari, tarixan g’oyat qisqa davrd

a shakllangan milliy demokratik qadriyatlar, teran siyosiy qarashla

r, real demokratik milliy madaniyat tsivilizatsiyasining nazariy-

amaliy asos-samaralari, 

yakunlari, jamiyatda sodir bo’lgan, bo’layotgan qizg’in va izchil ij

timoiy demokratik hodisa hamda voqealar, ular o’rtasidagi sabab-

oqibat dialektikasi, botiniy mantiqiy aloqalar

uzviyligi “O’zbekistonda demokratik jamiyat

qurish nazariyasi va amaliyoti” fanining predmeti hisoblanadi.

Fanni o’qitishning maqsadi dunyoviy O’zbekistonda demokratik jamiyat

qurish g’oyasi, tarixiy takomil bosqichlari, istiqlol davri jarayonlari bilan

bog’liq nazariy-amaliy muammolarni tizimiy-tahliliy umumlashtirish orqali

insonparvar dunyoviy huquqiy davlat barpo etish negizida demokratik

adolatli, ochiq jamiyatni qurishning, shakllantirishning nazariy-

amaliy tajribalari va qonuniyatlarini ochib berish.

Vazifasi:

milliy qadriyatlarning umuminsoniy qadriyatlar bilan bevosita uzviyligi, xalqaro

huquqning ustunligi negizida inson huquqlari, erkinliklari hamda manfaatlari

himoyasiga xizmat qiluvchi, Konstitutsiya va qonun ustuvorligi ta;minlangan, 

xalq hokimiyatchiligi tamoyiliga asoslangan adolatli demokratik jamiyat

talablarining mustaqil O’zbekiston davlatchiligi maqomiga uyg’unligi haqiqati o’laroq, 

insonparvar demokratik

huquqiy davlat barpo etish

, uning asosida ochiq fuqarolik

jamiyatini shakllantirish jarayonlari hamda bosqichlariningmPrezident Islom Kari

mov siyosiy falsafasiga tayangan nazariy kontseptual g’oyalari, ularning amaliy aniq ij

rolari tajribasi va saboqlarini teran o’rganish, ijodiy chuqur o’zlashtirish orqali talaba

larda jamiyat hayotining barcha jabhalarida kechayotgan tub taqdirilomon demokra

tik islohiy yangilanishlar, qizg’in demokratik o’zgarishlar, jamiyatda asl demokratik

tsivilizatsiya madaniyatining shakllanishi jarayonlariga ongli faol ishtirok etish, jarayo

nni yanada sersamar bo’lishiga imkon qadar hissa qo’shishga intilish, unga erishish

ko’nikmasini tarbiyalash fanning asosiy maqsadi hisoblanadi.

Mazkur fan Siyosatshunoslik, falsafa, sotsiolgiya, tarix, iqtisod, huquqshunoslik, ma’naviyat asoslari,

milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar, mantiq, dinshunoslik

singari ijtimoiy-gumanitar fanlar bilan bevosita aloqada O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish

jarayonlari hamda bosqichlarining, yosh mustaqil davlat va jamiyatda demokratik tsivilizatsiya

shakllanishining o’ziga xos nazariy-amaliy muammolarini insonparvar demokratik huquqiy davlat,

adolatli fuqarolik jamiyati maqomlarida tadqiq etadi, ilmiy-tahliliy umumlashtiradi, demokratik

yangilanishlar jarayonlarini yanada rivojlantirish, uning nazariy-amaliy asoslarini yanada

takomillashtirish bilan bog’liq yangi-yangi g’oyalar zahiralarini kashf etadi, ularni amalga oshirish

mexanizmlarini taklif etadi. Shu maqomi bilan ushbu fan ko’proq Siyosatshunoslik, sotsiologiya va

huquqshunoslik fanlariga yaqin turadi.

Jumladan, Siyosatshunoslik fani demokratik jamiyat qurilishi jarayonlari, avvalo, siyosiy

hodisa ekanligi haqiqatidan kelib chiqqan holda, siyosiy ta’limotlar, siyosiy institutlar va ularning

funktsiyalari, siyosiy tizim va siyosiy rejim, ularning takomili, tarkibiy qismlari, siyosiy ong,

siyosiy madaniyat, siyosiy plyuralizm, ko’ppartiyaviylik, siyosiy huquqlar, siyosiy hokimiyat,

siyosiy manfaatlar, siyosiy rahnamo, siyosiy elita, shaxs va Siyosat, siyosiy ijtimoiylashuv singari

jamiyat siyosiy hayotining turli jihatlari hamda sohalarini hozirgi istiqlolcha siyosiy jarayonlar va

siyosiy sohani erkinlashtirish qonuniyatlari-silsilasida o’rganish, o’rgatish asosida O’zbekistonda

insonparvar demokratik huquqiy davlat hamda jamiyat tizimini shakllantirishning siyosiy

xususiyatlari, omillari, asos-manbalarini tahliliy umumlashtiradi. Siyosiy tub islohotlarning aniq

samaralarini belgilab, ularning takomillashuv istiqbolini bashorat qiladi. 

