Mavzu: α-, β- va γ-
oksikislotalarni bir-biridan
qanday reaksiya bilan
farqlash mumkin?
Bajardi: Orziyeva Nigina
Oksikislotalarning issiqlikka nisbati. Gidroksi kislotalar,
OH guruhining holatiga qarab, qizdirilganda o'zini
boshqacha tutadi. Bu bizga α-, β- va γ va boshqa gidroksid
kislotalarni bir-biridan ajratish imkonini beradi,
α
-gidroksi kislotalar:
a-gidroksi kislotalar holatida ikkita kislota
molekulasi o'rtasida o'zaro ta'sir sodir bo'ladi, ikkita
suv molekulasi ajralib chiqadi va tsiklik efir hosil
bo'ladi, bu laktid deb ataladi.
β -gidroksi kislotalar:
b-uglerod atomida elektron zichligi pasayadi,
buning natijasida vodorod harakatchan bo'ladi - suv
molekulasi bo'linadi va to'yinmagan kislota hosil
bo'ladi. Shunday qilib, b-gidroksi kislotalar a, b-
to'yinmagan kislotalarni hosil qiladi.
γ - gidroksi kislotalar:
Qizdirilganda
y-gidroksi
kislotalar molekula
ichidagi sikllanishga uchraydi va laktonlar deb
ataladigan tsiklik efirlarni hosil qiladi.
a-gidroksi kislotalarning bo'linishi: Yana bir o'ziga
xos reaktsiya a-gidroksi kislotalarga xosdir.
Konsentrlangan sulfat kislota ta'sirida a-gidroksi
kislotalar C-C aloqasining yorilishi bilan parchalanadi:
Bunday sharoitda, qoida tariqasida, formik kislota
va tegishli aldegid yoki keton hosil bo'ladi. Hosil
bo'lgan chumoli kislota konsentrlangan sulfat kislota
ta'sirida va qizdirilganda uglerod oksidi (II) va suv
ajralib chiqishi bilan parchalanadi. Bu reaksiya a-
gidroksi kislotalarni aniqlash uchun ishlatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
