Mavzu : Abdulla Qodiriyning hayoti va ijodi. Reja : I kirish : II asosiy qism : Abdulla Qodiriyning hayoti haqida. Abdulla Qodiriyning ijodiy faoliyati. Uning hajviy asarlari haqida. Abdulla Qodiriyning romanlari to’g’risida

Xullas “O’tkan kunlar ” romanidagi obrazlarning har biri o’zicha bir olamki ,ular hech qachon bir birini takrorlamagan .Abdulla Qodiriyning “O’tkan kunlar ” romani O’zbek adabiyotining eng birinchi cho’qqisidir .Qiziq ma’lumotlardan yana birida ,Abdulla Qodiriy sahar tongda “O’tkan kunlar ” nomli asarini yozayotib ,Kumushning vafoti jarayonida o’zi ham yig’lagan .

• Xullas “O’tkan kunlar ” romanidagi obrazlarning har biri o’zicha bir olamki ,ular hech qachon bir birini takrorlamagan .Abdulla Qodiriyning “O’tkan kunlar ” romani O’zbek adabiyotining eng birinchi cho’qqisidir .Qiziq ma’lumotlardan yana birida ,Abdulla Qodiriy sahar tongda “O’tkan kunlar ” nomli asarini yozayotib ,Kumushning vafoti jarayonida o’zi ham yig’lagan .
• “O’tkan kunlar ” Abdulla Qodiriyning bosh asaridir .Yozuvchi asar mavzusini bekorga o’tgan kunlardan olmagan, chunki buguni mustahkam ,ertasi poydor bo’lishini istagan ,har bir xalq o’tmishini yaxshi bilishi kerak deb o’ylaydi . .Adib millar tarixining “eng kirlik ,qora kunlari” ni tasvirlash asnosida xalqning asl ma’naviy qiyofasini ko’rsatib berishga harakat qiladi .Yozuvchi asarda tarixning eng chirkin paytlarida ham millat hayotida yuksak ma’naviuyatli ,yorqin shaxslar va yorug’ jihatlar bo’lganligini aks ettiradi .Likin u romanda xalq va unung o’tmishini quruq ulug’lash yo’lidan bormaydi . Balki millat tabiatidagi qoloqlik va tanazzulga sabab bo’lgan illatlarni ham shafqatsiz xolislik bilan ko’rsatib beradi .Millat o’zining yuksak va tuban jihatlari bilan to’la aks ettirilgani uchun ham asar xalq orasida keng tarqalib ketdi.
• Asarda xalqning baxtsizligi ,millat rahnomolarining kaltabinligi ,hukumdorlarning ma’rifatsizligi , omma johilligi singari holatlar bot-bot tilga olingan .Romanning bosh qaxramonlari novdaligidayoq xazon etilgan ,asar ulkan fojia bilan tugagan bo’lsa-da , unda qandaydir bir yorug’ ruh hukumronlik qiladi .Chinakam iste’dod xuxusiy holat misolida hodisaga tegishli umumiy belgilarni ko’ra olish qudratiga ega bo’ladi . “O’tkan kunlar ” da Qodiriy iste’dodining shu jihatlari nomoyon bo’lgan .
• O’zbek xalqining go’zal odobi ,cheksiz andishasi ,katta-kichik , uzoq –yaqin kishilarning o’zaro muomala –munosabatlaridagi yuksak madaniyat ,millat turmush yo’sinidagi o’xshashi yo’q tartiblar yozuvchining sana’tkorligi tufayli jonli badiiy lavhalarda shu qadar mahorat bilan ko’rsatilganki ,, o’quvchi bu xildagi tirikchilik yo’rig’iga ega xalq va uning yetuk vakillarini yaxshi ko’rib qoladi .Qizig’i shundaki ,yozuvchi biror o’rinda bo’lsin , xalqni maqtamaydi, atay uning fazilatlarini ko’rsatishga urinmaydi , tashviq qilmaydi.
• Lekin qaxramonlar tutumini shunday tasvirlaydi ,odamlarning o’zaro munosabatini shunday ko’rsatadiki ,o’zbeklar haqida ijobiy fikrga o’z-o’zidan kelinaveradi .Bu jihatdan, ayniqsa ,Otabek ,Kumush Yusufbek hoji ,Alim ,Hasanali ,Mirzakarim qutidor , Oftob oyim ,Normuxammad singari personajlar tasviri xarakterlidir .
• Asarda bu timsollarning taqdir sinovlaridan o’tishdagi sifatlari tasvirlash osnosida xalqning fazilatlari nomoyon qilingan . Adibning ikkinchi yirik asari “Mehrobdan chayon”ni 1928- yil 15- fevralda yozib tugatgan .Ush bu roman 1929- yili Samarqandda bosilib chiqdi .Abdulla Qodiriy “Mehrobdan chayon” asarida tarixiy haqiqatni ,shaxslarni ,”orttirmay va kamitmay “,”o’z holicha korsatish ”,”yo’qni yo’ndirmay ,bor gaplarni yozish ”yo’siniga amal qilgan .Asarda Qo’qon xoni Xudoyorxon va uning saroyidagi adolatsizlik , buzuqliklar , hon saroyidagi fisqu -fasod va fitna uyasi ekanligini to’liq ochib berilgan .