Huquqshunoslik fani davlat va jamiyatning konstitutsiyaviy-huquqiy tizimini,

tizim

nazariyasi

hamda amaliyotini o’rganadi. Huquqiy davlat, uning yuridik maqomi, asos-

lari va funktsiyalari, davlatning konstitutsiyaviy - huquqiy rivojlanish

qonuniyatlarini o’rganish ham shu fan vazifasiga kiradi va h.k.

Siyosatshunoslik fani o’rtasidagi uzviylik

avvalo, demokratik jamiyatning aslida siyosiy maqsad, siyosiy hodisa ekanligida. Demak,

demokratik jamiyat qurishning nazariyasi va amaliyoti ham mamlakat

siyosiy hayotining uzviy nazariy-amaliy voqeligi, 

ob’ekti va sub’ekti hisoblanadi.

Siyosiy

hayot, siyosiy tizim, siyosiy rejim, jamiyat va

davlatning barcha siyosiy institutlari demokratik maqom kasb etsa, ularning huquqiy

asoslari demokratiya talablari va tamoyillari negizida tashkil etilsa, jamiyatda siyosiy

plyuralizm, ko’ppartiyaviylik siyosiy erkinlik bo’lsa, demak, u jamiyat va davlat mohiyatan

demokratik bo’ladi. Boz ustiga, O’zbekiston xalqining demokratik davlat barpo etish,

demokratik ochiq fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirishdek konstitutsiyaviy maq

sadi ham aslida davlat va jamiyatning bosh siyosiy maqsadlaridan hisoblanadi.

Fanning Sotsiologiya fani bilan uzviyligi, avvalo, O’zbekistonda demokratik jamiyat quril

ishi jarayonlarining nazariy, ko’proq amaliy jihatlarini ijtimoiy fikr chig’irig’idan o’tk

azib turilishida, jarayonlarga jamoatchilikning ongli munosabati va ishtiroki darajasini

aniqlashda, jarayonga baho berishda, uni yo qo’llab quvvatlash yoki inkor etishda,

jarayonni takomillashtirishda bevosita namoyon bo’ladi.

Fanning Huquqshunoslik bilan aloqasi, eng avvalo, O’zbekistonda shakllantirilayotg

an demokratik jamiyatning yaratilgan, yaratilayotgan teran konstitutsiyaviy-huquqiy

asos-bazasida. Aynan Konstitutsiya o’z yaxlit maqom-mundarijasi bilan g’irt demokrati

mazmun kasb etishi shart. Shundagina uning asosida qabul qilinadigan

qonunlar ham, ular ijrosi ham sof demokratik ruh, sof demokratik shakl, mazmun-

mundarija kasb etadi. O’zbekistonda demokratik jamiyat qurishning shunday demokrat

ik huquqiy asos-bazasi mavjud va bu milliy demokratik taraqqiyot yo’lining umumtan

olingan, barcha qat’iy rioya qiladigan siyosiy-huquqiy ko’nikmasiga aylandi.

“O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” fani turdosh

ijtimoiy-gumanitar fanlardan farqli o’laroq, insoniyat demokratik sivilizatsiyasining

tarixiy tajribalariga asoslangan holda, respublikamiz demokratik rivojlanish yo’lining

o’ziga xos jihatlari ibratidir O’zbekiston xalqining odil fuqarolik jamiyati qurish yo’lida

insonparvar demokratik huquqiy davlat barpo etishdek konstitutsiyaviy maqsad qay

darajada bosqichma-bosqich amaliy ijrosini topayotganligi haqiqatini, qonuniyatlari,

tajribasini ilmiy-nazariy jihatdan yaxlit mushtaraklikda tadqiqiy umumlashtiradi.

Ushbu fan ijtimoiy-gumanitar fanlar tizimida aynan shu maqomi

bilan ajralib turadi. U jamiyatda mavjud ijtimoiy hodisalar va voqealar, 

ular mutanosibligi hamda uzviyligi bilan aloqador demokratik jarayonlarning yaxlit

tizimiy va tarkibiy mushtarak majmuidan iborat.