Abdulla Qodiriy 1926-yilda “Mushtum”da bosilgan “Yig’indi gaplar ” maqolasi tufayli qisqa muddat hibsga olingan . Bu maqola hajv tariqasida yozilgan bo’lib ,unda bir necha kishilar ,arbob kimsalar haziltomuz tanqid qilib o’tiladi .Hajviyadagi tanqidiy mulohazalar uchun “aksiinqilobiy harakat qilganlik ” da ayblanib hibsga olingan .Adibning tarixiy romanlari millat taqdiri ,birligi ,el-yurt qayg’usi ,mustaqilligi, ijtimoiy adolat uchun kurash g’oyalari bilan yozilganligi ham hukumron mafkuraga zid asarlar bo’lib chiqdi .Yaratilgan bu romanlar sho’ro davri siyosati uchun zararli kitoblar sarasida bot-bot qoralandi . 30 -yillarning o’rtalariga kelib ,bu mash’um ulfatlar (kompaniya ) avjga chiqdi .Adib 1937- yilning 31- dekabr kuni lechqurun hibsga olindi .9 oylik qamoqdagi so’roq-tergov,qiynoq , tahqir ,xo’rlikdan so’ng 1938- yil 4- oktabrda Cho’lpon ,Fitrat kabilar birga qatl etildi .Qodiriy hibsga olingach ,oilasini ta’qib etish boshlandi .Hovli joyi tortib olindi . U yaratgan asarlar zararli sanalib mahv etildi , o’tta yoqildi ,kutubxonalardan yo’qotildi ,ularni o’qish taqiqlandi .Bunday ta’qibu tahqir tanqidlar yigirma yil davom ettirildi .Nihoyat sobiq partiyaning XX sezdida shaxsga sig’inish qoralanib , unung oqibarlarini tugatishga kelishilgach , totalitar tuzimning aybsiz aybdorlari , qurbonlari qatori Abdulla Qodiriy ham 1958- yildan boshlab uning qutlug’ nomi , asarlari xalqqa qaytarila boshlandi . - Abdulla Qodiriy 1926-yilda “Mushtum”da bosilgan “Yig’indi gaplar ” maqolasi tufayli qisqa muddat hibsga olingan . Bu maqola hajv tariqasida yozilgan bo’lib ,unda bir necha kishilar ,arbob kimsalar haziltomuz tanqid qilib o’tiladi .Hajviyadagi tanqidiy mulohazalar uchun “aksiinqilobiy harakat qilganlik ” da ayblanib hibsga olingan .Adibning tarixiy romanlari millat taqdiri ,birligi ,el-yurt qayg’usi ,mustaqilligi, ijtimoiy adolat uchun kurash g’oyalari bilan yozilganligi ham hukumron mafkuraga zid asarlar bo’lib chiqdi .Yaratilgan bu romanlar sho’ro davri siyosati uchun zararli kitoblar sarasida bot-bot qoralandi . 30 -yillarning o’rtalariga kelib ,bu mash’um ulfatlar (kompaniya ) avjga chiqdi .Adib 1937- yilning 31- dekabr kuni lechqurun hibsga olindi .9 oylik qamoqdagi so’roq-tergov,qiynoq , tahqir ,xo’rlikdan so’ng 1938- yil 4- oktabrda Cho’lpon ,Fitrat kabilar birga qatl etildi .Qodiriy hibsga olingach ,oilasini ta’qib etish boshlandi .Hovli joyi tortib olindi . U yaratgan asarlar zararli sanalib mahv etildi , o’tta yoqildi ,kutubxonalardan yo’qotildi ,ularni o’qish taqiqlandi .Bunday ta’qibu tahqir tanqidlar yigirma yil davom ettirildi .Nihoyat sobiq partiyaning XX sezdida shaxsga sig’inish qoralanib , unung oqibarlarini tugatishga kelishilgach , totalitar tuzimning aybsiz aybdorlari , qurbonlari qatori Abdulla Qodiriy ham 1958- yildan boshlab uning qutlug’ nomi , asarlari xalqqa qaytarila boshlandi .
- Abdulla Qodiriy oqlangandan keyin u haqida va asarlari haqida qaror tadqiqotlqr va risolalar yaratildi .Jumladan: M Qo’shjonovning “Abdulla Qodiriyning tasvirlash san’ati” (1966-yil ) , ” Qodiriy erksizlik qurboni “ (1992-yil ),”O’zbekning o’zligi ” (Qodiriyga Armig’on ) ,(1994-yil ) ,A .Aliyevning ”Abdulla Qodiriy” , (Adabiy tanqidiy ocherk ) (1967-yil ),F .Nasriddinovning “Adibning yo’li (1971- yil )” . M Sultonovning “Yozuvchi uslubiga doir ”(1973- yil )I . Mirzayevning “Abdulla Qodiriy ” , (1975-yil ), (1967- yil ), O Sobirovning “Sarchashma adib ijodida ” (1975- yil ) ,”Abdulla Qodiriyning ijodiy evolyutsiyasi “ (1977- yil ) Habibulla Qodiriyning “Otam haqida ” (1974-1983- yillar) Murodxon Abdug’afforning ”Iste’dod jozibasi ” (Abdulla Qodiriy hikoyalarining badiiyyati va ularning qiyosiy tahlili (1992- yil ) ,U Normatovning “Abdulla Qodiriy bog’i “(Abdulla Qodiriy hayoti va ijodi haqida) ” (1995- yil) , “O’tgan kunlar hayrati ”,(1996- yil ) , X Lutfiddinovaning “Gullarning ra’nosi ” (1997- yil .Bahodir Karimning )” Abdulla Qodiriy qadri ” ,(2003- yil ).S Mirvalievning “Abdulla Qodiriy”(hayoti va ijodi ) (2004- yil ) kabi risolalar yaratildi .
Do'stlaringiz bilan baham: |
