Matematikanı oqıtıwda ko`rgizbeliliktin` a`hmiyeti

1) ko`rsetilip atırg`an ob`ektler ko`pliginin` sıpatı qaraladı, olar u`stinde ayırım a`meller orınlaw mu`mkin. Ma`selen, oqıtıwshı sebettegi alma, terektegi quslar haqqında so`ylegende, almanın` yamasa quslardın` qandaylıg`ı haqqında toqtalmaydı, al olardın` sanı ha`m sanlı qatnasın anıqlaydı;

2) ol yamasa bul zat haqqında so`z ju`ritilse, onın` formasın yamasa zattın` shaması sanlı xarakterin tekseriw mu`mkin. Zatlardın` sanlı qatnasın o`z halınsha ha`m formaların ko`riwde ko`binese ha`diysenin` tap o`zinen paydalanıp bolmaydı. Sonın` ushın oqıtıwshıg`a ha`r qıylı ko`rgizbelilik, birinshi na`wbette modeller, sızılma, sxemalar ja`rdem beredi. Matematikanı oqıtıwdın` ha`r qıylı basqıshlarında ha`m onın` ha`r qıylı basqıshlarında ha`m onın` ha`r qıylı bo`limlerinde ko`rgizbelilikte birdey paydalanıw kerek emes. Ma`selen, matematikanı oqıtıwdın` birinshi etaplarında ko`plik elementleri menen barlıq waqıtta analiz qılıwg`a tuwra keledi. Biraq bul ko`rgizbeliliktin` roli a`ste aqırın kemeyip barıp, onın` ornın simvollar (tsifr, belgi) iyeley baslaydı. Ma`seleler sheshiwde bolsa ko`rgizbe sıpatında zatlar ha`m olardın` su`wretleri qollanıladı.

• Geometriyanı oqıtıwda bolsa ken`islik ha`m forma qatnaslarının` ko`rgizbesi sıpatında ha`r qıylı modeller ha`m olardın` su`wretlerinen paydalanıladı. Sonın` menen birge oqıtıwdın` birinshi basqıshında-aq, oqıwshılardın` oylaw qabiletin rawajlandırıw kerek: sheksiz tuwrı sızıq, nur, mu`yesh ha`m basqalar haqqındag`ı su`wretlerdi tuwrı sızıqtan basqa modeller menen ko`rsetiw imkaniyatı joq.

Kórgizbeli qurallarga qoyilatin talaplar;

Ko`rgizbe en` effektiv bolıwı ushın ol bazı bir talaplarg`a boysınıw kerek. Ko`rgizbeli qurallarg`a qoyılatug`ın ulıwma talaplar: mazmunının` ilimiyligi, oqıw da`stu`rine sa`ykesligi, oqıwshılardın` jas o`zgesheliklerine sa`ykes bolıwı. Jasalıwı ha`m ishki ko`rinisinin` ko`riw aralıg`ına sa`ykesligi, orınlanıwının` tazalıg`ı, paydalanıw qolaylılıg`ı, matematikanı tu`sindiriwge paydalılıg`ı. Matematikanı oqıtıwdag`ı ko`rgizbe toplamları mazmun jag`ınan a`piwayı ha`m anıq bolıwı kerek. Bul ko`rgizbeli qurallar matematikanı oqıtıw basqıshlarında izbe-iz to`mendegi ta`rtipte qollanıladı: 1) a`tiraptag`ı bar zatlar (klass xanasındag`ı zatlar, o`simlikler), 2) oqıwshılarg`a jaqsı tanıs bolg`an zatlardın` ko`rinisleri ha`m su`wretleri, 3) sol zatlardın` sha`rtli ko`rinisleri (avtomobildi tuwrı to`rtmu`yeshlik dep), 4) sxemalar h.t.b.

Kórgizbeli qurallardin túrleri;

• 1) Átirapta bar predmetler;
• 2) Súwretli kórgizbeli qurallar;
• 3) Tablicalar;
• 4) Esaplaw ásbaplari;
• 5) Ólshew ásbaplari.