Ta’rif 3: Agar barcha i,j lar uchun aijT=aji bo’lsa, AT=||aTij|| matritsani A=||aij|| matritsaga transponirlangan matitsa deymiz.
Agar A n×m o’lchamli matritsa bo’lsa, AT=n×m o’lchamli matritsa bo’ladi.
Misol.
1) A= AT=
2) B=
Quyidagi xossalar o’rinli.
1º (AT)T=A
2º (A+B)T=AT+BT
3º (A·B)T=BT·AT
1.2.Teskari matritsa.
Teskari matritsa tushunchasi faqat kvadrat matritsalarga nisbatan kiritiladi.
Ta’rif: Agar har qanday A va B kvadrat matritsalar uchun A·B=B·A=E tenglik o’rinli bo’lsa, u holda B matritsani A matritsaga (va aksincha) teskari matritsa deyiladi.
Odatda A matritsaga teskari matritsa A-1 ko’rinishda yoziladi va AA-1=A-1A=E bo’ladi (E birlik matritsa).
Ta’rif: Agar A kvadrat matritsaning determinanti |A|≠0 bo’lsa, A matritsaga maksimus matritsa deyiladi. Agar |A|=0 bo’lsa, A matritsaga maksis matritsa deyiladi.
Teorema Har qanday A kvadrat matritsa teskari A-1 matritsaga ega bo’lishi zarur va yetarlidir.
A= |A|= A-1
Teskari matritsani topish uchun, A matritsaning determinanti topiladi. Agar determinant |A|≠0 bo’lsa, ya’ni maksimus matritsa bo’lsa, A matritsaning teskarisini hisoblash mumkin. A*ni shunday tuzamizki, uning barcha elementlari A matritsaning har bir elementlarining algebraik to’ldiruvchilaridan tuzilgan va ularni har birirni determinantga bo’lib chiqilsin. A* ni transpornirlasak, A matritsaga teskari bo’lgan A-1 matritsa hosil bo’ladi.
Misol:
A= |A|= A*=
A-1= endi A-1A=AA-1=E ekanini ko’rish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |