Materialshunoslik Mavzu: Metаll vа qotishmalarning xossalarini o’rganish

Metallarni cho‘zilishga sinash. Metallarni cho‘zilishga sinash uchun maxsus tayyorlangan namunadan foydalaniladi; bu namuna universal sinash mashinasida cho‘ziladi. Sinash natijasida metallning puxtalik xossalari (elastikligi, «oqish» va mustahkamlik chegaralari), plastiklik xossalari (nisbiy cho‘ziluvchanligi va qisqaruvchanligi) aniqlanadi.

• Metallarni cho‘zilishga sinash. Metallarni cho‘zilishga sinash uchun maxsus tayyorlangan namunadan foydalaniladi; bu namuna universal sinash mashinasida cho‘ziladi. Sinash natijasida metallning puxtalik xossalari (elastikligi, «oqish» va mustahkamlik chegaralari), plastiklik xossalari (nisbiy cho‘ziluvchanligi va qisqaruvchanligi) aniqlanadi.
• Metallarning tashqi kuch ta’siriga qarshilik ko‘rsatish qobiliyati ularning puxtaligi deyiladi. Metallarning tashqi kuch ta’sirida o‘z shaklini o‘zgartira olish qobiliyati ularning plastikligi deb ataladi.

Diametri 20 mm bo‘lgan standart namuna uzish mashinasining qisqichlari orasiga mahkamlanadi. Shundan keyin mashina ishga solinib, namuna cho‘za boshlanadi. Metallarning plastikligi ularnnng nisbiy chuziluvchanligidan yoki qisqaruvchanligidan aniqlanadi. Buning uchun, namunaning sinashdan oldingi uzunligi bilan sinashdan so‘nggi uzunligini bir-biriga taqqoslash ma’quldir.

Metallarning nisbiy cho‘ziluvchanligi tubandagi formula bilan aniqlanadi:

L1 – namunaning sinashdan oldingi uzunligi;
L2 – namunaning sinalgandan so‘nggi uzunligi.

Nisbiy qisqarishi quyidagi formuladan topiladi:

F0 – namunaning sinashdan oldingi ko‘ndalang qirqim yuzi;
F – namunaning "bo‘yin" qismining qirqim yuzi.